Samenvattingen toetsstof
anatomie, fysiologie en
pathologie
Anatomie en fysiologie zwangerschap
Samenvatting:
Ontwikkeling is de geleidelijke verandering van lichamelijke en fysiologische kenmerken. De
vorming van verschillende celtypen tijdens de ontwikkeling wordt differentiatie genoemd.
Een prenatale ontwikkeling vindt plaats voor de geboorte; de postnatale ontwikkeling begint bij
de geboorte en gaat door tot de volwassenheid; daarna begint de senescentie (veroudering).
Erfelijkheid is de overdracht van erfelijk bepaalde eigenschappen van generatie op generatie.
Genetica of erfelijkheidsleer is het bestuderen van de mechanismen van de erfelijkheid.
De negen maanden durende periode van gestatie of zwangerschap kan in drie trimesters
worden verdeeld.
Het eerste trimster is de gevaarlijkste periode van de prenatale ontwikkeling. Tijdens deze
kritieke periode vinden de volgende processen plaats: klievingsdelingen, vorming van de
blastocyste, innesteling, placentatie en embryogenese.
Klievingsdelingen zijn een reeks celdelingen waarbij het cytoplasma van de zygote wordt
verdeeld. De zygote wordt een holle bol van blastomeren die een blastocyste wordt genoemd.
De blastocyste bestaat uit een buitenste trofoblast en binnenste embryoblast. Na drie dagen van
klievingsdelingen is het pre-embryo, dat nu aan het einde van het oviduct is belast, een massief
bolletje van cellen dat op een moerbei lijkt (morula).
Tijdens de innesteling hecht de blastocyste zich vast binnen het endometrium van de
baarmoeder. De innesteling vindt ongeveer zeven dagen na de bevruchting plaats.
Terwijl de trofoblast groter wordt, stroomt het moederlijk bloed door open lacunae of
bloedruimten. Na de gastrulatie is er een kiemschijf die bestaat uit endoderm, ectoderm en
mesoderm. Uit deze drie kiembladen ontstaan de orgaanstelsels via differentiatie.
De kiembladen dragen bij aan de vorming van vier vruchtvliezen: de dooierzak, het amnion, de
allantoïs en het chorion.
De dooierzak is een belangrijke plaats voor de vorming van bloedcellen. Het amnion bevat vocht
dat het ontwikkelende embryo omgeeft en tegen schokken beschermt. Later ontstaat de
urineblaas uit de onderkant van de allantoïs. De circulatie binnen de bloedvaten van het chorion
vormt een snel transportsysteem dat het embryo met de trofoblast verbindt.
Placentatie vindt plaats wanneer rond de blastocyste bloedvaten ontstaan en de placenta zich
ontwikkelt. Chorionvlokken steken naar buiten uit de weefsels van de moeder, en vormen een
, zich vertakkend netwerk waardoor bloed van de moeder naar de placenta stroomt. Als de
ontwikkeling verder gaat, verbindt de navelstreng de foetus met de placenta.
De trofoblast maakt humaan choriongonadotrofine (HCG), oestrogenen, progesteron, humaan
placentair lactogeen (HPL), placentair prolactine en relaxine.
Het eerste trimester is kritiek omdat tijdens de eerste 12 weken de basis voor organogenese
wordt gelegd.
Tijdens het tweede trimester worden de orgaanstelsels complexer. Tijdens het derde trimester
beginnen deze stelsels te functioneren.
De zich ontwikkelende foetus is volkomen afhankelijk van de orgaanstelsels van de moeder voor
voeding, ademhaling en voor het verwijderen van afvalstoffen. Aanpassingen van de moeder zijn
onder meer een toename van het bloedvolume, de ademhalingssnelheid, het ademvolume, de
opname van voedingsstoffen en de glomerulaire filtratie.
Progesteron dat door de placenta wordt gevormd, heeft een remmend effect op de
baarmoederspieren; oestrogenen, oxytocine en prostaglandinen werken deze remming tegen.
Placentaire en foetale factoren werken zodanig samen dat de weeën ontstaan in de
baarmoederwand.
,Pathologie tractus genitalis
Samenvatting:
Ziekte Etiologie Symptomen Diagnose Behandeling Preventie
Ontsteking in Infectie Pijn in de Gynaecologisc Antibiotica Veilig
het kleine onderbuik, h onderzoek, vrijen,
bekken (PID) koorts, soa- tijdige
onaangename onderzoek, diagnostie
ruikende vaginale echografie k en
afscheiding, behandelin
dyspareunie, g van soa’s
dysurie,
intermenstrueel
bloedverlies
Cervixcarcinoo Humaan Abnormale Gynaecologisc Operatie, Preventie
m papillomavirus vaginale h onderzoek, radiotherapi van
afscheiding of coloscopie, e, overgewic
bloedverlies, pijn uitstrijkje, chemothera ht en
in onderbuik of biopsie pie voldoende
laag in de rug lichaamsb
eweging
Endometriumc Onbekend Abnormaal Anamnese, Operatie, Preventie
arcinoom vaginaal gynaecologisch radiotherapi van
bloedverlies of onderzoek, e, overgewic
vaginale hysteroscopie, chemothera ht en
afscheiding, vaginale pie, voldoende
contactbloedinge echografie, hormoonthe lichaamsb
n, pijn in de biopsie rapie eweging
onderbuik,
gewichtsverlies
Leiomyoom Onbekend Meestal Inwendig Afwachtend Geen
(vleesboom) asymptomatisch; onderzoek, beleid,
abnormaal echografie anticoncepti
vaginaal epil,
bloedverlies, myoomemb
drukkend gevoel olisatie,
in bekken of hoogfreque
onderbuik, ntie
opgeblazen geluidsgolve
gevoel, pijn bij n,
het vrijen myoomenuc
leatie,
hysterectom
ie
Ovariumcarcin Onbekend Opgeblazen Gynaecologisc Operatie, Geen
, oom gevoel, vage pijn h onderzoek, chemothera
in de onderbuik, echografie, pie,
vol gevoel, bloedonderzoe radiotherapi
problemen met k (CA-125), e
eten, laparoscopie,
veranderingen in biopsie
het mictiepatroon
Amenorroe Primair: Uitblijven van de Anamnese, Voorlichting, Gezonde
chromosoomafw menstruatie gynaecologisch leefstijladvie leefstijl
ijkingen, onderzoek, zen m.b.t. (verantwo
afwijkingen van zwangerschaps gewicht, orde
de hypofyse of test, lichamelijke lichamelijk
hypothalamus, hormonaal beweging of e activiteit,
onderontwikkeli onderzoek, stress; een
ng van de progesteronbe afhankelijk gezond
geslachtsorgane lastingtest van de gewicht,
n of anatomische oorzaak gezonde
afwijkingen van medicijnen voeding,
de vagina. vermijden
Secundair: van
zwangerschap, overmatig
pilgebruik, alcoholgeb
borstvoeding, ruik, niet
stress, roken en
medicijnen, beter leren
chronische omgaan
aandoeningen, met stress)
hormonale
stoornissen,
ondergewicht,
extreme
lichamelijke
inspanning,
verlittekening
van de
baarmoeder,
vroege
menopauze
Dysmenorroe Primair: Krampende, Gynaecologisc Antibiotica, Veilig
prostaglandinen. zeurende, h onderzoek, orale vrijen,
Secundair: uitstralende pijn echografie, anticoncepti vroege
ontsteking in het in de onderbuik laparoscopie, va, diagnose
kleine bekken, en laag in de rug hysteroscopie pijnstilling, en
vleesbomen, tijdens behandeling behandelin
endometriose menstruatie van g van soa’s
vleesbomen
of
endometrios
