Doel van de cursus in het kort
- Belangrijke begrippen uit de ontwikkelingspsychologie
- Belangrijke theorieën uit de ontwikkelingspsychologie
- Kritisch en genuanceerd kijken naar belangrijke begrippen en theorieën
- Hoe is dit belangrijk voor een pedagoog?
Doen
- Leren
- Denken
- Eigen ideeën vormen
- Vragen
o Tijdens college
o Tijdens de pauze/voor of na college
Kernbegrippen
Ontwikkelingspsychologie
- Hoe ontwikkelen mensen (kinderen) zich op psychologisch vlak?
- Hoe hangen vroege gebeurtenissen/ontwikkelingen samen met latere uitkomsten?
- Hoe kunnen we deze inzichten toepassen?
- Verandering en tijd zijn belangrijk
Nature (nativism) & nurture (empiricism)
- Watson: tabula rasa, mensen worden gelijk geboren
- Skinner: genen hebben enige invloed op ontwikkeling. Geven het vermogen om te leren,
verder redelijk sceptisch
- Eissink: controversiële ideeën: intelligentie is aangeleerd
Problematische stellingen
Nature:
- Geboren misdadigers (vergelijk Oliver Twist)
- Aangeboren verschillen in intelligentie (etniciteit)
- Superieur soort mens (denk aan rassenleer twee wereldoorlog)
Nurture:
- Ijskastmoeders (moeders van autistische kinderen, kinderen zijn autistisch geworden omdat
de moeder geen genoeg liefde heeft gegeven)
Hoe ontwikkelt pesten?
- Tweelingonderzoek genetische aanleg
- Psychopathie (deels genetisch bepaald) hangt sterk samen met psychopathie (hoge score
voor psychopathie, grotere kans op pestende kinderen)
, - Positive reinforcement (meelopers) (pestkopper wordt beloond met positief gedrag klas
gaat lachen om het gedrag waardoor het wordt versterkt)
- Populariteit
- Optreden leerkracht
- Verdedigers
Nature & nurture, meerdere theorieën nodig (aanleg kan er zijn, maar komt alleen tot uiting in een
bepaalde omgeving)
Modellen van ontwikkeling
Continu vs discontinu
Verhouding is lineair: studietijd & woordkennis (continu model van ontwikkeling; hoe meer je leert,
hoe meer woorden je leert)
Discontinue ontwikkeling: gaan staan; er gebeurt niks, opeens gaat hij staan, er gebeurt niks, opeens
gaat hij lopen enz.
Critical & sensitive periods
- Critical period: een periode (leeftijd) waarbinnen een gebeurtenis/gebeurtenissen
noodzakelijk zijn voor een typische ontwikkeling
- Sensitive period: een periode (leeftijd) waarbinnen een gebeurtenis/gebeurtenissen
belangrijk zijn voor een typische ontwikkeling. Zonder de gebeurtenissen kan de typische
ontwikkeling nog gebeuren.
- Zie boek: deprivatie voor 6 maanden minder gevaarlijk voor cognitieve ontwikkeling dan
deprivatie na zes maanden.
- Ook aanwijzingen voor bijvoorbeeld taal en hechting.
Waar stopt ontwikkeling? (Allport, 1954)
Ontwikkeling begin voordat het kind geboren is, dus al in de baarmoeder. Ontwikkeling houdt niet op
na je 18e.
- Autoriteit nodig voor adolescenten (leerkracht wegpesten)
- Ontwikkeling gaat door in de volwassenheid
o Zelfspot na adolescentie
o Leren jezelf minder serieus te nemen
o Stoppen met rebelleren tegen ouders
- Huwelijk maakt mensen volwassen
o Verantwoording nemen
o Bewust zijn van behoeftes anderen
- Individu en omgeving beïnvloeden elkaar (kind beïnvloedt ouders en ouders beïnvloeden
kind)
- Individu en omgeving interacteren (samen groter dan de som der delen)
Cross-cultureel onderzoek
Onderzoek in India.
,Leermogelijkheden uit cross-cultureel onderzoek
- Co-sleeping (westerse landen slapen baby’s niet in bed bij ouders, andere culturen is dat wel)
- Familie verplichtingen (Marokkaanse gezinnen hebben veel familieverplichtingen en zijn
gelukkiger en minder snel depressief ten opzichte van nederlandse gezinnen)
- Naschoolse activiteiten (na school meteen verder met activiteiten)
- ‘tijgermoederen’: als ouder de kansen van je kind optimaliseren
Overeenkomsten ook belangrijk (genetische basis?)
Bronfenbrenner Ecological Perspective
Wederzijdse beïnvloeding in verschillende sferen, dus de sferen beïnvloeden het kind, maar het kind
beïnvloed ook de sferen.
Moeilijk
- Veel variabelen blijken belangrijk
- Wat zijn de belangrijkste?
- Hoe meet je die?
- Hoe interacteren die variabelen?
- De wereld verandert steeds…
Belangrijke theorieën
Ontwikkelstadia van Freud
Vier verschillende fases:
1. Orale fase (0-1): plezier door dingen in de mond te stoppen; teveel eten, roken, nagelbijten
2. Anale fase (1-3): ego is ontwikkeld. Kind merkt dat het niet overal mag poepen. Plezier door
poepen/poep ophouden; te streng (verzamelen, gierigheid symbolisch poep ophouden)
Te makkelijk (ongeorganiseerd, geven alles weg symbolisch, poepen overal)
3. Fallische fase (3-5/6):
4. Latente fase (5/6 tot adolescentie)
5. Genitale fase
Erikson
Tabel: zie blackboard
Classical & operant conditioning
Jaren 1880 tot 1950
- Ontwikkeling als leerproces
- Angst (classical conditioning little Albert)
- Voorkeuren en aversies (classical conditioning)
- Vrijwillig gedrag (operant conditioning)
o Verlegenheid
o Woede-aanvallen
o Fietsen
- En veel meer…
- Zeer nuttig voor interventies
- Bijna uitsluitend gericht op ‘nurture’
Maturational theory (Gesell en McGraw) jaren 30 en 40
- Evolutie geeft ons een ‘biologische agenda’ in ons DNA
- Door deze ‘agenda’ zullen vaardigheden vanzelf tevoorschijn komen in een vaste volgorde
, - Volgorde controle babies:
- Lippen & tong/ogen/nek/schouders/armen/handen/vingers/voeten
- Zitten/staan/lopen/rennen
- Gaat vanzelf wees terughoudend met ingrijpen
Ethologische theorie
Konrad Lorenz (imprinting)
Imprinting (Lorenz): biologische en plotselinge vorm van attachment
Heeft een kritieke periode: bij ganzen sterkst na 1 dag – na twee dagen lukt het niet meer
Helpt jonge ganzen waarschijnlijk met overleven (attachment)
Lorenz wordt gevolgd door de ganzen, want de ganzen zien hem als eerste, dus voelt het
veiligst, grootste kans om te overleven
Ethologische methode
- Kinderen observeren in natuurlijke omgeving
- Zie je het in veel culturen (huilen verzorging ouder)
- Helpt het met overleven? op zoek naar de biologische basis (is dit er in de evolutie
ingeslopen om de overlevingskans te bevorderen?)
- Maar, er kan worden geleerd (kind wil huilen maar houdt zich in)
John Bowlby – Maternal deprivation & attachment
- Inspiratie uit Freud (Bowlby was psycho-analyticus) en ethologische methode (dus
combinatie van verschillende studies en methodes)
- Scheiding van de moeder leidt tot probleemgedrag, moeilijker relaties met anderen en
psychopathie (zie 44 thieves studie 17 dieven gescheiden van moeder)
- In kritieke fase band met moeder nodig voor goede ontwikkeling
Evolutionaire psychologie
- Welke trekken zorgen dat jager-verzamelaar overleven?
- Welke trekken zorgen dat jager-verzamelaars voortplanten?
- Maatschappij is sneller ontwikkeld dan de mens
- Veel raakvlakken met ethologische methode, maar omvat meer dan gedrag. Pas op voor
‘vulgair Darwinisme’.
Moet gedrag natuurlijk zijn?
- Pesten is toch natuurlijk? Ja, maar betekend niet dat we het goed moeten keuren
- Vooroordelen zijn toch natuurlijk?
- Na je 30e bij je moeder wonen is toch onnatuurlijk?
- Niet alles wat natuurlijk is, is wenselijk/goed
- Niet alles wat onnatuurlijk is, is onwenselijk/verkeerd
Piaget & Vygotsky
Piaget: theorie over intelligentie en cognitieve ontwikkeling; verschillende fases; sterk gericht op het
individu; discontinue ontwikkeling
Vygotsky: zone van nabijgelegen ontwikkeling: je kunt zo veel zelf, maar daarnaast heb je een
leerkracht nodig die je verder helpt om naar de volgende zone te komen.
Nature/nurture
College 2: 20-11-2019
Vandaag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolandahaak1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.