Internationaal & Europees recht
College 1: Bronnen van het Internationaal en Europees Recht
De kenmerken van het internationaal recht
Centrale rol van de staat:
Soevereiniteit van de staat (de Vrede van Westfalen, 1648)
Kritiek: het systeem is verouderd en zorgt niet altijd voor meer rechtvaardigheid
Horizontale structuur (law of co‐existence)
Er is geen centrale wetgever
Er is geen centraal gezag dat het recht kan afdwingen
Er is geen centrale wereldrechter
Internationale verplichtingen gebaseerd op consensus van staten (law of cooperation)
In ieders belang om regels na te leven
‘Almost all nations observe almost all principles of international law and almost all of
their obligations almost all the time’ (Louis Henkin)
Het internationaal recht is dynamisch
Nieuwe actoren: individuen, NGO’s, bedrijven, rivieren!?!
De Whanganui rivier in Nieuw‐Zeeland heeft rechten en plichten als (vergelijkbaar met die
van een mens gekregen)
Bronnen van het internationaal publiekrecht
Artikel 38 van het Statuut van het Internationaal Gerechtshof
[1] Verdragen
[2] Gewoonten
[3] Algemene rechtsbeginselen
[4] Rechterlijke beslissingen en de leerstellingen van de meest bevoegde schrijvers
[1] Verdragen
Bilateraal
→ Bijv. Investeringsovereenkomst Nederland‐Bahrain (2007)
Regionaal
→ Bijv. het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (1950)
Multilateraal
→ Bijv. Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (1966);
Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (1989)
Traites-constitutions (oprichting van internationale organisaties, het VN‐ Handvest)
De regel ‘pacta sunt servanda’
,[2] Internationaal gewoonterecht
Statenpraktijk ‐ uniform en constant (Lotus zaak, 1927) en wijdverbreid
Opinio juris
Jus cogens (preëmptieve norm; universeel bindend)
Voorbeeld: het verbod op marteling
[3] Algemene rechtsbeginselen
Rechtsbeginselen aanvaard door “beschaafde naties”
Criteria:
Hetzelfde in verschillende nationale rechtsstelsels
Transponeerbaar zijn naar het internationale recht
Goede trouw (Nuclear Tests-zaak)
“One of the basic principles governing the creation and performance of legal obligations... is
good faith. Trust and confidence are inherent in international cooperation, in particular in an
age when this cooperation in many fields is becoming increasingly essential (...)”
[4] Rechterlijke beslissingen en doctrine
Rechterlijke beslissingen:
Vonnissen (bijv. Internationaal Gerechtshof, Internationaal Hof voor het recht van de
zee, Iran‐US Claims Tribunal, het Permanent Hof van Arbitrage)
Uitspraken van nationale rechters, Quebeck uitspraak, 1998
Doctrine
International Law Commission, 1947
De Ruggie Principes, 2011
[5] Nog aanvullende bronnen
Soft law → Voorbeelden:
Mensenrechten: Universele verklaring van de rechten van de mens (1948)
Resoluties van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties
Eenzijdige rechtshandelingen
Verklaringen van staats‐ en regeringshoofden (Franse verklaring over het stoppen van
kernproeven, Nuclear Tests‐zaak)
Het Europees recht
Geschiedenis:
1952 → EGKS (Verdrag van Parijs)
1957 → EEG en Euratom (Verdrag van Rome)
1986 → Europese Akte
1992 → Verdrag van Maastricht
1999 → Verdrag van Amsterdam
2003 → Verdrag van Nice
,2009 → Verdrag van Lissabon
2020 → VK uit EU
https://wetten.overheid.nl/BWBV0001507/2013‐07‐01 en
https://wetten.overheid.nl/BWBV0001506/2013‐07‐01
Supranationale EU
Art. 1 VEU
‘Bij dit Verdrag richten de Hoge Verdragsluitende Partijen tezamen een Europese Unie op,
hierna ‘Unie' te noemen, waaraan de lidstaten bevoegdheden toedelen om hun
gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken.’
De lidstaten dragen een deel van hun soevereine bevoegdheden (absoluut
zelfbeschikkingsrecht) over aan de (instellingen van ) de EU.
De lidstaten dragen bepaalde bevoegdheden over aan de Europese Unie.
• Exclusieve bevoegdheden EU
• Gedeelde bevoegdheden lidstaten en EU
• Exclusief bevoegdheden lidstaten (heel weinig)
Raad van Europa en het EVRM
→ Raad van Europa – intergouvernementele organisatie.
Art. 1 Statuut RvE
Bevorderen economische en sociale vooruitgang
Het handhaven en verwezenlijken van de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden
Art. 3 Statuut RvE: Elk lid erkent de beginselen van de heerschappij van het recht (the
rule of law)
→ Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)
→ Het Europese Hof voor de Rechten van de mens (EHRM)
De instellingen van de Europese Unie
1. Het Europees Parlement
2. De Europese Raad
3. De Raad
4. De Commissie
5. De Hoge Vertegenwoordiger
6. Het Hof van Justitie van de EU
7. Overige organen
Instellingen, art. 13 VEU
https://europa.eu/european‐union/about‐eu/institutions‐bodies_nl
Politieke instellingen, de wetgevende en de uitvoerende macht
I. Het Europees Parlement
II. De Europese Raad
III. De Raad
IV. De Commissie
, Rechterlijke macht
V. Het Hof van Justitie van de Europese Unie
Specifieke taken
VI. De Europese Centrale Bank
VII. De Rekenkamer
I - Het Europees Parlement. Art 14. VEU
Het EP vertegenwoordigt de burgers van de Unie, art. 14 lid 2 VEU
705 leden, rechtstreeks gekozen in de Lidstaten.
Verdeeld in 7 fracties
Minimaal 6, maximaal 96 leden
Formeel gevestigd in Luxemburg. Vergadert in Straatsburg en Brussel
Hoofdtaken
1. Wetgeving
Het EP keurt, samen met de Raad van de EU, door de Commissie gedane wetsvoorstellen
goed (294 VwEU)
Kan de Commissie verzoeken met wetsvoorstellen te komen (225 VwEU)
2. Toezicht
Houdt democratisch toezicht op de EU‐instellingen (art. 230 VwEU)
Kiest de voorzitter van de Commissie. Moet zijn goedkeuring verlenen aan het volledige
college van Commissarissen.
Kan de Commissie met een motie van afkeuring tot aftreden dwingen (234 VwEU)
Kan een tijdelijke enquête commissie instellen (226 VWEU)
3. Begroting
Stelt de jaarlijkse begroting van de EU vast, samen met de Raad (art. 314 VwEU)
Verleent ‘kwijting’ aan de Commissie ten aanzien van het gevoerde begrotingsbeleid(art.
319 VwEU)
Keurt de EU‐begroting voor de lange termijn goed, het "meerjarig financieel kader“
II - De Europese Raad – art 15 VEU
1: ‘De Europese Raad geeft de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de Unie en bepaalt
de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten. Hij oefent geen wetgevingstaak uit.’
Art. 15 lid 2 VEU:
Staatshoofden en regeringsleiders van de Lidstaten, de voorzitter en de voorzitter van de
Commissie
De Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid
neemt deel aan de werkzaamheden, maar behoort niet tot de instelling.
Conclusies van de Europese Raad
Eurotop: regeringsleiders en staatshoofden van lidstaten die de EURO als nationale munt
hebben ingevoerd en de voorzitter van de Europese Commissie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Daniellex. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.