zeer volledige samenvatting van het genoemde boek, met daarnaast toegevoegde tentamenstof vanuit YouLearn en verhelderende plaatjes. Deze samenvatting bevat dus alle tentamenstof voor dit vak aan de Open Universiteit. (PB0012).
Drie niveau’s waarop sociale invloed plaatsvindt
1. intragroepsniveau (processen binnen een groep vb bystander effect)
2. intergroepsniveau (interacties tussen groepen vb stereotypen)
3. interpersoonlijk niveau (interacties tussen 2 personen vb
vertrouwen)
HOOFDSTUK 1: INLEIDING TOT DE SOCIALE PSYCHOLOGIE
Wat is sociale psychologie
Psychologie: wetenschap van het gedrag en de psychische processen
van het individu
Sociale psychologie: de wetenschappelijke studie naar de manier
waarop gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen worden
beïnvloed door de werkelijke of ingebeelde aanwezigheid van andere
mensen
Sociale psychologie kort: de werenschappelijke studie naar sociale
invloed.
Dit geeft een belangrijke bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke
problemen (Kurt Lewin ontsnapt aan Nazi-Duitsland en wilde begrijpen hoe
dit kon gebeuren)
Sociale invloed: het effect dat de woorden, daden of allen al de
aanwezigheid van andere mensen hebben op onze gedachten, gevoelens,
attitudes of gedrag (kern van sociale psychologie). Het is meer dan alleen
doelbewuste pogingen tot overreding. Vaak worden we alleen al door
aanwezigheid van anderen (zelfs vreemden) beïnvloed.
Sociale psychologie, wetenschap en gezond verstand
Empirische methode: op waarneming en / of onderzoek gebaseerde
methode voor het toetsen van hypothesen
Hypothese: een als voorlopige waarheid aangenomen maar nog te
bewijzen veronderstelling
Overeenkomsten met en verschillen tussen sociaal psychologen
en filosofen:
De vragen komen voor een groot deel overeen
Verschil: sociaal psychologen proberen er op empirische wijze antwoord op
te krijgen
Taak sociaal psycholoog:
Onder meer onderzoeken wat de specifieke eigenschappen zijn van de
omstandigheden waaronder het een of het ander het waarschijnlijkst is. In
stappen:
, 1. hypothese formuleren over specifieke situaties waarin twee of meer
verschillende uitkomsten kunnen optreden
2. een experiment ontwerpen gedetailleerd genoeg om situaties op te
roepen die tot de ene of de andere uitkomst zal leiden
3. nav conclusies trekken over menselijke aard en voorspellingen
kunnen doen
verschil antropologie / sociologie en sociale psychologie
alle drie geïnteresseerd in hoe mensen beïnvloed worden door sociale
omgeving. Sociale psychologie is niet zozeer bezig met sociale situaties in
een objectieve betekenis, maar richt zich allereerst op manier waarop
mensen beïnvloed worden door hun interpretatie van hun sociale
omgeving.
construct: manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen,
begrijpen en interpreteren. Zonder dit te begrijpen kun je volgens sociaal
psychologen niet begrijpen hoe iemand erdoor wordt beïnvloed.
Determinant: bepalende factor in een ontwikkeling of toestand. Vb:
interpretatie die jou in een zo positief mogelijk daglicht plaatst (ze gaat
met hem naar het dansfeest omdat ze mij jaloers wil maken)
Sociale psychologie en het verschil met verwante disciplines
Individuele verschillen: die aspecten van de persoonlijkheid die mensen
onderscheiden van anderen.
Sociale psychologie is verwant met
1. sociologie
2. economie
3. politicologie
4. antropologie
verschillen sociologie en sociale psychologie
sociologie: analyseniveau is groep of sociaal systeem
sociale psychologie: analyseniveau is individu in context v sociale
situatie
doel sociale psychologie: identificeren van de universele
eigenschappen van de menselijke natuur die ervoor zorgen dat iedereen
gevoelig is voor sociale invloed, onafhankelijk van sociale klasse of
cultuur. Daarnaast ook het ontdekken van culturele verschillen in manier
waarop universele wetten tot uiting komen
Sociologie Sociale psychologie Persoonlijkheidspsycho
logie
Verschaft algemene Onderzoekt Onderzoekt kenmerken
wetten en theorieën psychologische die maken dat
over samen-levingen, processen die mensen individuen uniek zijn en
,niet individuen met elkaar gemeen van elkaar verschillen
hebben en hen
gevoelig maken voor
sociale invloed
De macht van de situatie
Fundamentele attributiefout: (Lee Ross) neiging om de mate waarin
iemands gedrag wordt veroorzaakt door de rol van persoonlijke
eigenschappen en andere interne factoren te overschatten en de rol van
extern, situationele factoren te onderschatten.
Attributie: het toeschrijven van oorzaken aan het eigen of aan
andermans gedrag en het daarmee voorzien van verklaringen.
Gevaar attributiefout:
1. zeer verontrustend gedrag afschrijven met “die persoon is gek” kan
een gevoel van schijnveiligheid geven (zoiets overkomt mij dus
nooit), maar maakt ons ook juist ontvankelijker voor sociale
beïnvloeding omdat we dit gevaar en deze zwakte van onszelf
ontkennen.
2. macht v.e. situatie niet volledig doorgronden maakt ons geneigd
problemen te versimpelen en dit leidt er onder meer toe dat we
slachtoffers van sociale krachten waar de meesten van ons niet
tegen zijn opgewassen, ten onrechte de schuld geven.
Waarom het zo belangrijk is in te zien hoe misleidend een attributiefout is,
denk aan voorbeeld ‘beursspel’ / ‘gemeenschapsspel’ en ‘competitieve’ en
‘coöperatieve’ mensen
De macht van sociale interpretatie
Behaviorisme: (Skinner) stroming in de psychologie die de stelling
verdedigt dat men, om menselijk gedrag te kunnen begrijpen, slechts
hoeft te kijken naar de bekrachtigende eigenschappen van de omgeving.
Zwak punt behaviorisme:
Vroege behavioristen wilden geen rekening houden met denken en voelen
(te vaag te slecht waarneembaar, onvoldoende onderbouwd om op basis
daarvan gedrag te observeren) en vergaten hierdoor het belang van de
manier waarop mensen hun omgeving interpreteren.
Gestaltpsychologie: stroming in de psychologie die onderzoekt hoe
mensen de fysieke wereld waarnemen en stelt dat we de subjectieve
manier moeten onderzoeken waarop een object in de geest van mensen
verschijnt (het gestalt of het geheel) ipv de manier waarop de objectieve,
fysieke eigenschappen van het object een geheel vormen.
, Fenomenologie: (Husserl) filosofische methode die probeert door de
geestelijk-intuïtieve beschouwing van de dingen (niet door rationele
kennis) de constitutie (gestel) van de wereld in de geest en het wezen der
dingen te beschrijven.
Kurt Lewin: grondlegger van de moderne experimentele sociale
psychologie. Het is vaak belangrijker om te begrijpen hoe mensen de
sociale wereld waarnemen, doorgronden en interpreteren dan om te
objectieve eigenschappen ervan te begrijpen.
Naïef realisme: (Lee Ross) de overtuiging dat je zelf de dingen
waarneemt zoals ze echt zijn. Als andere mensen dezelfde dingen dus
anders zien, moet dat wel zijn omdat zij bevooroordeeld zijn.
De oorsprong van constructen: fundamentele menselijke motieven
Sociale psychologie en motieven
Mensen zijn complexe wezens met verschillende motieven die ten
grondslag liggen aan ons gedrag en denken.
Sociale psychologie: 2 motieven essentieel:
1. behoefte aan positief zelfbeeld
2. behoefte om wereld accuraat waar te nemen
deze trekken ons meestal in tegengestelde richting.
Festinger: (1 van meest vernieuwende sociaal psychologen) juist tijdens
dit dilemma zijn de waardevolste inzichten te verwerven in werking van
menselijk voelen en denken.
(denk aan voorbeeld president Johnson en wel of niet terugtrekken uit
Vietnamoorlog)
Motief v eigenwaarde: de behoefte aan positief zelfbeeld
Positief zelfbeeld: evaluatie van mensen van hun eigenwaarde, dat wil
zeggen: de mate waarin ze zichzelf beschouwen als goed, competent en
beschaafd. Als ze moeten kiezen tussen twee behoeftes (realistisch
wereldbeeld of positief zelfbeeld) kiezen ze vaak voor de laatste. Door de
vervorming van de realiteit is de kans dat je van ervaringen leert wel
kleiner.
Voorbeelden van vervormen v realiteit
- vroeger gedrag rechtvaardigen (extreme jaloerse man: huwelijks is
mislukt omdat zij me niet gaf wat ik nodig had)
- zelfrechtvaardiging bij lijden (toegeven dat leden v
studentenvereniging niet tof zijn, zorgt ervoor dat ik voor niks door
ontgroeningsvernedering ben gegaan) bewijs: onderzoek
ontgroening, leden werden aardiger gevonden bij zwaardere
ontgroening
mensen zijn gemotiveerd een positief zelfbeeld in stand te houden
1. door hun gedrag te rechtvaardigen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnnaJae. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
