Dit zijn de aantekeningen die ik heb gemaakt voor het vak Rechtspsychologie tijdens de hoorcolleges. Ik heb zowel de dia's overgenomen als aanvullende informatie erbij getypt.
Nederlandse rechtspsychologie
Rechtspsychologie is ontzettend jong
1977 Theorie over rechterlijke beslissingen
Crombag, de Wijkerslooth & Cohen
1997 het hart van de zaak
Eerste handboek
Van koppen & Crombag
(dit zijn de belangrijkste)
Informatie over rechtspsychologie
- rechtspsychologische wetenschappelijke tijdschriften
Rechtspsychologie
- Psychologie is de moeder wetenschap
- Studie van het gedrag dat oiv het recht staat of zou moeten staan
- Studie van het recht als een gedragstechnologie
Het recht is een normatieve wetenschap
Psychologie is een descriptief, onderzoeken hoe mensen zich feitelijk gedragen
Combinatie van recht en psychologie
Pijlers van rechtspsychologie
- Waarnemen
- Herinneren
- Waarderen
Hoe waardeer je info die tot je komt.
- Detecteren
opsporen
- Beslissen
Beslissen op basis van de andere pijlers.
Rechtspsychologie gaat uit van empirisch onderzoek
Onderzoek naar gedrag van wie?
- Rechtssubjecten in het algemeen (samenleving)
- Plegers van misdrijven
- Verdachten
Houd verdachte met plegers uit elkaar
- Slachtoffers
- Getuigen
Maar ook..
- Rechters
, - OvJ
Heel belangrijk, OvJ is heer en meester van het dossier. Assymetrisch dossier want gaat
alleen over wat er ten laste is gelegd.
- Advocaten
- Reclassering
- Deskundigen (gedrags- &technisch)
Nut van rechtspsychologie?
Laat met regelmaat zien dat met door juristen gebruikte middelen de beoogde toestand niet of
slechts gedeeltelijk wordt bereikt.
Waarheidsvinding is de beoogde toestand. -> schuldige moeten berecht worden en onschuldige
moeten zo snel mogelijk uit het systeem. -> wordt dit niet bereikt is er sprake van een rechterlijke
dwaling (een verklaring is tunnelvisie); een onschuldige wordt veroordeeld
Levert aanwijzingen voor:
- Verbetering van procedures
- Identificatie van valkuilen in juridisch denken en beslissen
(Ge)rechtelijke dwalingen
Gerechtelijke dwaling: vaak komt het door problemen aan het begin van het proces van bijv. de
politie -> het is echter rechterlijke dwaling, want rechter heeft verkeerde beslissing gemaakt.
Onderzoeksmethoden:
Onder andere…
- Reconstructie van zaken
- Dossieronderzoek
- Vooral veel experimenteel onderzoek
- Observatie
- Vragenlijsten
Suggestie en de invloed van post-hoc informatie: het experiment van Loftus met botsende auto’s
Elisabeth Loftus met haar onderzoek over botsende auto’s (zie blz. 36) -> woordkeuze in je vraag
heeft invloed op reproductie van herinneringen.
Waarom is dit experiment relevant?
- Het geheugen van getuigen
- Getuigen helpen herinneren
- Suggestie tijdens het verhoor
Groepsprocessen
Groepsconformiteit/compliance -> Asch
De meeste mensen hebben de neiging te conformeren aan de mening van de hele groep.
Lijntjes (zie blz. 44)
, Waarom relevant:
- Over tunnelvisie
- Denken en beslissen van groepen bin SR bv TGO/Raadkamer/ getuigen & slachtoffers
De waarde van bewijs
Beslissingsmodel 348 en 350 Sv:
Materiële vragen 350 Sv:
1. Is tenlastegelegde bewezen?
Gebaseerd op overtuiging door inhoud van wettige bewijsmiddelen bekomen (338 Sv).
Ze moeten een strikt discrete beslissing nemen -> het wel of niet.
2. Welk strafbaar feit?
3. Feit en verdachte strafbaar?
4. Dient straf of maatregel te worden opgelegd
5. Welke straf of maatregel
De overtuiging van de rechter:
- Een gevoel dat is opgewekt door het bewijs
- Beyond reasonable doubt/ conviction intime
- Het gevoel kan je niet objectiveren
- Fout negatief: onschuldige veroordelen
- Fout positief: schuldig vrij laten
- Rechter moet met twijfel genoegen nemen
werkelijkheid
Beslissing rechter schuldig onschuldig
Veroordeelt correct Fout positief
Spreekt vrij Fout negatief correct
Fout negatief is in het beslissingsmodel fout negatief
Normatief gezien is het goed. -> vanwege overtuiging van rechter.
Typen fouten en eisen aan besliscriterium
- Hogere eisen
Meer schuldigen vrij -> fout negatieven
Minder onschuldige veroordeeld -> minder rechterlijke dwaling
- Lagere eisen
Minder schuldigen vrij
Meer onschuldige veroordeeld -> meer rechterlijke dwaling
Wettig bewijs is niet hetzelfde als overtuigend bewijs.
Bewijswaarde verschilt; de diagnostische waarde van bewijs verschilt: Het ene bewijs draagt sterker
bij aan de overtuiging aan de rechter dan het andere; ene bewijs maakt een adequater onderscheid
tussen schuldigen en onschuldigen dan het andere.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper js247. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
