Ontwikkelingspsychologie Hoorcolleges Deeltentamen 2
Hoorcollege 8 Gezin en opvoeding 05-03-2020
Opvoeding
2 dimensies
- Warmte/responsiviteit
- Veeleisend/controle
4 opvoedingsstijlen
- Autoritatief
- Autoritair
- Toegeeflijk
- Verwaarlozend
Autoritatief
Balans tussen vrijheid (onafhankelijk) en beperkingen/regels (duidelijkheid)
Ouder luistert naar de mening van het kind (warm, responsief en betrokken),
maar stelt grenzen die afhankelijk zijn van de leeftijd van het kind
Uitleg
Uitkomsten voor kinderen:
- In de meeste gevallen het meest positief => sociaal, goede
schoolresultaten en goede omgang met stress
Autoritair
Macht ligt bij de ouders: niet-responsief en rigide
Geen uitleg, maar luisteren
Uitkomsten voor kinderen:
- Over het algemeen geïrriteerd, angstig en kwetsbaar voor stress, maar lijkt
juist gunstiger dan autoritatief in een gevaarlijke buurt
Toegeeflijk
Wel enigszins warm, geen duidelijke regels: inconsistente discipline
‘Behoeften’ van het kind staan voorop, de ouder geeft toe of verbergt zijn/haar
eigen ergernis/boosheid
Reactie geeft gewoon snoep wanneer het kind zeurt
Uitkomsten voor kinderen
- Weinig zelfcontrole (ook agressie) en weinig doelgerichtheid
- Verwend nest
Verwaarlozend
Behoeften van de ouders staan voorop, slechte monitoring/supervisie
Geen moeite, daarom ook geen grenzen
Eigen problemen? depressief, relatieproblemen
Heeft deze ouder überhaupt in de gaten dat het kind zeurt?
Uitkomsten voor kinderen:
- Ook impulsief/agressief
- Gebrek aan vaardigheden
- Komt gemakkelijk in de problemen
Slaan ≠ controle
,Gedragsmatige controle = regels en grenzen
Psychologische controle = intrusief, bv. schuld en schaamte & love withdrawal
Waarom slaan niet werkt
- Goede straf volgt onmiddellijk na het gedrag en ook steeds weer
- Straft alleen slecht gedrag, maar geeft niet aan wat goed gedrag is
- Reden waarom het gedrag niet goed was, is ook belangrijk voor de
socialisatie
- Angst, boosheid en verdriet zorgen ervoor dat een eventuele boodschap
niet gehoord wordt
- Modeling van agressie en geweld (binnen relatie)
- Agressie om agressie te bestraffen? Kind mag niet slaan, maar papa en
mama wel?
- Slaan agressief kind Agressief kind slaan
Kind opvoeding
Moeilijk temperament
Lastig kind zondebok
Mismatch tussen gedrag en opvoedvaardigheden & verwachtingen
stress relatie tussen ouders opvoeding
Daarom ook verschillen binnen gezinnen in opvoeding APQ per kind
Ouderkenmerken opvoeding
Psychopathologie depressie
- Negatieve invloed op opvoeding
Wat zie je dan in het opvoedgedrag?
- Negatief/dwingend opvoedgedrag
- Minder betrokkenheid, aandacht, responsiviteit
- Minder positieve interacties, zoals spel
- Blijvend effect van depressie?
Waarom heeft depressie negatieve invloed op de opvoeding?
- Meer op zichzelf gerichte i.p.v. kindgerichte doelen
- Minder aandacht voor informatie m.b.t. kinderen
- Meer negatieve evaluaties en attributies t.o.v. kinderen
- Minder positieve en meer negatieve emoties
- Voorkeur voor coercieve responsen
- Kinderen zijn ook moeilijker mee om te gaan: meer gedragsproblemen,
minder assertief en interactie
Cognities
Tienermoeders
Cognities
Thinking is part of te job
Depressie
Autoritaire ouder ziet kind als een wezen dat gedomineerd wordt door
antisociale impulsen
Schema’s: verwachtingen ten aanzien van kinderen, ouders en zelf
Executieve funties: probleem-oplossen, cognitieve flexibiliteit en planning
Attributies en beoordelingen
Depressive symptoms appraisal low parenting competence
, Tienermoeders
Minder steunend, minder sensitief en minder positieve aandacht in de richting
van hun kinderen
Moeders onder de 25 jaar slaan vaker dan moeders boven de 25 jaar
Negatieve gevolgen voor moeder en kind hebben natuurlijk niet zozeer met de
leeftijd te maken, maar met sociaaleconomische omstandigheden, stress en
depressie, onrealistische verwachtingen
Gezin: relatie tussen ouders
Steun tussen ouders warmte en betrokkenheid
Conflict tussen ouders: negatieve gevolgen voor ouders en kind
- Onveilige hechting en eenzelfde manier om met conflicten om te gaan
modeling
Directe invloed: getuige van ruzie
Indirecte invloed: opvoedingsgedrag
Scheiding kan daarom ook positief zijn
Gezin: gezin van herkomst
Intergenerationele overdracht
Cultuur
Armoede
Geboortevolgorde
Intergenerationele overdacht
We voeden min of meer hetzelfde op als we zelf opgevoed zijn
Sterkste bewijs: mishandeling
Maar ook wel aan de positieve kant: bv. monitoring, communicatie en
betrokkenheid
Maar: dit is zeker geen 1-op-1 relatie
Breaking the cycle: steunende relatie met ander
Relatie lijkt gemedieerd te worden door effecten op de ontwikkeling van het
kind: bv. externaliseren en sociale competentie
G1 parenting quality (10) social compentence (20) G2 parenting quality
(30)
Culturele verschillen
Chinese opvoeding (toewijding) wij beschouwen het als autoritair
Normen en waarden uit de eigen sociale kring van ouders beïnvloeden de
opvoedstrategieën die zij aannemen
Autochtoon NL: rust, reinheid en regelmaat
Marokkaanse gezinnen
- Cultuur: collectivisme, conformisme, harmonie
- Opvoeding: meer discipline, minder monitoring & affectie
Turkse gezinnen
- Collectivisme nog sterker: cohesie in gemeenschap