Hoorcolleges Pathologie
Tractus genitalis
Bronnen: Pathologie boek – Hoofdstuk 11, 11.1 t/m 11.3.5, 11.3.8, 11.5 t/m 11.9
Inhoud
Voortplantingsorganen/geslachtsorganen van de vrouw
Tumoren
Ontstekingen/infecties
Overig
Voortplantingsorganen/geslachtsorganen van de man
Ontstekingen/infecties
Tumoren
SOA’s
Vrouw
Cervixcarcinoom
Cervix = baarmoederhals
Cervixcarcinoom = baarmoederhalskanker
Symptomen >> In vroeg stadium geen symptomen. Later eventueel afscheiding,
contactbloedingen (vaginaal bloedverlies, vooral na geslachtsgemeenschap)
Risicogroep >> Vrouwen met een HPV-infectie (= Humaan Papilloma Virus)
Vrouwen met genitale wratten i.c.m. roken
Het HPV virus kan ook een vorm van kanker uitlokken. Hierdoor worden meisjes van 12 jaar
uitgenodigd voor een vaccinatie tegen HPV. Ook zullen jongens hier voor worden ingeënt, om het
besmettingsrisico te verlagen. HPV is een soort van soa die genitale wratten veroorzaakt.
Kan ook voorkomen zonder genitale wratten. Kan een cervixcarcinoom veroorzaken.
Tevens wordt er landelijk een PAP-test (= Papanicolaou classificatie) afgenomen. Er wordt dus een
uitstrijkje gemaakt. Er worden losse cellen uit de baarmoederhals weggeschraapt. Het is een
screening op mogelijke carcinoom (cytologie). Kan alleen bewezen worden door een biopsie, PAP
test zelf kan alleen een aanwijzing geven op een mogelijke kans op carcinoom.
Uitstrijkje: PAP-test, screening
De uitslag van deze test wordt geclassificeerd in 5 klasse. Hierbij is klasse 1 normaal en klasse 5
vrijwel zeker carcinoom. Hier zit van alles tussenin. Vanaf een PAP-2 classificatie wordt er
doorverwezen en vaker gecontroleerd. Bij 30 tot 60-jarige vrouwen wordt er dan elke 5 jaar
opgeroepen. Bij PAP-1 wordt de test om de 10 jaar afgenomen.
Diagnostiek
Als een vrouw nu verdacht wordt van een cervixcarcinoom, wordt de vrouw
verwezen naar de gynaecoloog. Er wordt vervolgens een inspectie gedaan van
de baarmoeder. Er wordt een eendenbek ingebracht waarmee je de
baarmoedermond open legt en je dus kunt zien. Om te kunnen zien of er
baarmoederhalskanker aanwezig is, brengt men een kleine hoeveelheid
azijnzuur aan. Op het moment dat dat de baarmoederhals vervolgens wit
kleurt, zijn die plekken verdacht van kanker. Om alles te bewijzen, wordt er
een biopsie gedaan. Dit wordt onder de microscoop onderzocht en vervolgens
komt op basis van dit onderzoek de definitieve uitslag.
, Hoorcolleges Pathologie
Behandeling
Bij een carcinoma in situ = Carcinoom binnen de grenzen, voorstadium van kanker:
Cryo coagulatie = Men kan het bevriezen, hierdoor vriezen de kwaadaardige cellen kapot.
Exconisatie = Men kan een klein gebied eruit snijden. Er wordt dan gekeken of de snijranden
vrij zijn, is dit zo dan is alles verwijderd.
Bij een carcinoom:
Portio amputatie = Verwijderen van de baarmoedermond.
Hysterectomie = Verwijderen van de gehele baarmoeder.
Soms is er na een operatie bestraling nodig. En een enkele keer chemotherapie.
Endometriumcarcinoom
Endometriumcarcinoom = Baarmoeder(slijmvlies)kanker
Komt relatief vaak voor. Wel minder als baarmoederhalskanker. Er is geen directe oorzaak voor aan
te wijzen. Er zijn wel risicofactoren. Bij klachten direct hierop bedacht zijn.
Vaak is men te laat met het diagnosticeren. Hierdoor is er een slechte prognose. Is men er wel op tijd
bij, wordt er meestal een hysterectomie uitgevoerd met nabestraling. Er bestaat dan een kans op
genezen.
Symptomen >> Niet-bloederige vaginale afscheiding, pijn in onderbuik en gewichtsverlies (komt
vaak voor, oorzaak hiervan onbekend)
Risicofactoren >> Overmatige oestrogene stimulatie (gebruik van hormonen, een zwaardere pil)
Endometriumhyperplasie (= overgroei van kliercellen in endometrium)
Nullipariteit (= nooit zwanger zijn geweest)
Lynch-syndroom (hormonale aandoening)
Oestrogeensuppletie
Polycysteus-ovariumsyndroom (hormonale aandoening)
Obesitas
Preventie >> Vroegopsporing (er kan geen bevolkingsonderzoek worden gedaan, te ingrijpend)
Lich onderzoek, bloed (CA-125) en beeldvormend onderzoek.
(N.B. CA-125 is ook verhoogd bij levercirrose, endometriose, begin zwangerschap)
Bij vrouwen met een hoog aantal risicofactoren, kan er bloedonderzoek gedaan. Er wordt gekeken
naar de CA-125 in het bloed. Is deze verhoogd, bestaat er ook een kans op een
endometriumcarcinoom.
PA curettage materiaal
Bij vrouwen met vermoeden op een endometriumcarcinoom, gaat met een schraper inwendig
slijmvlies losschrapen. Men gaat via de baarmoedermond naar binnen. Deze cellen worden
nagekeken op kwaadaardigheid.
, Hoorcolleges Pathologie
Myoom
Myoom = Een goedaardige tumor van het myo (spier)
Een myoom is een goedaardige tumor die zich bevindt in de baarmoederspier (myo).
Wordt officieel een Leiomynoom genoemd (in het Nederlands een vleesboom).
Komen heel veel voor, maar kunnen toch ernstige klachten geven. Is dan ook de
meest voorkomend tumor van het voortplantingsstelsel. Kunnen heel groot worden
en op verschillende plaatsen voorkomen. Kunnen op alle leeftijden voorkomen, maar vaak rond
middelbare leeftijd (rond overgang).
Symptomen >> Meno-/metrorrhagien (= overmatig bloedverlies of tussen menstruatie door),
verzakking bekkenbodem, incontinentie.
Als er zich een myoom bevindt in de baarmoeder, kan het zijn dat er overmatig bloedverlies is, of dat
er bloedverlies is tussen menstruaties door. Dit wordt veroorzaakt doordat de baarmoeder niet meer
goed kan samenknijpen vanwege de tumor. De menstruatie kan dan niet worden gestopt.
Als ze groot en zwaar worden, kan dit zorgen voor verzakkingen. En dit houdt de bekkenbodem niet
meer. Dit lijdt dan weer tot incontinentie.
Behandeling >> Myoom-embolisatie (= Men gaat met een katheter het bloedvat in dat naar dat
myoom loopt. Vervolgens wordt het bloedvat afgesloten met een propje, waardoor
het myoom afsterft).
Hoogfrequente geluidgolven
Myoom enucleatie (= eruit pellen van myoom, operatief)
Hysterectomie
Ovariumcarcinoom
Ovariumcarcinoom = Carcinoom in de ovaria.
Een ovariumcarcinoom wordt gezien als een silent killer. Omdat de overia veel ruimte hebben in het
bekken, is het vaak al ver uitgezaaid voor er klachten zijn. Het carcinoom geeft dan ook pas laat
klachten. De 5-jaars overleving is 50%
Symptomen >> Opgeblazen gevoel, vol gevoel, vage pijn in de onderbuik, vage maag-
darmklachten, veranderingen in mictiepatroon (aandrang en frequentie)
Etiologie >> Onbekend
Risicofactoren >> Vrouwen boven de 50-60 jaar
Nullipariteit
Erfelijke belasting
Risicoverlagend >> Orale anticonceptiva
Zwangerschap
Diagnostiek
Gericht lichamelijk onderzoek, inwendig onderzoek, CT- of MRI-scan, echografie, laparoscopie (=
kijkoperatie), ascitespunctie (= ascitesvocht wordt opgezogen en onderzocht, bij overmatig vocht in
buikholte), bloedonderzoek.
Als de CA-125 in het bloed 80% is, heb je een aanwijzing op een carcinoom.
Behandeling
De behandeling verloopt operatief met een eventuele nabehandeling. De eierstokken worden
verwijderd, en er vind eventueel bestraling na de operatie plaats.