Samenvatting studieboek Seneca maatschappijwetenschappen vwo deel 3: de 21ste eeuw van Lennart Schra (H14 en H15) - ISBN: 9789492630025, Druk: 1, Uitgavejaar: - (sv h14 en h15)
4.2 Primaire, secundaire en tertiaire socialisatie blz. 14
Primaire socialisatie Kleine groepen: directe persoonlijke relaties Proces is informeel en
vanzelfsprekend. Gezin en peergroup zijn Socialisatoren. Sociale huid
Secundaire socialisatie Leer je hoe je je moet gedragen in formele omstandigheden. Socialisatoren zijn
school, buurt, vereniging, werk. Collectieve rituelen belangrijk (ritueel bevestigt
een aantal vaste handelingen het belang van het moment van bepaalde
waarden, zoals een diploma-uitreiking. Gemeenschapsgevoel en
groepsidentiteit versterkt. Sociale huid.
Tertiaire socialisatie Hiermee worden impliciet waarden, normen en gedragspatronen overgedragen
door anonieme Socialisatoren zoals media, literatuur, rolmodellen etc.
11.1 Maatschappelijke en politieke conflicten blz. 27
Conflict komen voor op micro, macro en mesoniveau. Ze kunnen zowel latent als manifest zijn.
Functionalisme Organisme, iedereen eigen functie. Dragen bij aan de orde, harmonie en groei.
Conflict is een uitzonderingstoestand, want ze ontstaan uit het niet goed
functioneren vd relaties tussen mensen instanties of staten. Zijn bedreigend voor de
maatschappelijke orde en moeten vermeden worden. Conflict is pathologisch.
Conflict Maatschappij is een arena waarin ze strijden om macht, geld, overtuiging, status en
invloed. Conflict afwezig is pathologisch. Conflict fungeert als motor voor de
samenleving. Benadrukt om eigenbelangen te maximaliseren.
Marx: ongelijkheid in bezitsverhouding leidt tot conflict. Kan leiden tot verandering
van bestaande maatschappelijke orde
Huntington: conflict ontstaat door uiteenlopende sociale en culturele verschillen.
Sociaal- Kijkt naar de handelingen van mensen in conflictsituaties en hoe mensen betekenis
Constructivisme hechten aan deze bepaalde gedragingen
Rationele actor Hoe mensen met verschillende tegengestelde belangen, hoe ze dan met elkaar
omgaan, ze proberen samen te werken en bij conflicten tot een nieuwe oplossing te
komen. Conflicten kunnen belangrijke vernieuwende functie hebben.
11.2 vormen van internationale conflicten en conflictoplossingen blz. 28
In veel van die intrastatelijke conflicten erkent tenminste één van de partijen de overheid niet of is er geen
functionerende overheid die het geweldsmonopolie kan handhaven. Deze intrastatelijke conflicten
beperken zich als gevolg van globalisering niet tot het nationale toneel en hebben vaak een uitermate
internationaal karakter. Toegenomen internationale interdepentie door globalisering heeft dit ook
gevolgen voor rest vd wereld, bv. migratie en terrorisme. Dan gaan andere staten zich ook bemoeien d.m.v.
een internationale gemeenschap/ internationale organisaties.
Interstatelijke conflicten hebben meestal geen gewelddadig karakter. Wordt meestal opgelost door
onderhandelingen. Om eigenbelang te krijgen worden er druk uitgeoefend, bespelen ze de publieke opinie
of economische sancties.
11.4 Veiligheidsdilemma van nationale staten
Veiligheidsdilemma van nationale staten is een gevangenendilemma en wordt vooral geformuleerd door
aanhangers van de realistische theorie. In een anarchistische wereld (=zonder autoriteit) waarin niemand te
vertrouwen in, moet iedere staat voor zijn eigen veiligheid zorgen. Dit betekent dat een staat zichzelf moet
kunnen verdedigen en dit doet diegene door zich te bewapenen. Buurstaten zien dit als een bedreiging en
gaan zich ook wapenen. Hierdoor neemt het onveiligheidsgevoel bij andere toe. Hierdoor gaat de andere
staat nog meer bewapenen; aan het eind van de ronde is het veiligheidsgevoel alleen maar afgenomen.
Handelingen die voor afzonderlijke actoren rationeel zijn kunnen ongewenste effecten hebben. Dit
2
, prisoner’s dilemma kan worden opgelost door overleg en onderhandelingen maar hierbij is voldoende
vertrouwen en must. Als er veel actoren betrokken zijn heb je daarnaast ook nog het probleem van de
collectieve actie.
12.1 Het ontstaan van het statensysteem blz. 30
Staten zijn bedacht en gevormd door de mens. Een staat bevat interne en externe soevereiniteit: een
bepaald centraal gezag over een bevolking binnen landsgrenzen die door andere staten als soevereine
macht erkend wordt en ook het gewelds-en belastingmonopolie bezit. Statensysteem is de regeling van de
onderlinge verhoudingen tussen staten.
12.2 Veranderingen binnen de mondiale machtsverhoudingen blz. 31
Opkomende economieën waaronder BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China, en Zuid-Afrika) worden
belangrijker en dat gaat ten koste van de machtspositie van de VS en Europa.
Fragiele/falende staat
- Geweldsmonopolie verloren
o Heeft dus vaak niet het vermogen om zijn grondgebied te beheersen of om de veiligheid
van burgers te garanderen.
o Deze staat kan dus niet meer de interne rechtsorde bewaren en geen openbare diensten
leveren.
Meeste falende staten zijn postkoloniale staten waarin van bovenaf, door westerse landen, de grenzen zijn
opgelegd.
Neveneffecten:
Geen scheiding van machten
Machthebbers misbruiken macht; burgers kunnen zich niet weren
Globalisering: staten willen economisch groeien dus doen mee aan wereldhandel. Echter, deze
handel is vaak eenzijdig dus de zwakke staat heeft hier weinig aan.
o Door globalisering kunnen falende staten een bedreiging vormen voor de omliggende
staten. Bv als toevluchtsoord voor criminele organisaties of als bron van
vluchtelingenstromen.
Vanuit sociaalconstructivisme paradigma wordt deze term gezien als machtuitoefening. Door de term
fragiele staat is militaire interventie namelijk legitiem. Het non-interventiebeginsel heeft onaantastbaarheid
verloren.
12.2.3 Nieuwe spelers blz. 32
Door globalisering hebben multinationals, ngo’s en igo’s meer macht gekregen. Sommige multinationals
hebben een grotere inkomsten dan het BNP van sommige landen. Doordat bedrijven kiezen voor het land
met de meest soepele wetgevingen rondom veiligheid, milieu en dergelijke (die het minst nadelig zijn voor
het realiseren van de bedrijfsdoelen) kunnen regeringen geen grip krijgen op deze bedrijven.
Doordat veel landen multinationals binnen willen halen (positief effect op economie, belastinginkomsten)
gaan ze concurreren met andere landen om het beste vestigingsklimaat te creëren. Hierdoor hoeven
multinationals hun macht niet te zichtbaar te maken en slagen ze er vaak in om hun belangen te realiseren.
12.3 Culturele gevolgen v.h. proces van globaliseren en internationalisering blz. 32
Na de Koude Oorlog verdwenen de tegenstellingen tussen de communistische Sovjet-Unie en de
kapitalistische VS. Wereld stevende af op een wereldwijde hegemonie van de westerse cultuur waarin
liberale markteconomie en politieke democratie deel van waren. Dit leidde tot verzet tegen de waarden en
normen vd westerse cultuur waarin geld, consumeren en individueel vermaak hoger gewaardeerd werd
dan plicht, gemeenschapszin en vroomheid (=godsdienstig). Westerlingen werden in de niet-westerse
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jannah1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
