Functioneren binnen een team: ontwikkelingspsychologie:
Les 1:
- Leerdoelen: Je beschrijft de stadia in de zintuiglijke, motorische, cognitieve en sociale
ontwikkeling van de mens en je toont de invloed van ontwikkelingsfactoren op het
functioneren van de mens aan in de verschillende levensfasen in casussen uit de
verpleegkundige context. Je herkent en benoemt kenmerken van de
verschillende stadia in voorbeelden en licht dit toe op basis van de theorie.
- Leerinhouden:
Ontwikkelingsmodellen (overzicht)
Ontwikkelingsfactoren (nature, nurture, rijping, persoonlijke inbreng)
Ontwikkelingstheorieën (Erikson, Piaget)
Ontwikkelingsdomeinen (zintuigen, psychomotoriek, cognitieve ontwikkeling,
sociale ontwikkeling)
Ontwikkelingsperioden (babytijd, peuterjaren, kleuterjaren, schoolperiode,
adolescentie, volwassenheid, ouderdom)
Seksualiteit bij de oudere zorgvrager
Psychosociale aspecten bij rouw en depressie
- Leerstof:
Handboek: Psychologie van de levensloop. Inleiding in de
ontwikkelingspsychologie. Pol Craeynest. Veertiende gewijzigde uitgave
2018.
o Hoofdstuk 1: Terreinverkenning
o Hoofdstuk 2: Twee fundamentele ontwikkelingstheorieën
o Hoofdstuk 4: De babytijd
o Hoofdstuk 5: De peuterjaren
o Hoofdstuk 6: De kleuterjaren
o Hoofdstuk 7: De schoolperiode
o Hoofdstuk 8: De adolescentie
o Hoofdstuk 9: De volwassenheid
o Hoofdstuk 10: De ouderdom
Powerpoints op canvas
Powerpoint: depressie, rouw en seksualiteit bij ouderen
- Examen:
Maak je gebruik van meerkeuzevragen, dan bestaat de kans dat de student
een aantal vragen juist beantwoordt door te gokken.
Hoe hou ik in mijn beoordeling rekening met de kans op slagen door gokken?
KdG werkt met het systeem van verhoogde cesuur. Traditioneel komt het
uiteindelijke cijfer op een examen overeen met het aantal goede antwoorden.
De student zal volgens het standaard setting systeem 25 van de 40 vragen
juist moeten beantwoorden om 10/20 te halen.
- Om jezelf voor te bereiden
Handboek
Oefeningen thuis
Powerpoints
Cursussen
- Belangrijke begrippen uit h1 en h2: test jezelf:
Nature en nurture
, Nativisten en empiristen
Tabula rasa
Gevolgen van sociale isolatie
Gevoelige/kritische periode
De evolutie in ontwikkelingsmodellen
Factoren die de ontwikkeling beïnvloeden opsommen
De studenten kunnen de 2 fundamentele ontwikkelingsmodellen van Erikson
en Piaget weergeven
De studenten kunnen de basisbegrippen van de ontwikkelingsmodellen van
Erikson en Piaget uit leggen.
1) Terreinwerking:
- Historiek:
Ontwikkelingspsychologie of levenslooppsychologie:
o Verschillende definities mogelijk:
Studie van het gedrag (= ruime betekenis van het woord)
doorheen de verschillende levensfasen van de mens.
Wetenschappelijke studie naar de patronen van groei,
verandering en stabiliteit die zich voordoen bij toenemende
leeftijd. universele en unieke aspecten van groei.
Registreert verschillende gedragsaspecten bij mensen op
verschillende leeftijden.
o Niet eenvoudig om tot een geïntegreerd beeld te komen van de
menselijke levensloop
Complexiteit van het ontwikkelingsproces
Verschillende visies onderzoekers
Verre voorgeschiedenis vd ontwikkelingspsychologie:
o Pas ontstaan als wetenschap 2e helft 19e E
o Lange traditie van voorwetenschappelijk denken over hoe gedrag
verandert doorheen de verschillende levensfasen.
o Voorwetenschappelijke ontwikkelingspsychologie
Spontane vragen en stukjes inzichten die bij mensen opkomen
tijdens hun dagelijkse bezigheden. Obv eigen ervaringen
ontstaan er denkbeelden over hoe dingen samenhangen.
Inzichten en beweringen over wat typisch is voor een
bepaalde levensfase (Vb. de wijsheid der jaren)
Filosofen: overpeinzingen over de ontwikkeling van de mens.
Welke factoren sturen de ontwikkeling?
Nativisten versus empiristen
Empirisme en nativisme:
o Empirisme = Nurture = Gedrag werd gezien als een zeer plastisch
gegeven dat van buitenaf wordt gestuurd door de actueel inwerkende
prikkels en de vroegere levenservaringen. Idee van de “Tabula Rasa”
(onbeschreven blad). Een normale erfelijke uitrusting vormt de basis
voor een gezonde ontwikkeling maar zal niet de richting bepalen
waarin die verloopt. Maw erfelijkheid bepaalt niet WAT er ontwikkelt
maar enkel DAT er een ontwikkeling kan plaatsvinden
, Voorwetenschappelijk: in die tijd: speculatief, missen kritische
toets van wetenschappelijk onderzoek.
John Locke (1632-1704)
Ervaring, Kennis
Tabula Rasa: onbeschreven blad
Weinig ligt vast bij de geboorte.
Nadruk ligt op de rol van ervaring en opvoeding.
o Nativisme = Nature = Dit betekent niet dat de omgeving helemaal
geen rol zou spelen, alleen dat haar bijdrage beperkt blijft tot het
mogelijk maken van de ontwikkeling zonder een wezenlijke invloed te
hebben in de richting ervan. Anders gezegd, de omgeving bepaalt niet
wat er ontwikkelt, maar enkel dat er een ontwikkeling kan
plaatsvinden
Nature of nurture?
Nature: Ontwikkeling = endogeen (een van binnenuit
gestuurd rijpingsproces)
Nurture: Gedrag = exogeen (door actueel inwerkende
prikkels en levenservaringen gestuurd proces)
Jean- Jacques Rousseau (1712-1778)
We worden als mens wat de natuur ons heeft meegegeven
De ontwikkeling wordt gestuurd door een reeks inwendige
krachten waar niet tegenin te gaan is
Alles ligt min of meer al vast bij de geboorte
Opvoeding: minimale rol
Genetische psychologie:
o Verschillende geleerden maakten aantekeningen over zichtbare
vorderingen in het gedrag van hun eigen kinderen: Babybiografieën
o Charles Darwin (1809-1882)volgde de ontwikkeling van zijn zoon
William in diens eerste levensjaar
o Niet langer enkel nadenken (filosoferen, speculeren) over
ontwikkeling, nu ook observeren
o Begin van wetenschappelijke theorievorming+ systematische
observaties ontstaan van nieuwe wetenschap:
Genetische psychologie: ontwikkeling is een proces dat vrijwel
geheel erfelijk (Erfelijk gestuurd: nativisten – nature) gestuurd
wordt (erfelijk rijpingsproces)
Omvorming tot een ontwikkelingspychologie:
o Vernieuwing in methodologie
Uitbreiding met en uitwerking van nieuwere
onderzoekstechnieken:
Objectievere manier onderzoek, meer verantwoorde
manier conclusies trekken (itt babybiografieën)
Vragenlijsten, statistische methodes (voor ordening van
de verzamelde gegevens)
o Ontwikkeling = Erfelijk gestuurd rijpingsproces: genetische
psychologie: te eenzijdig
Psychologen: Nadruk op rol van opvoeding in de ontwikkeling.
, Behaviorisme (opkomst ervan; dat vanuit de studie van het
leerproces bijzonder veel gewicht toekende aan de invloed van
ervaringen op het ontstaan van gedragsveranderingen):
Invloed van ervaringen in het ontstaan van
gedragsveranderingen.
o Neutralere benaming ontwikkelingspsychologie
Uitgroei tot een volwaardige levenslooppsychologie:
o Tot halfweg 20e E voornamelijk gericht op evolutie in het gedrag bij
kinderen tot aan de puberteit, nadien valt evolutie stil.
Puberteit betekent definitieve afscheid van de kindertijd en
start van volwassen leven.
Volwassen leven: mens = realisatie gekomen van al zijn
mogelijkheden
Vanaf dan zo lang mogelijk status quo te handhaven
o Stilaan, interesse in
Adolescentie (sociologen; na WO 2: meer jongeren gaan langer
naar school)
Ouderen (Problemen van ouderen: medische hoek )
Volwassenheid lang verstoken van systematisch onderzoek:
volwassenen (de toen algemeen verspreide opvatting;
volwassenen evolueren nauwelijks (cfr status quo handhaven))
evolueren nauwelijks
o Heden ontwikkeling wordt gezien als een levenslang
veranderingsproces met in iedere levensfase nieuwe perspectieven;
levenslooppsychologie
- Indeling in fasen:
Gebruikelijk om de levensloop in te delen in een aantal duidelijk te
onderscheiden periodes/fasen (bijv.: kind, jeugd, ouderen,…)
o Iedere levensfase heel specifieke kenmerken: mens ziet er kwantitatief
(Bijv.: lichaamsgestalte) en kwalitatief (Bijv.: manier van denken)
anders uit in de verschillende fasen.
1. Continuïteit of discontinuïteit in de ontwikkeling:
Meeste ontwikkelingstheorieën beklemtonen dat er sprake is van
discontinuïteit in de ontwikkeling
o Discontinuïteit: Periodes met een vrij stabiele verschijningsvorm
worden afgewisseld door relatief korte overgangsfasen. Bruuske
ommezwaai.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentemaes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.