College aantekeningen
Inleiding Rechtspsychologie - Alle hoorcolleges en werkgroepen
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Dit zijn al mijn eigen aantekeningen van de hoorcolleges en de werkgroepen van het vak Inleiding Rechtspsychologie.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding Rechtspsychologie – Samenvatting hoorcolleges en werkgroepenWeek 1
Hoorcollege
Deel 1
- De rechtspsychologie is een studie van gedrag dat onder invloed van het recht staat of zou
moeten staan, én een studie van het recht als een gedragstechnologie.
- Het recht is een normatieve wetenschap. Het is bedoelt om het gedrag van mensen te sturen.
Het recht kan voorspellen en omschrijven, maar vaak past menselijk gedrag daar niet in.
- De psychologie is een descriptieve wetenschap. Het bestudeert hoe mensen zich feitelijk
gedragen en dus niet hoe mensen zouden moeten zijn.
- Er zijn vijf pijlers in de rechtspsychologie, namelijk:
waarnemen (als er geen reden is om iets te onthouden, dan doen we dat ook niet)
herinneren (er kan spraken zijn van valse herinneringen of het vergeten van dingen)
waarderen (bepaald bewijs moet worden gewaardeerd als geloofwaardig
/ ongeloofwaardig)
detecteren (hoe kunnen leugens onderscheiden worden van waarheid?)
beslissen.
Deze pijlers kunnen worden onderzocht door het doen van experimenteel onderzoek.
- Er wordt onderzoek gedaan naar het gedrag van rechtssubjecten in het algemeen, plegers van
misdrijven, slachtoffers, verdachten en getuigen. Ook wordt er onderzoek gedaan naar het
gedrag van rechters, OvJ’s, advocaten, de reclassering en deskundigen.
*Het strafproces is één grote aanmoediging om in de tunnel van de beschuldiging
te duiken. Dit komt doordat het strafdossier grotendeels beschuldigend bewijs bevat
en geen ontlastend bewijs.
- Het nut van de rechtspsychologie is dat het met regelmaat laat zien dat met de door juristen
gebruikte middelen de beoogde toestand niet of gedeeltelijk wordt bereikt. Dit levert
aanwijzingen voor de verbetering van procedures en de identificatie van valkuilen in juridisch
denken en beslissen.
- Bij rechterlijke dwalingen worden onschuldige mensen veroordeeld. Er zijn twee vormen
van rechterlijke dwalingen:
schakelbewijs (door middel van schakelbewijs, terwijl er überhaupt geen strafbaar
feit is gepleegd, een voorbeeld hiervan is de zaak van de verloskundige die ervan
werd verdacht baby’s te hebben vermoord).
verkeerde verdachte (dit was het geval bij de veroordeling van Kees B., er werd
een onschuldige verdachte veroordeeld terwijl de echte dader nog vrij rondliep).
- Een gerechtelijke verklaring wil zeggen dat de oorzaak voor een verkeerde veroordeling niet
ligt bij de rechter zelf, maar bij eerdere fouten in de keten. Uiteindelijk is het wel de rechter
die de fout-positieve bewijsbeslissing maakt, dus het is toch de keuze van de rechter.
- In de rechtspsychologie worden alle onderzoeken die beschikbaar zijn, gebruikt.
Experimenteel onderzoek wordt het meeste toegepast, aangezien veel onderzoeken ethisch
onverantwoord zijn.
- Onbedoelde suggestie kan een enorme invloed hebben op het geheugen van de getuige,
waardoor het geheugen van de getuige aangetast kan worden en dit kan leiden tot rechterlijke
dwalingen door foutief bewijs.
- Door groepsconformiteit is men geneigd zich aan te passen aan het meerderheidsstandpunt,
, zelfs als het duidelijk is dat dit standpunt onjuist is. Dit is een zeer vervelend mechanisme,
omdat men juist groepen samenstelt om de waarheidsvinding te vergroten.
Deel 2 – De waarde van bewijs
De bewijsbeslissing
- In het beslissingsmodel van artikel 348 en 350 Sv staan de vragen die de rechter moet
beantwoorden. Als één van de vragen negatief beantwoord wordt, stopt het proces bij die
vraag.
- De bewijsbeslissing is een strikt discrete beslissing, het antwoord is dus of ja, of nee. Het
kan er niet tussenin zitten. De bewijsbeslissing wordt gemaakt op basis van de overtuiging
van de rechter. Dit is een gevoel wat behoort opgewekt te zijn door het relevante bewijs van
de zaak, maar hoe sterk dat gevoel moet zijn is lastig te bepalen. Beyond reasonable doubt.
- Het gevoel van de rechter kan niet geobjectiveerd worden. Natuurlijk is het ideale geval dat
de rechter 100% zeker is van zijn overtuiging, maar dit is nooit het geval.
- De uitspraak van de rechter kan vier verschillende uitkomsten hebben:
Werkelijkheid
Beslissing Schuldig Onschuldig
Veroordeling Correct Foutpositief
Vrijspraak Foutnegatief Correct
*Foutnegatief is een misleidende term, aangezien de rechter niet per se fout handelt. Bij
twijfel moet de rechter in het voordeel van de verdachte spreken, dus een foutnegatief is juist
een goede beslissing.
- Als de rechter hogere eisen stelt aan het beslissingscriterium, dus er moet meer bewijs zijn
voor een veroordeling, zullen er meer schuldige mensen worden vrijgesproken, maar minder
onschuldigen worden veroordeeld. Als de rechter lagere eisen stelt aan het
beslissingscriterium, dus er moet minder bewijs zijn voor een veroordeling, zullen er minder
schuldige mensen worden vrijgesproken, maar meer onschuldigen worden veroordeeld.
- Rond 2005 is het aantal vrijspraken in eerste aanleg voor levensmisdrijven enorm gestegen.
De reden hiervoor was de mediaophef rondom een rapport over rechterlijke dwalingen.
Hierdoor werd het beslissingscriterium strenger, waardoor meer schuldige mensen werden
vrijgesproken.
Bewijs
- Er moet niet alleen wettig bewijs geleverd worden, maar dat bewijs moet voor de rechter
ook overtuigend zijn. Het ene bewijs draagt sterker bij aan de overtuiging van de rechter dan
het andere bewijs. De bewijswaarde van verschillende soorten bewijs verschilt dus. Dit wordt
ook wel de diagnostische waarde of de aannemelijkheidswaarde van bewijs genoemd.
- De diagnostische waarde van bewijs is de balans tussen twee krachten, namelijk:
hoe aannemelijk het aantreffen van bewijs is wanneer de verdachte schuldig is;
hoe aannemelijk het aantreffen van bewijs is wanneer een ander de dader is.
- Bewijs kan dus heel sterk leunen op de hypothese, maar het kan ook heel goed passen bij
een andere hypothese.
- De diagnostische waarde is dus de verhouding tussen de correcte herkenning en de
foutpositieven. Als deze waarde rond de 1 zit, dus als beide situaties even waarschijnlijk zijn,
heb je niks aan het bewijs. Hoe hoger de diagnostische waarde is, des te meer correcte
herkenningen er zullen zijn.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cloeotten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen