In deze samenvatting staat alles wat je moet weten voor het tentamen persoonlijkheidspsychologie. De samenvatting bevat alle informatie uit de hoorcolleges en de literatuur die je moet lezen (NOBA). Ik heb voor de verduidelijking van sommige begrippen afbeeldingen uit de hoorcolleges toegevoegd. Be...
Persoonlijkheidspsychologie
Docent: Manon van Scheppingen
Universiteit: Tilburg University
Inhoud
Persoonlijkheid en inter-individuele verschillen.................................................................................2
Persoonlijkheid beoordelen................................................................................................................5
Persoonlijkheidsverandering en stabiliteit.........................................................................................9
Persoonlijkheid, geluk en sociale relaties.........................................................................................16
Relevantie van persoonlijkheidstrekken...........................................................................................24
Persoonlijkheidsstoornissen.............................................................................................................31
In deze samenvatting worden zowel de hoorcolleges als de literatuur samengevat. Ook heb ik
informatie uit de samenvatting van AthenaSummary gebruikt.
Belangrijke namen hebben een blauwe tekstkleur.
Lecture 1
,Persoonlijkheid en inter-individuele verschillen
Verband met andere vakgebieden
Persoonlijkheid beïnvloedt je cognitie (hoe je dingen verwerkt), emotie, motivatie en
regulatie (algemeen).
Persoonlijkheid beïnvloedt je perceptie van jezelf en anderen, sociale en romantische
relaties, zelf en identiteit en culturele verschillen (sociaal).
Definitie
Persoonlijkheid wordt gedefinieerd als de karakteristieke set van gedragingen,
cognities en emotionele patronen die voortkomen uit biologische- en
omgevingsfactoren.
Persoonlijkheid is de verzameling van psychologische kenmerken en
psychologische mechanismen die een individu typeren, die op een relatief duurzame
manier georganiseerd zijn, en die de interactie van een persoon met- en diens
aanpassing aan- de intrapsychische, fysieke en sociale omgeving van beïnvloeden.
o Psychologische kenmerken
o Kenmerken die beschrijven hoe mensen van elkaar verschillen
o Beschrijven de gemiddelde neiging tot denken/voelen/handelen van
een persoon
o Voorbeelden: vriendelijkheid, nieuwsgierigheid, perfectionisme,
geslotenheid...
o Psychologische mechanismen:
o Processen (informatieverwerkende activiteit),
o Bestaat uit input, beslisregel en output, beslisregel wordt bepaald door
de persoonlijkheid
o Als de input gevaar is en je een verlegen persoon bent, zul je het
gevaar ontwijken. Input = gevaar, output = ontwijken, die keuze wordt
bepaald door verlegenheid (beslisregel).
o Relatief duurzame manier
o Persoonlijkheid is iets dat een persoon met zich meedraagt in de loop
van de tijd en van de ene situatie naar de andere.
o Persoonlijkheid is relatief consistent over situaties. (Ik ben meestal
vriendelijk)
o Persoonlijkheidskenmerken zijn ook relatief duurzaam over tijd.
o Interactie
o Kenmerken en mechanismen kunnen een effect hebben op het leven
van mensen.
o Mensen zijn geen passieve wezens die reageren op externe krachten.
Persoonlijkheid speelt een sleutelrol in hoe mensen hun leven
vormgeven.
o Beïnvloeden
o Perceptie: hoe we een omgeving “zien” of interpreteren (waarneming).
Als je het belangrijk vindt wat anderen van je vinden, zou je een volle
collegezaal als een dreiging zien.
o Selectie: de manier waarop we situaties (voor onszelf) uitkiezen.
(klein waar ga je in een college zaal zitten. Groot welke studie kies
je)
o Evocatie: de reacties die we bij anderen teweegbrengen, onbewust.
(Bijv. kinderen lokken reacties uit bij hun ouders)
o Manipulatie: manieren waarop we opzettelijk anderen proberen te
beïnvloeden (bijv. als je ruzie hebt, wil je dat diegene eerst zijn
excuses aanbiedt.)
, o Diens aanpassing aan- de intrapsychische, fysieke en sociale omgeving van
beïnvloeden.
o Een centraal kenmerk van een persoonlijkheid is
aanpassingsvermogen – doelen bereiken, ermee omgaan, zich
aanpassen en omgaan met uitdagingen en problemen in het leven.
o Intrapsychische omgeving – “in de geest”, b.v. herinneringen, dromen,
verlangens. Je kan hetzelfde meegemaakt hebben als iemand anders,
maar je kunt dat heel anders ervaren hebben
Drie criteria
Er zijn drie criteria die persoonlijkheidskenmerken karakteriseren:
Consistentie: individuen moeten in alle situaties enigszins consistent zijn in het
gedrag dat zij vertonen met betrekking tot een bepaald persoonlijkheidskenmerk.
Stabiliteit: individuen met een eigenschap zijn enigszins stabiel door de tijd heen in
gedragingen die verband houden met de eigenschap.
Individuele verschillen: mensen verschillen van elkaar in gedragingen die verband
houden met de eigenschap.
Drie niveaus van persoonlijkheidsanalyse
"Ieder mens is in bepaalde opzichten zoals alle andere mensen (1), zoals sommige andere
mensen (2), als geen ander mens (3)."
Drie niveaus:
1. De menselijke natuur (net als alle anderen) nomothetisch
2. Individuele/groepsverschillen (zoals sommige anderen)
3. Individuele uniekheid (als geen ander) idiografisch
Let op het verschil tussen individuele verschillen en individuele uniekheid!
3 doelen van persoonlijkheidsonderzoek
1. Beschrijven
Hoe kunnen we persoonlijkheid organiseren (bijv. persoonlijkheidstrekken)? Hoe
verschillen mensen van elkaar?
2. Uitleggen/verklaren
Waarom verschillen mensen van elkaar (oorzaken)? Hoe beïnvloedt het
cognities/emoties/gedrag (processen)?
3. Toepassen
Wat zijn de gevolgen (bijv. levensuitkomsten)? Hoe kunnen we die kennis gebruiken
(bijv. selectie)?
Beschrijven: persoonlijkheidstrekken
Trekbeschrijvende adjectieven= Woorden die
persoonlijkheidstrekken beschrijven, eigenschappen die
kenmerkend zijn voor die persoon en relatief duurzaam over tijd.
Persoonlijkheidstrekken verschillen tussen mensen, zijn continu
en normaal verdeeld.
Vaak zit je ergens tussenin. Er zijn meer gemiddelde mensen
dan extremen mensen. Meeste mensen zitten bv tussen
extravert en introvert in. Zie afbeelding.
Lexicale benadering
Begint met lexicale hypothese: alle belangrijke individuele verschillen zijn in de loop
der tijd gecodeerd in de natuurlijke taal. (Allport & Odbert). Zij gingen in het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmavandeven1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
