Microbiologie hoofdfase 2
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 – orale microbiologie............................................................................................................... 1
Hoorcollege 2 – testen voor de orale microbiologie........................................................................................4
Hoorcollege 3 – virologie................................................................................................................................ 7
Hoorcollege 4 – schimmels........................................................................................................................... 10
Hoorcollege 5 – pre- en probiotica............................................................................................................... 14
Hoorcollege 6 – COVID-19............................................................................................................................ 16
Hoorcollege 1 – orale microbiologie
Maandag 15 november 2021
Bacteriën
Het is een grote groep met veel diversiteit.
Bacteriën kom je ook overal tegen (in de natuur, in voeding en natuurlijk in je lichaam).
In je lichaam zijn er 10x meer bacteriecellen dan lichaamscellen (meer dan een kilo).
De meeste van deze bacteriën bevinden zich in de darmen en helpen daar bij
voedselverwerking en de productie van vitamine K. De “fijnste” eigenschap is dat goede
bacteriën, de slechte bacteriën in het lichaam uitschakelen.
Bacteriën in de mond
In de mond zitten bacteriën op het tandoppervlak, tussen tanden, op tandvlees en op de
tong en vormen daar de orale biofilm.
Er zitten meer dan duizend soorten bacteriën in de orale biofilm en deze is ook per individu
verschillend.
Onderscheid maken tussen alle soorten bacteriën
Onder de microscoop met behulp van gramkleuring je voegt op een preparaat van
bacteriën Crystal violet toe (paarse vloeistof) en deze gaat een interactie aan met de
celwand van de bacterie. Daarna wordt het “gewassen” met alcohol en dan zullen sommige
bacteriën de kleurstof vasthouden en anderen zullen het loslaten. Daarna voeg je ook
satranin toe, zodat de bacteriën die de paarse vloeistof dus niet vasthouden, een roze kleur
krijgen (en dus zichtbaar zijn).
Nu zie je dus dat de Gram Positieve bacteriën en paarse kleur hebben en de Gram Negatieve
bacteriën hebben een roze kleur.
Je kan dus nu al bacteriën onderscheiden op basis van de celwand.
, Hier zie je de opbouw van de celwanden.
Peptidoglycaan (=mucopeptide/ mureïne) is een 3D netwerk van een gigantisch molecuul dat
de gehele bacterie omspant en er vorm en sterkte aangeeft.
Daarnaast kun je ook onderscheid maken in aerobe en anaerobe bacteriën:
- Strikt of obligaat aeroob
- Facultatief anaeroob
- Micro-aerofiel
- Strikt of obligaat anaeroob
- Zuurstof tolerante anaeroob
Hieronder zie je een plaatje met een buis waarin boven in de zuurstofconcentratie heel hoog
is en onderin juist niet.
De obligaat aerobe bacteriën groeien dus alleen goed boven in het buisje dus bij
aanwezigheid van veel zuurstof. De obligaat anaerobe bacteriën groeien alleen waar geen
zuurstof is. De facultatief anaerobe bacteriën groeien het liefst met zuurstof, maar kunnen
ook overleven zonder zuurstof. De zuurstof tolerante anaerobe hebben geen invloed van
zuurstof op de groei en de micro-aerofiele willen we wat zuurstof, maar niet te veel.
Als je dus weet wat voor omgeving je hebt (veel/ weinig zuurstof), weet je ook al welke
bacteriën wel of niet voor kunnen komen.
Ook kun je nog kijken naar de vorm van de bacteriën.
- Staafvormig
- Bolvormig coccen
- Spiraalvormig
Pellikel
Is een laagje van eiwitten dat gevormd wordt op het oppervlak van elementen, dit ontstaat
heel snel, binnen enkele seconde is het initiële laagje gevormd en na 30 minuten is het
stabiel. Het pellicle bestaat uit:
- Eiwitten en enzymen (o.a. amylase)
- Glycoproteïne (een eiwit met daaraan gekoppeld 1 of meer suikereenheden)
- Koolhydraten (sachariden)
- Aminozuren
Deze componenten komen uit het speeksel, bacteriën, wangslijmvlies en uit de creviculaire
vloeistof.
Functies van het pellikel:
- Smeren van tanden en helpt dus bij spreken en kauwen
, - Beschermd tegen demineralisatie, door bacteriën en chemicaliën
- Helpen bij de afweer:
o Eiwitten in het pellikel zijn antimicrobieel
o Immuun afweer
o Ontstekingsafweer
- Microbiologische kolonisatie, de basis van de orale biofilm
Vorming van de biofilm
1. Vorming van de pellikel
2. Bacteriën herkennen hechtingsplaatsen en binden zich aan het pellikel, dit is nog
omkeerbaar. Bacteriën die daar hechten kunnen EPS vormen (een soort lijm
waarmee ze vast blijven zitten)
3. Rijping (maturatie) van de orale biofilm. De eerste laag bacteriën vormt nieuwe
aangrijpingspunten voor de volgende laag bacteriën. Door die massa bacteriën lopen
poreuze en water kanalen die zorgen voor de voeding van de bacteriën.
4. Door gebrek aan voeding of door afweer zullen op een gegeven moment bacteriën
ook weer loslaten en ergens anders proberen te hechten.
Microbiologische complexen in tandplaque
Het rode complex zijn de paropathogenen.
Zo ziet dat er dan uit in de mond.
Functie van de biofilm
De biofilm beschermd de tanden en kiezen, zolang er sprake is van symbiose.
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 – orale microbiologie............................................................................................................... 1
Hoorcollege 2 – testen voor de orale microbiologie........................................................................................4
Hoorcollege 3 – virologie................................................................................................................................ 7
Hoorcollege 4 – schimmels........................................................................................................................... 10
Hoorcollege 5 – pre- en probiotica............................................................................................................... 14
Hoorcollege 6 – COVID-19............................................................................................................................ 16
Hoorcollege 1 – orale microbiologie
Maandag 15 november 2021
Bacteriën
Het is een grote groep met veel diversiteit.
Bacteriën kom je ook overal tegen (in de natuur, in voeding en natuurlijk in je lichaam).
In je lichaam zijn er 10x meer bacteriecellen dan lichaamscellen (meer dan een kilo).
De meeste van deze bacteriën bevinden zich in de darmen en helpen daar bij
voedselverwerking en de productie van vitamine K. De “fijnste” eigenschap is dat goede
bacteriën, de slechte bacteriën in het lichaam uitschakelen.
Bacteriën in de mond
In de mond zitten bacteriën op het tandoppervlak, tussen tanden, op tandvlees en op de
tong en vormen daar de orale biofilm.
Er zitten meer dan duizend soorten bacteriën in de orale biofilm en deze is ook per individu
verschillend.
Onderscheid maken tussen alle soorten bacteriën
Onder de microscoop met behulp van gramkleuring je voegt op een preparaat van
bacteriën Crystal violet toe (paarse vloeistof) en deze gaat een interactie aan met de
celwand van de bacterie. Daarna wordt het “gewassen” met alcohol en dan zullen sommige
bacteriën de kleurstof vasthouden en anderen zullen het loslaten. Daarna voeg je ook
satranin toe, zodat de bacteriën die de paarse vloeistof dus niet vasthouden, een roze kleur
krijgen (en dus zichtbaar zijn).
Nu zie je dus dat de Gram Positieve bacteriën en paarse kleur hebben en de Gram Negatieve
bacteriën hebben een roze kleur.
Je kan dus nu al bacteriën onderscheiden op basis van de celwand.
, Hier zie je de opbouw van de celwanden.
Peptidoglycaan (=mucopeptide/ mureïne) is een 3D netwerk van een gigantisch molecuul dat
de gehele bacterie omspant en er vorm en sterkte aangeeft.
Daarnaast kun je ook onderscheid maken in aerobe en anaerobe bacteriën:
- Strikt of obligaat aeroob
- Facultatief anaeroob
- Micro-aerofiel
- Strikt of obligaat anaeroob
- Zuurstof tolerante anaeroob
Hieronder zie je een plaatje met een buis waarin boven in de zuurstofconcentratie heel hoog
is en onderin juist niet.
De obligaat aerobe bacteriën groeien dus alleen goed boven in het buisje dus bij
aanwezigheid van veel zuurstof. De obligaat anaerobe bacteriën groeien alleen waar geen
zuurstof is. De facultatief anaerobe bacteriën groeien het liefst met zuurstof, maar kunnen
ook overleven zonder zuurstof. De zuurstof tolerante anaerobe hebben geen invloed van
zuurstof op de groei en de micro-aerofiele willen we wat zuurstof, maar niet te veel.
Als je dus weet wat voor omgeving je hebt (veel/ weinig zuurstof), weet je ook al welke
bacteriën wel of niet voor kunnen komen.
Ook kun je nog kijken naar de vorm van de bacteriën.
- Staafvormig
- Bolvormig coccen
- Spiraalvormig
Pellikel
Is een laagje van eiwitten dat gevormd wordt op het oppervlak van elementen, dit ontstaat
heel snel, binnen enkele seconde is het initiële laagje gevormd en na 30 minuten is het
stabiel. Het pellicle bestaat uit:
- Eiwitten en enzymen (o.a. amylase)
- Glycoproteïne (een eiwit met daaraan gekoppeld 1 of meer suikereenheden)
- Koolhydraten (sachariden)
- Aminozuren
Deze componenten komen uit het speeksel, bacteriën, wangslijmvlies en uit de creviculaire
vloeistof.
Functies van het pellikel:
- Smeren van tanden en helpt dus bij spreken en kauwen
, - Beschermd tegen demineralisatie, door bacteriën en chemicaliën
- Helpen bij de afweer:
o Eiwitten in het pellikel zijn antimicrobieel
o Immuun afweer
o Ontstekingsafweer
- Microbiologische kolonisatie, de basis van de orale biofilm
Vorming van de biofilm
1. Vorming van de pellikel
2. Bacteriën herkennen hechtingsplaatsen en binden zich aan het pellikel, dit is nog
omkeerbaar. Bacteriën die daar hechten kunnen EPS vormen (een soort lijm
waarmee ze vast blijven zitten)
3. Rijping (maturatie) van de orale biofilm. De eerste laag bacteriën vormt nieuwe
aangrijpingspunten voor de volgende laag bacteriën. Door die massa bacteriën lopen
poreuze en water kanalen die zorgen voor de voeding van de bacteriën.
4. Door gebrek aan voeding of door afweer zullen op een gegeven moment bacteriën
ook weer loslaten en ergens anders proberen te hechten.
Microbiologische complexen in tandplaque
Het rode complex zijn de paropathogenen.
Zo ziet dat er dan uit in de mond.
Functie van de biofilm
De biofilm beschermd de tanden en kiezen, zolang er sprake is van symbiose.
