geschiedenis
leerdoelen
3.1 Leenmannen, leenheren en horigen
1. Je kunt beschrijven hoe West-Europa zich na het einde van het West-
Romeinse Rijk bestuurlijk ontwikkelde
De eenheid en het centrale bestuur waren weg. Er ontstonden kleine, tijdelijke
koninkrijkjes. (Lange) afstandshandel nam af, maar in minder zeldzame producten werd
nog wel gehandeld
De koninkrijkjes maakten onderling wel ruzie, waardoor de onveiligheid groeide
verval wegen en bruggen reizen gevaarlijk en moeilijk. Dit leidde tot afname van
handel en nijverheid
2. Je weet wat feodale verhoudingen zijn en hoe ze ontstonden
Een leenheer geeft stukjes van zijn gebied in leen aan leenmannen, in ruil daarvoor
waren leenmannen trouw (bestuurlijk of militair). Dit is ontstaan door Karel Martel met
zijn Karolingendynastie, die veel veldslagen had en dus een leger nodig had. Hiervoor
gebruikte hij leenmannen, en als beloning gaf hij land. Hij koppelde de vazalliteit aan
leen.
3. Je kunt de oorzaken beschrijven van de verbrokkeling van de macht in de late
negende en tiende eeuw
In de negende eeuw werd het rijk van de Karolingen steeds verder opgedeeld. De
oudste zoon van Karel de Grote erfde het Midden Rijk en de keizerlijke titel. De andere
zonen verdeelden de rest, maar de hertogen en graven gebruikten de verdeeldheid om
zich steeds onafhankelijker op te stellen
- Ze beschouwden gebieden als eigendommen, en lieten zich opvolgen door hun
zonen, zonder toestemming van de koning
In de negende en tiende eeuw doken er nieuwe invallers op (Noormannen, Hongaren,
Moslimpiraten), en ze teisterden Europa met plundertochten. De nakomelingen van
Karel konden hier vrij weinig aan doen koningen uit andere adellijke families komen
op de troon in het Oost- en West Frankische Rijk. Ze hadden weinig macht over
hertogen en graven, omdat die hen tot koning kozen en zichzelf daarom als gelijke
zagen. Hertogen en graven hadden zelf weer weinig macht op lagere edelen in hun
gebieden, want op het platteland heersten lokale heren over hun landgoederen als
‘kleine koningen’
4. Je kunt beschrijven door welke oorzaken West-Europa in de vroege
Middeleeuwen weer een agrarische samenleving werd
Veel pachtboeren zaten in diepe schulden door de hoge belastingen in de laat-
Romeinse tijd. Om van de schulden af te komen, lieten ze hun akkers in de steek.
Hierdoor daalde de landbouwproductie, en Romeinse keizers verboden pachtboeren om
hun grond te verlaten
De landgoederen werden verdeeld onder de slaven. Steden vervielen, waardoor
grootgrondbezitters een groot deel van de afzetmarkt voor agrarische goederen
verloren. Om toch een inkomen te creëren, werd hun grond verdeeld in kavels en
verpacht (verhuurd) aan slaven. Hierdoor verdween het onderscheid tussen
pachtboeren en slaven. Dit veranderde in één groep: onvrije pachtboeren
, Deze klasse wordt aangevuld met vrije boeren met hun eigen grond. Door de groeiende
onveiligheid zochten ze steun bij edelman/kloosters. Boeren stonden grond af in ruil
voor bescherming. Ze moesten pacht (deel van de oogst afstaan/diensten verrichten
voor de heer) betalen om erop te blijven wonen
5. Je kunt het ontstaan van horigheid verklaren
1) Het uiteenvallen van het West-Romeinse Rijk onder meer door volksverhuizingen
2) Het centrale gezag was weggevallen. waardoor lokale heren oorlog met elkaar
voerden over erfenissen en grondgebied
3) Grote onveiligheid
4) Reizen werd gevaarlijk & handel kromp in
5) Internationale handelscentra veranderden in regionale markt plaatsen
6) Geld verdween als ruilmiddel
7) Productie in nijverheid nam af, en er konden geen grondstoffen meer worden
aangevoerd
Hierdoor ontstond de horigheid. Ze waren gebonden aan de grond. Zonder
toestemming van hun heer mochten ze het landgoed waarop ze leefden niet verlaten
6. Je kunt uitleggen dat domeinen zelfvoorzienend waren
Omdat de handel bijna helemaal was verdwenen, moesten de middeleeuwers in hun
eigen onderhoud voorzien. Ze waren autarkisch (zelfvoorzienend). Binnen een dorp
bestond nog wel enige vorm van specialisatie, en er was enige ruilhandel met gebieden
buiten het dorp
3.2 Het Christendom in Europe
1. Je kunt uitleggen waardoor het Christendom na het einde van het West-
Romeinse Rijk een terugval doormaakte
Het Christendom was op veel plaatsen nog niet diepgeworteld, waardoor het een
terugval maakte na het einde van het West-Romeinse Rijk
Germaanse stammen die het vroegst het Romeinse Rijk binnengedrongen waren,
waren wel Christenen. Ze werden gezien als ‘ketters’: aanhangers van het arianisme
(stroming binnen het Christendom). Zij kregen steun van bisschoppen (zij hadden op
lokaal niveau vel macht) Clovis veroverde heel Gallië
2. Je kunt beschrijven hoe het Christendom zich in de vroege Middeleeuwen
over Europa verspreidde
Er kwamen missionarissen uit Engeland naar Europa om het Christendom te
verspreiden. Toen paus Gregorius Erdegrote missionarissen naar Engeland stuurden,
was Engeland ook tot het Christendom overgegaan. Nadat de Agelen en Saksen
bekeerden, verspreidden de monniken het verder naar het vaste land (ze zagen de
paus als hoogste leider binnen de Kerk). De paus kreeg hierdoor meer invloed in West-
Europa
Missionarissen kregen hulp van Frankische machthebbers. Friezen werden pas
Christenen nadat hofmeier Karel Martel hen in de strijd had verslagen. De Saksen
werden met groot geweld gedwongen om te bekeren door Karel de Grote. De koningen
in Noord- en Oost-Europa gingen over op het Christendom aan het einde van de 10 e
eeuw
3. Je begrijpt het wederzijdse belang dat vorsten en geestelijke hadden bij
samenwerking
Geestelijke kregen bescherming, grond en andere goederen van de koning. In ruil
daarvoor stelden ze documenten op, en vervulden ze diplomatieke missies. De Kerk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper murry. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
