Week 1: “Introductie en theoretische benaderingen”
Wat is een emotie?
Een interne toestand die gerelateerd is aan een externe of interne gebeurtenis (= concern),
die ons stuurt tot actie naar specifieke doelen.
- Subjectief en intra persoonlijk → interne toestand gerelateerd aan specifieke,
subjectieve context.
- Sociaal en interpersoonlijk → belangrijke voor sociale gebeurtenissen en vorming
relaties.
Grondleggers van emotie-onderzoek
Charles Darwin:
- ‘The expression of thee motions in man and animals’ en ‘The origin of species’
- 2 vragen van Darwin:
(1) Hoe worden emoties uitgedrukt in mensen en andere dieren?
o Universeel volgens Darwin
(2) Waar komen emoties vandaan?
o Emotionele uitdrukkingen zijn overblijfselen van gedrag dat vroeger adaptief
was voor de overleving/evolutie van een individu.
o Emotionele uitdrukkingen tonen continuïteit aan van baby naar volwassene
en van lagere dieren naar mensen.
- Emoties zijn nuttig: overblijfselen van adaptief gedrag (1) + ze helpen ons navigeren
in onze sociale interacties (2).
William James: waarneming van fysiologische respons in het lichaam= emotie
- Heeft de studie naar emoties op 2 manieren gestuurd:
(1) Focus op de ervaringscomponent van emoties en lichamelijke responsen door
emoties
(2) Emoties geven ‘kleur’ aan ervaringen/het leven
Sigmund Freud: bepaalde gebeurtenissen kunnen zo beschadigend zijn dat ze ons
emotioneel voor de rest van ons leven kunnen beïnvloeden.
- Emoties liggen ten grondslag van veel mentale ziekten
- Psychoanalyse: patiënt vertelt verhaal, gaten worden opgevuld door interpretaties
van de therapeut en inzichten van de patiënt
- Emotioneel leven in de volwassenheid wordt sterk beïnvloed door relaties die we
vroeg in ons leven hebben gehad met ouders/verzorgers.
o Fundamenteel voor Bowlby: hechtingstheorie en idee dat latere sociale
ontwikkeling voortkomt uit emotionele basis in kindertijd.
Filosofie en literaire aanpak
Aristoteles: emoties zijn afhankelijk van onze overtuigingen; evaluatieve oordelen van
gebeurtenissen in de wereld.
- We zijn zelf verantwoordelijk voor onze emoties
- 2 inzichten: sympathie en catharsis (verduidelijking)
Epicureanisme en stoïcisme: ethiek: begrijpen hoe je een gelukkig leven leidt; hoe je je leven
het beste kunt indelen in relatie tot anderen.
- Epicureanisme: mensen horen simpel te leven en te genieten van simpele vreugden,
als je andere dingen nastreeft leidt dat tot pijnlijke emoties.
, - Stoïcisme: emoties komen voort uit verlangens, verlang minder en leef gelukkig.
o Wanneer zijn emoties voordelig en wanneer beschadigend?
o Chrysippus: first movements of emotions (automatisch) en second
movements of emotions (mentaal, bevat oordeel en keuzes)
o Mensen moeten rationaliteit en karakter nastreven
o Christendom 7 zonden (= slechte verlangens)
René Descartes: emoties= passions, maken ons duidelijk wat belangrijk is en sturen onze
plannen en gedrag.
- The passions of the soul → hoe de geest en het lichaam werken, inclusief sensorische
en motorische zenuwen, reflexen en geheugen.
- 6 fundamentele emoties: verwondering, verlangen, vreugde, liefde, haat en verdriet
- Emoties zijn deel van de ziel (denkende aspect) maar ook nauw verbonden met onze
lichamen (fysiologische responsen)
- Differentiatie tussen emoties door percepties in de buitenwereld en percepties van
gebeurtenissen in de binnenwereld (honger, pijn).
o Buiten percepties vertellen ons over de wereld
o Binnen percepties vertellen ons over ons lichaam
- Emoties kunnen niet gecontroleerd worden door denken, maar wel gereguleerd
worden door gedachtes; emoties zijn afhankelijk van onze evaluatie van
gebeurtenissen.
- Emoties hebben belangrijke functies maar kunnen ook disfunctioneel zijn.
George Eliot (Mary Ann Evans): emoties zijn niet alleen binnen individuen, maar ook tussen
personen.
- Sympathieën (= emoties die ons verbinden met andere mensen) kunnen verlengd
worden door kunstenaars.
- Als we niet in staat zijn om de gevolgen van onze acties te doorzien, hoe moeten we
dan onze weg vinden in het leven? Emoties sturen ons om na te streven wat
belangrijk is voor ons (concerns).
- Emoties hebben sterke effecten op hoe we mensen en situaties waarnemen.
Hersenonderzoek, psychologie, sociologie en antropologie
John Harlow, Tania Singer met Phineas Gage
- Hersenbeschadiging door explosie op werk
- Schade aan frontaalkwabben: emotionele veranderingen/verstoringen en effect op
oordeel van emoties/risico/betrouwbaarheid etc.
o Emoties verbinden specifieke doelen met specifieke actietendensen
o Bij hersenbeschadiging kunnen mensen niet peilen welke doelen belangrijk
zijn en vaak zijn hun acties ongepast.
Walter Cannon: ander perspectief dan James
- Als iemand verlamt zou zijn, zou deze volgens James geen emoties kunnen ervaren.
- Cortex lijkt subcorticale gebieden, waarin emoties ontstaan, te remmen.
fMRI geeft veranderingen in bloedstroom weer in de hersenen.
- Empathie: voelen wat een ander voelt, emotie wordt opgewekt door observatie of
inbeelding van de emotie van een ander.
- Somatosensorische cortex alleen actief als persoon zelf pijn ervaart.
- Andere gebieden ook actief bij het observeren van pijn bij een geliefde.
, o Anterieure insula: representeert fysieke sensaties als bewuste ervaringen van
‘voelen’.
o Anterieure cingulate cortex: betrokken bij ervaringen van negatieve emoties
en conflict.
o Emotionele aspect van pijn wordt beïnvloed door eigen pijn en pijn van
anderen.
o Gebieden zijn ook actief bij empathische reacties op andere emoties.
Sympathie/compassie: reactie op lijden van een ander, motivatie om te helpen
- Andere hersengebieden dan empathie: periaqueductal grijs gebied (zorg) en beloning
gerelateerde gebieden (ventraal tegmentaal gebied, nuclues accumbens en
orbitofrontale cortex).
Magda Arnold, Sylvan Tomkins
Arnold: emoties zijn gebaseerd op de beoordelingen van gebeurtenissen die relevant zijn
voor ons (concerns).
Tomkins: theorie over de relatie van emotie en gezichtsuitdrukking.
- Affect is het primaire motivatiesysteem; emoties zijn versterkers van drijfveren.
- Menselijke actie en gedachtes reflecteren de wisselwerking van motivatiesystemen,
die ieder een bepaalde functie vervullen en de persoon kunnen overnemen. Emoties
geven prioriteit aan een bepaald motivatiesysteem (e.g. honger).
Als we de evaluaties kennen kunnen we de emotie voorspellen en andersom.
Beoordelingen bevatten aantrekking/afstoting tot een object en ze bepalen of de emotie
positief of negatief is.
Later komen verdere onderscheidingen, afhankelijk van of het object aanwezig is of niet en
er obstakels zijn.
Erving Goffman: theater= we geven dramatische presentaties van onszelf aan elkaar om een
sociale realiteit te vormen waarin we leven.
- Het leven is een soort drama, waarin we sociale rollen aannemen die nodig zijn voor
een bepaalde interactie.
- Optredens worden gezien door onszelf en anderen als goed of slecht en gepast of
ongepast.
- Bepaalde rollen bestaan rondom bepaalde emoties (e.g. liefde en passie die verwacht
wordt bij nieuwe geliefden)
- Door het succesvol vervullen van de verwachtingen van bepaalde rollen ontstaat
trots.
Hochschild onderzocht de spanning die ontstaat als een persoon in conflict is met de rollen
die hij/zij speelt.
- Theorie van gevoelsregels: regels specificeren welke emotionele gevoelens gepast
zijn bij een specifieke context.
- Emotional labor: werk waarbij het nodig is om emoties op te zetten binnen jezelf om
ze in anderen te induceren (e.g. vrolijkheid bij stewards).
, o Degene die de emoties alleen oppervlakkig ervaarden kregen slechtere
klantenreacties en voelden zich sneller uitgeput.
Ethologie: studie van dieren en mensen in hun natuurlijke omgeving.
- Emoties zijn de grammatica van het leven; ze zijn de basiselementen van interacties.
- Split-brein operatie: IQ, persoonlijkheid, taal en vermogen om betekenisvol te
interacteren zijn blijvend.
o Geeft mogelijkheid om te onderzoeken of emoties in specifieke
hersengebieden ontstaan.
o Patiënt ziet film in linker- gezichtsveld, dit leidt wel tot ervaringen van angst in
de rechterhemisfeer. De patiënt kan echter de bron van haar angst niet
begrijpen omdat linguïstische functies in de linkerhersenhelft zitten.
o Conclusie: bepaalde hersengebieden zijn betrokken bij het vormen van
emotie-ervaringen, andere gebieden zijn betrokken bij het vertellen en
begrijpen van de ervaring.
- Experimenten door Alice Isen: korte ervaringen van positieve emoties hebben een
effect op hoe we ons gedragen in de wereld.
o Mensen helpen anderen meer, zijn creatiever en herinneren zich meer
positieve dingen.
o Hoe emoties sociaal gedrag, oordeel en besluitvorming vormen!
Framework van de definitie van emotie
Theoretici zijn het eens dat emoties reactief zijn naar onze belangrijke persoonlijke concerns.
Recent is er ook een nadruk op hoe emoties minder individueel en meer relationeel zijn; ze
bereiden ons voor op actie in de sociale omgeving.
Vandaag: emoties worden gezien als resultaat van onze beoordeling van gebeurtenissen in
onze omgeving. De meest typische emotie-uitlokkende gebeurtenissen zijn sociaal, maar
emoties kunnen ook ontstaan door
gebeurtenissen in ons lichaam.
Emoties bevatten subjectieve
gevoelens, patronen van expressief
gedrag, lichamelijke responsen,
actietendensen en emotie-specifieke
manieren van de wereld waarnemen.
Als de reacties zich ontvouwen, doen
we iets met onze emoties:
- We conceptualiseren emotie-ervaringen
- We modificeren of reguleren onze emoties; doen er iets mee (e.g. onderdrukken)
- We drukken emoties uit in verschillende vormen (e.g. vertellend of symbolisch)
Vaak ervaren we meerdere emoties tegelijk; we kiezen de emotie die het belangrijkste is
voor de specifieke situatie → emoties creëren urgentie.
