College aantekeningen
College aantekeningen Grondslagen Van Recht (RGBUSBR001)
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
aantekeningen van colleges
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Grondslagen van rechtWEEK 1
Kennisclip – zes onderscheidingen
Positief recht; het recht dat in een bepaalde gemeenschap door de bevoegde autoriteiten is
vastgesteld of erkend
Wenselijk recht; het recht dat men wenst of nastrevenswaardig vindt
Objectief recht (‘law’) ; de verzameling van alle erkende rechtsnormen
Subjectief recht (‘right’) ; een juridische aanspraak die je aan het objectieve recht kunt
ontlenen
Internationaal recht; verdragen tussen staten en besluiten van internationale organisaties
Nationaal recht; recht dat binnen nationale staten tot stand komt en gelding heeft
Publiek- en privaatrecht
- Publiekrecht
Staats- en bestuursrecht: regelt de inrichting en opbouw van de staat,
bestuursrecht bevat regels voor overheidsorganen die zich met bestuur van
staat bezig houden
Strafrecht
Bij bovenstaande rechten is er sprake van fundamentele juridische ongelijkheid
bij publiekrecht
Sterk dwingendrechtelijk van aard
- Privaatrecht
Regelt verhoudingen tussen burgers en organisaties die die burgers onderling
hebben gevormd, zoals bedrijven etc.
Kenmerkt zich door juridische gelijkheid, contractrecht
Bevat dwingend en aanvullend recht
Dwingend en aanvullend recht
- Dwingend recht
In burgerlijk wetboek staat dat je maar met 1 persoon getrouwd kan zijn
gebonden aan een bepaling, geen eigen keuze
- Aanvullend recht
Bepalingen waar je alleen aan gebonden bent als je er zelf niet voor kiest
Materieel en formeel recht
- Materieel recht
Inhoudelijke normen: je mag niet stelen, doodslaan, bepaalde middelen bezitten
(drugs)
- Formele recht
Alle regels die betrekking hebben op de effectuering en handhaving van dat
materiele recht bijv. politie heeft dus toegang en kan overtreden
Introductieclip – drie rechtstheorieën
Drie perspectieven:
- Rechtszekerheid: ‘regels zijn regels’ – rechtspositivisme
- Gerechtigheid: Hogere beginselen van rechtvaardigheid - natuurrecht
- Maatschappelijke doelen: Praktische belangen – rechtsrealisme
WEEK 2
,Hoorcollege
Gustav Radbruch: ’ het recht is eigenlijk een dilemma, tussen drie verschillende waarden
die het recht altijd tegelijkertijd moet proberen te behartigen maar die soms met elkaar in
tegenspraak zijn’.
‘The Case of the Speluncean Explorers’ (1949)
- Lon Fuller (1902-1978)
Gericht op twee zaken:
United States v Alexander Holmes (1842)
Dudley & Stephens (1884)
- Hooggerechtshof van Newgarth, 4300 NC
- ‘The case was constructed for the sole purpose of bringing into a common focus certain
divergent philosophy of law and government. […] The questions involved are among
the permanent problems of the human race.’ (postscript, p. 1887)
- Zaak was als voorbeeld dat er verschillende theorieën over het recht zijn in alle
theorieën over recht zitten belangrijke waarde volle elementen in, alleen welke theorie
heeft gelijk, of welke niet? Alle drie theorieën hebben iets waardevols erin
- Whetmore stelt voor om met dobbelsteen te gooien en te kijken wie ze eerst zouden
opeten Whetmore trekt zich terug en iemand anders wil plan wel doorzetten
Whetmore gooit laagst en wordt gedood
- Vijf rechters oordelen:
Truepenny (rechtspositivisme): schuldig
Strikte wetstoepassing
Rechterlijke gebondenheid
Rechterlijke uitspraken hoeven niet rechtvaardig te zijn
Clementie is voorbehouden aan het bestuur
Foster (natuurrecht) : niet schuldig
Noodzakelijke verbondenheid tussen recht en rechtvaardigheid
‘Wettelijk recht’ is niet van toepassing in uitzonderlijke omstandigheden;
daar geldt alleen het ‘natuurrecht’
Soms moet de letter van de wet wijken voor de onderliggende gedachte
ervan, geest van de wet teleologische interpretatie
Tatting (rechtspositivisme/natuurrecht): geen beslissing
Kan geen beslissing maken
Elk argument heeft goed tegenargument
Keen (meest duidelijk, rechtspositivisme) : schuldig
Scheiding der machten: Keen niet op stoel van wetgever, maar doet
gewoon wat wetgever heeft bepaald
Primaat van de wetgever
Rechterlijke objectiviteit
Rechtszekerheid
Scheiding tussen recht en moraal zo blijf je objectief
Als privépersoon vindt hij dat de grotonderzoekers moeten worden
vrijgesproken
Zijn beslissing brengt op lange termijn minder negatieve effecten met zich
mee brengt
Handy (rechtsrealisme) :
Verband tussen recht en beleid
Maatschappelijke context
Flexibiliteit
Pragmatisme
Law in action hoe functioneert het recht in de praktijk
Typische Amerikaanse denkwijze
De drie opinies die bij de rechters horen zijn dus:
1. Keen rechtspositivisme: ziet het recht gewoon als een regelsysteem waar je je aan
moet houden.
, 2. Foster natuurrecht: recht en rechtvaardigheid hebben een noodzakelijke band met
elkaar. Nazirecht is geen recht, het recht dat niet de pretentie heeft rechtvaardig te zijn
is geen recht. Recht is de onderliggende ideeën van rechtvaardigheid. De regels zijn
maar een oppervlakkige uiting van recht. Wat onder die rechten zit (de doelen ende
idealen van rechtvaardigheid). Natuurrecht is een ideaal gedachte.
3. Handy rechtsrealisme: recht en beleid verschillen niet zoveel van elkaar. Hogere
beginselen bestaan niet echt en de regels zijn ook niet persé belangrijk. Het gaat vooral
om wat handig is om te doen in een bepaalde situatie.
WEEK 3
Rechtspositivisme en het natuurrecht
Aanhanger van het rechtspositivisme vindt dat recht datgene is wat rechtse autoriteit
erkennen als geldige recht.
Aanhanger van het natuurrecht vindt dat geldigheid van recht afhangt van de hoge recht van
moraal anders gezegd geldend recht is ook noodzakelijkerwijs rechtvaardig recht.
Rechtspositivisten en aanhangers van het natuurrecht denken heel verschillend over wat
recht is en dit verschil kan je ook duidelijk maken aan de hand van de casus van de
grenswachters in DDR.
Casus van de grenswachters in DDR
- Man vlucht naar DDR. Hij zet een ladder neer en wordt gesommeerd door 2
grenswachter om zijn vlucht te staken, maar dat doet hij niet en ze openen het vuur. Hij
wordt geraakt in zijn knie en rug. De vluchteling mag niet vervoerd worden naar een
ziekenhuis (er wordt geen medische hulp geboden, maar grenswachters zijn hierbij niet
betrokken) vanwege geheime veiligheidsredenen die ook voor de grenswachters
onbekend zijn. Later wordt hij toch naar het ziekenhuis gebracht en hij overlijdt. Had de
vluchteling sneller hulp ontvangen had hij waarschijnlijk overleefd.
- Na de vereniging van Duitsland werden de muurschutters vervolgd. Rechtsbank in
eerste aanleg zegt dat ze schuldig zijn aan de dood van de vluchteling.
Rechtspositivisme: de theorie van H.L.A. Hart (1907-1992)
- Boek geschreven: The Concept of Law
- Primitieve samenleving zonder wetgever, rechtbanken, ambtenaren veel problemen
- Als samenleving meer complex wordt, zullen er verschillende groepen ontstaan die hun
eigen sociale en morele regels krijgen etc. onduidelijk wat dat de primaire regels
zijn. We hebben geen gedeelde moraal/gewoontes
Primitieve gemeenschappen
- Primaire regels (gewoonte, groepsmoraal)
Regels die het vrije gebruik van geweld beperken
Regels die eigendom beschermen
Regels die bepalen dat afspraken moeten worden nagekomen
Sancties
Problemen van pre-juridische (primitieve) samenleving
- Onzekerheid
Als een complexe samenleving zich alleen maar houdt aan primaire regels
ontstaat er onzekerheid. Niemand weet meer aan welke regels je je moet
houden, want gedeelde moralen en regels zijn er niet echt.
- Statisch karakter
Hart zegt ook dat samenlevingen die complexer worden en bijvoorbeeld
technologie ontwikkelen last gaan krijgen van het statische karakter dat
primitieve gemeenschappen hebben als ze alleen maar primaire regels hebben.
De staat wilt bijvoorbeeld dat het rechtssysteem inspeelt op de technologische
ontwikkelingen. Het wordt heel ingewikkeld en stroperig als je steeds moet
wachten totdat jouw groepsmoraal en gewoonten mee zijn veranderd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ploondeul. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen