INTRODUCTION TO ABNORMAL CHILD AND ADOLESCENT PSYCHOLOGY 1
Samenvatting Introduction to Abnormal Child and Adolescent
Psychology (Robert Weis, 2021)
Hoofdstuk 1, The Science and Practice of Abnormal Child Psychology...................................2
Hoofdstuk 6, Autism Spectrum Disorder..................................................................................11
Hoofdstuk 8, Attention- Deficit/ Hyperactivity Disorder.........................................................22
Hoofdstuk 9, Conduct Problems in Children and Adolescents.................................................33
Hoofdstuk 10, Substance Use Problems in Adolescents...........................................................47
Hoofdstuk 11, Anxiety Disorders and Obsessive-Compulsive Disorder..................................58
Hoofdstuk 12, Trauma-Related Disorders and Child Maltreatment.........................................74
Hoofdstuk 13, Depression, Suicide, and Self-Injury................................................................90
Hoofdstuk 14, Pediatric Bipolar Disorders and Schizophrenia..............................................105
Hoofdstuk 15, Feeding and Eating Disorders.........................................................................117
,INTRODUCTION TO ABNORMAL CHILD AND ADOLESCENT PSYCHOLOGY 2
Hoofdstuk 1, The Science and Practice of Abnormal Child Psychology
Vertaling titel: De wetenschap en praktijk van abnormale kind psychologie
1.1. Identifying behavior problems in children (Gedragsproblemen van kinderen
identificeren)
1.1.1. What Do We Mean by ‘Abnormal?’ (Wat bedoelen we met ‘abnormaal?’)
Deviation, Disability and Distress (Afwijking, handicap en nood)
Er is geen standaarddefinitie voor ‘abnormaliteit’. Geestelijke gezondheidszorg professionals hebben 3
criteria voorgesteld die helpen bij het identificeren van psychische problemen bij jongeren: afwijkend
gedrag (statistische afwijking), handicap/ stoornis en emotionele distress.
Verschillende benaderingen om een afwijking te definiëren:
1. Benadering gebaseerd op statistische afwijking: Abnormaal gedrag wordt gedefinieerd door
hun relatieve zeldzaamheid in de algemene bevolking. Iemand is dus abnormaal als hij/zij
symptomen vertoont die ver buiten het normale bereik liggen, in vergelijking met mensen van
dezelfde leeftijd en geslacht.
Beperking/nadeel: Niet alle zeldzame gedragingen wijzen op psychiatrische
stoornissen en het houdt geen rekening met de context van het gedrag.
2. Benadering gebaseerd op disability/impairment (onbekwaamheid/mate van beperking):
Abnormaal gedrag wordt gekenmerkt door gedachten, gevoelens of acties die het sociale of
academische functioneren belemmeren.
Beperking/nadeel: De beperking is niet altijd zichtbaar en er is geen objectieve
criteria.
3. Benadering gebaseerd op emotionele distress (emotionele nood/ongelukkigheid): Mensen
kunnen verdriettonen d.m.v. depressieve stemming, prikkelbaarheid, angst, zorgen, paniek,
verwarring, frustratie, woede of andere gevoelens van dysforie.
Beperking/nadeel: kinderen kunnen distress niet altijd verwoorden, er is geen
objectief criterium om te bepalen of er subjectieve distress aanwezig is en
gedragsproblemen gaan niet altijd samen met ervaren distress.
A Harmful Dysfunction (Een schadelijke disfunctie)
Jerome Wakefield (1992,1997) biedt een alternatieve, invloedrijke basisbenadering voor het definiëren
van abnormaal gedrag op basis van de notie van schadelijke disfunctie (harmful dysfunction).
Hierbij moet een intern mechanisme haperen en dit moet disfunctioneren en/of lijden veroorzaken. Het
moet de dagelijkse activiteiten van een persoon beperken of de gezondheid bedreigen. Depressie is
bijvoorbeeld een stoornis omdat het een onvermogen inhoudt om effectief iemands emotie te reguleren
en deze onderliggende disfunctie kan beperkingen, angst en zelfbeschadiging veroorzaken.
1.1.2. How Does DSM-5 Define Abnormality? (Hoe definieert de DSM-V
abnormaliteit/afwijking?)
Definition (Definitie)
In de VS gebruiken de meeste professionals in de GGZ de Diagnostische en Statistische handeling
voor psychische stoornissen (DSM-5) om psychische problemen te diagnosticeren voor kinderen en
volwassenen.
Een psychische stoornis= Een syndroom dat wordt gekenmerkt door een klinische significante
stoornis in de cognitie van een individu, emotieregulatie, of gedrag dat een disfunctioneert op
psychologisch, biologisch of ontwikkelingsgebied. De DSM-5 sluit zich aan bij de definitie van een
psychische stoornis van Wakefield (als een schadelijke disfunctie) en benadrukt de rol van een
handicap/stoornis en emotionele distress bij het onderscheiden van normale en abnormaal gedrag.
Limitations (Beperkingen)
DSM-5 wordt uitgegeven door de American Psychiatric Association (APA) en weerspiegelt een
medische benadering voor het identificeren van geestelijke gezondheidsproblemen. De DSM legt de
problemen vooral in het individu (net als medische ziekten) i.p.v. in de omgeving (context).
Beperkingen van de DSM-5:
,INTRODUCTION TO ABNORMAL CHILD AND ADOLESCENT PSYCHOLOGY 3
• We weten vaak niet de onderliggende oorzaak van de psychische problemen van kinderen.
• Veel kinderstoornissen zijn relationeel van aard, ze komen voor tussen mensen in plaats van
binnen een individu.
• Het gedrag van kinderen is alleen te begrijpen in termen van hun sociaal-culturele omgeving.
Gedrag dat mensen in de ene context als 'disfunctioneel' beschouwen, kan in een andere
context adaptief zijn.
1.1.3. How Do Psychologists Diagnose Mental Health Problems in Children? (Hoe
diagnosticeren psychologen mentale gezondheidsproblemen bij kinderen?)
Elke DSM-5 stoornis wordt gedefinieerd door de aanwezigheid van specifieke tekenen (signs) en
symptomen.
• Teken (sign)= Een duidelijk kenmerk van een stoornis (bijv. gewichtsverlies bij depressie)
• Symptoom= Een subjectieve ervaring die wordt geassocieerd met een stoornis (bijv. gebrek
aan eetlust of energie bij depressie).
Depressie volgens de DSM-5:
A. Vijf of meer van de volgende symptomen zijn binnen dezelfde periode van twee weken
aanwezig geweest en vertegenwoordigen een verandering ten opzichte van eerder
functioneren: ten minste één van de symptomen is ofwel (1) depressieve stemming of (2)
verlies van interesse of plezier.
1) Sombere stemming, gedurende het grootste deel van de dag en bijna elke dag, zoals
blijkt uit ofwel subjectieve mededelingen (bijvoorbeeld zich verdrietig, leeg of
hopeloos voelen), ofwel observatie door anderen (bijvoorbeeld heefttranen in de
ogen).
(NB bij kinderen en adolescenten kan de stemming prikkelbaar zijn.)
2) Duidelijk verminderd(e) interesse of plezier in alle of bijna alle activiteiten, gedurende
het grootste deel van de dag, bijna elke dag (zoals blijkt uit een subjectieve
beschrijving of observatie door anderen).
3) Significant gewichtsverlies zonder dat dieet wordt gehouden, of gewichtstoename
(bijvoorbeeld meer dan 5% van het lichaamsgewicht binnen één maand), of bijna elke
dag een afgenomen of toegenomen eetlust.
(NB Bij kinderen moet gedacht worden aan het niet bereiken van de te verwachten
gewichtstoename.)
4) Insomnia of hypersomnia bijna elke dag
5) Psychomotorische agitatie of vertraging, bijna elke dag (waarneembaar door anderen,
en niet alleen subjectieve gevoelens van rusteloosheid of geremd worden).
6) Vermoeidheid of verlies van energie, bijna elke dag.
7) Gevoelens van waardeloosheid of buitensporige of onterechte schuldgevoelens (die
het karakter van een waan kunnen hebben) bijna elke dag (niet allee zelfverwijt of
schuldgevoel over het ziek zijn).
8) Verminderd vermogen tot nadenken of concentreren, of besluiteloosheid, bijna elke
dag (ofwel subjectief beschreven ofwel geobserveerd door anderen).
9) Recidiverende gedachten aan de dood (niet alleen de vrees om dood te gaan),
recidiverende suïcidegedachten zonder een specifiek of een suïcidepoging, of een
specifiek plan om suïcide te plegen
B. De symptomen veroorzaken klinisch significant lijden of beperkingen in het academische,
sociale of beroepsmatige functioneren.
C. De episode kan niet worden toegeschreven aan een middel of een medische aandoening.
Categorical Classification (Categorische classificatie)
DSM-5 gebruikt een hybride van 3 verschillende benaderingen voor classificatie: categorisch,
prototypisch en dimensionaal.
Categorische classificatie= Het verdelen van psychische stoornissen in elkaar uitsluitende
groepen/categorieën, op basis van sets van essentiële criteria (bijv. A, B en C bij depressie). De
, INTRODUCTION TO ABNORMAL CHILD AND ADOLESCENT PSYCHOLOGY 4
categorische benadering van classificatie is de oudste en wordt voornamelijk gebruik in de biologie en
medicatie.
Prototypical Classification (Prototypische classificatie)
Prototypische classificatie is gebaseerd op de mate waarin de tekenen en symptomen van het individu
overeenkomen met het ideale beeld of prototype van de aandoening. Deze benadering gaat er van uit
dat personen met een bepaalde stoornis enige variabiliteit vertonen. Niet alle mensen met de stoornis
zullen het op precies dezelfde manier manifesteren De DSM-5 stelt dan ook dat de meeste mensen met
een specifieke stoornis tekenen en symptomen vertonen die lijken op de ‘prototype’ voor die
aandoening. Kinderen kunnen de tekenen en symptomen van de aandoening vaak op 9 verschillende
manieren vertonen. Vaak zijn er slechts 5 van de 9 tekenen of symptomen nodig voor een diagnose.de
prototypische benadering biedt flexibiliteit in de manier waarop kinderen elke stoornis ervaren.
Dimensional Classification (Dimensionale classificatie)
Dimensionale classificatie gaat ervan uit dat stoornissen samenvallen met een continuüm van ernst,
variërend van mild tot ernstig. Het heeft betrekking op het beschrijven van de ernst van het leed en/of
de aandoening.
• Voordeel: Brengt meer informatie over dan eenvoudig categorische of prototypische
classificatie, stelt de clinici in staat om veranderingen in het functioneren van kinderen door
de tijd heen te volgen.
• Deze classificatie is pas later toegevoegd nadat er kritiek kwam op het exclusieve vertrouwen
van de DSM op het categorische en prototypische classificeren.
• Dimensionale classificatie is het gemakkelijkst te zien in de DSM-5 Cross Cutting Symptom
Measure, een beoordelingsschaal die kan worden gebruikt om de ernst van de tekenen en
symptomen van kinderen te evalueren. Tevens kan het gebruikt worden om de voortgang van
het kind bij een behandeling in te schatten.
Diagnostische specificatie= Een label dat een relatief homogene subgroep van individuen met
dezelfde aandoening, gebaseerd op tekens en symptomen, omschrijft. Kinderen kunnen bijvoorbeeld
ingedeeld worden in de subgroep hyperactief en impulsief, of in de groep overwegend onoplettend.
1.1.4. What Are the Advantages and Disadvantages of Diagnosing Children? (Wat zijn de
voor- en nadelen van het diagnosticeren van kinderen?)
Possible Benefits (Mogelijke voordelen)
Het diagnosticeren heeft een aantal voordelen:
• Spaarzaamheid: Je hoeft niet alle symptomen te beschrijven, maar kunt gewoon de juiste
diagnostische label gebruiken.
• Professionele communicatie: Communicatie over categorieën/klachten mogelijk (1 taal die
iedereen begrijpt)
• Voorspellen: Prognose van het kind bepalen of de uitkomst. Kan helpen gerichter informatie
en ondersteuning te bieden aan ouders.
• Plannen van behandeling: Je kunt onderzoeken welke behandeling het meest effectief is.
• Sociale of educatieve diensten: Met een diagnose hebben kinderen recht op bijvoorbeeld
speciaal onderwijs.
• Nuttig voor ouders: Ze zijn opgelucht dat hun vermoeden juist is en ze weten wat er aan de
hand is.
• Wetenschap: Er kan dan onderzoek gedaan worden naar oorzakelijke factoren en behandeling
van omschreven stoornissen. En verschillende onderzoeken kunnen met elkaar worden
vergeleken.
Potential Drawbacks (Potentiële nadelen)
• Doordat het spaarzaam wordt, gaat dit ten koste van gedetailleerde informatie. Ieder kind is
uniek en door 1 diagnose te noemen, wordt het kind niet volledig omschreven zoals hij/zij is.
Niet iedereen past in een hokje.
• Het weerspiegelt niet de context van het individu.
