Deze samenvatting is gemaakt in het tweede semester van academiejaar . Het vat de colleges van professor Dimitri Mortelmans en Karel Neels samen voor het vak Kwantitatieve Onderzoeksmethoden (KOM). Het document omvat 147 pagina's (incl. screenshots).
SAMENVATTING KOM
1 Vooraf
2 Inleiding: Wat is kwantitatief onderzoek?
2.1 Kennis, kennis, kennis
• Onderzoek doen gaat over kennis vergaren.
• Kennis is overal in de samenleving aanwezig & wordt ook opgebouwd buiten de
wetenschappelijke gemeenschap.
• 5 bronnen waar mensen kennis uit puren in het dagelijks leven (Neuman):
o Autoriteit
o Traditie
o Gezond verstand
o Media
o Persoonlijke ervaringen
• Kennis komt uit diverse hoeken.
• Onderscheid tussen dagelijkse & wetenschappelijke kennis (Uwe Flick, 2015):
Dagelijkse kennis Wetenschap
Context van kennis Noodzaak om te handelen Geen noodzaak om te handelen
Prioriteit = oplossen van Prioriteit = analyseren van
problemen problemen
- Routines worden niet - Systematische analyse
in vraag gesteld - Routines worden in
- Reflectie bij praktische vraag gesteld en
problemen ontmanteld
Kennisopbouw Intuïtie Wetenschappelijke theorie
Ervaring gedreven Methode gedreven
Soort kennis Concreet, verwijzende naar Abstract en veralgemenend
bepaalde situaties
Rol van kennis Het begrijpen en (misschien) Impact op maatschappelijke
oplossen van specifieke problemen en hun oplossing
problemen
Relatie tussen beide Alledaagse kennis kan een De alledaagse kennis wordt
startpunt zijn voor theorie- door de massamedia in
ontwikkeling en nieuw toenemende mate beïnvloed
empirisch onderzoek door wetenschappelijke
theorieën en kennis.
• Zonder theorie geen wetenschap & zonder theorie geen sociaalwetenschappelijk onderzoek.
o Theorie is noodzakelijk.
o Sociaalwetenschappelijk onderzoek = een systematische behandeling v/e
onderzoeksvraag door middel van empirische methoden. Het doel v/h onderzoek is
tot wetenschappelijke inzichten te komen door theorie te toetsen (deductief) of te
verrijken (inductief).
, o Doel v/h onderzoek = kennisopbouw, sociale actie (wereld beter maken),
beleidsvoorbereidend en evolueren.
2.2 Kwantitatief, kwalititatief of mixed methods?
• Er is heel lang een methodenstrijd gevoerd tussen de twee.
• 3e methode: de mixed methods methodologie: recentste -> combinatie van kwalitatief en
kwantitatief onderzoek
• Kwalitatief onderzoek = onderzoek zonder cijfers
• Kwantitatief onderzoek = onderzoek met cijfers
,3 De kwantitatieve onderzoekscyclus
3.1 Inleiding
3.2 Een start in de wetenschapsfilosofie
• We starten bij het begin vd 20e E, we richten ons op hedendaags sociaalwetenschappelijk
onderzoek
• Twee centrale filosofische begrippen in het achterhoofd:
o Epistemologisch standpunt = leer vd kennis.
o Ontologie = leer die de eigenheid vd dingen bestudeert.
• Epistemologie = de leer vd kennis. -> hoe kan een wetenschapper ‘weten’?
o Post positivisme -> kennis is een accumulatie van posteriori kennis en samenhangen.
Kennis zijn universele wetmatigheden.
o Interpretatief paradigma -> kennis wordt opgebouwd door waarneming en theorie
maar ook door intersubjectiviteit (pluralisme). Kennis is kennis-in-context.
• Ontologie = de leer vd eigenheid vd dingen, vh ‘zijn’ vd dingen. -> hoe bekijkt een
wetenschapper zijn studieobject?
o Post positivisme -> er bestaat een reële wereld buiten de menselijke waarneming.
Een uitspraak is ‘waar’ als die overeenkomst met de realiteit buiten ons.
o Interpretatief paradigma/ constructionisme -> er bestaat een reële wereld, maar die
kunnen we alleen door onze waarneming kennen. De wereld is verschillend voor
iedereen omwille van ideologie, geografie, gender, leeftijd, historische periode.
8.1 VAN WIENER KREIS NAAR POPPER
- De pre-Popperiaanse periode met Wiener Kreis (wetenschappers uit 1920-1938):
Logisch positivisme/ logisch empirisme
o Een wetenschapper moet observeren en uit die observaties moet die experimenten
doen
o Beeld van wetenschappers in de straat
o Centraal staat de voorrang v/d empirie of de zintuigelijke waarnemingen
o Wetenschap start met observeren en van daaruit moet de wetenschapper komen tot
algemeen geldende uitspraken of wetten.
o Die regelmatigheden worden samengevoegd tot een systeem = theorie
o Nieuwe hypothesen aan deze theorie toetsen
o Cruciaal is het verificationisme = een theorie kan enkel en alleen gebaseerd zijn op
zintuigelijke waarneming. Alle theorieën die niet verifieerbaar zijn, dienen verworpen
te worden.
o Schematisch: Zintuigelijke empirische basis (singuliere waarnemingsuitspraken) ->
empirische wetten (universele waarnemingsuitspraken) -> theorie (theoretisch
systeem) -> nieuwe hypothesen (universele waarnemingsuitspraken) = inductie
• Problemen met het logisch positivisme
o Onmogelijkheid van zuiver neutrale of ‘objectieve’ waarneming (enige voorkennis
nodig)
o Je kan geen enkel experiment doen (objectieve waarneming) zonder dat je
op voorhand al iets weet (iets van kennis hebben)
o Geen eenduidige band tussen theorie en empirie
, o Alleen witte zwanen zien, garandeert niet dat er geen zwarte opduikt -
Popper
o Probleem v/d rechtvaardiging van inductie (enige voorkennis nodig)
o Je observeert steeds met bepaalde impliciete verwachtingen vb. je weet wat
een zwaan is en wat de kleur ‘wit’ is
Kritiek van Popper op logisch positivisme: Hypothetisch-deductieve opvatting = eerst theorie, dan
testen
• Wetenschappelijke hypothesen worden niet ontdekt als logisch-noodzakelijk resultaat v/h
toepassen van regels op observaties. Ze zijn het resultaat van creatief denkwerk. Eerst de
theorie en dan pas de toetsing.
• Observatie veronderstelt hypothesen en kennis. (als je niet weet wat zwart is, kan je geen
zwart waarnemen)
• Een theorie moet niet alleen voorschrijven, ze moet ook verbieden.
• Een theorie moet bekritiseerbaar zijn vanuit de feiten.
Freud zijn theorieën kon je niet toetsen → is een soort religie
- Kritisch rationalisme met Karl Popper (1935)
o Wetenschappelijke uitspraken moeten toetsbaar en falisifieerbaar zijn.
▪ Toetsbaar: wetenschappelijke test moet verworpen kunnen worden.
▪ Falsifieerbaar: de uitspraak moet verwerpbaar zijn.
➢ Falsificationisme
o Hypothesen kunnen worden verworpen of geaccepteerd
o Schematisch: Problemen en hypothesen (conjectures) -> Bestaande theorie en
discussie -> toetsbare (nieuwe) hypothesen = test implicaties -> zintuiglijke
waarneming = data verzamelen om falsifieerbaarheid te realiseren -> keuze om
theorie te verwerpen of te verfijnen -> cyclus begint opnieuw = deductie
o Daarom begin je altijd in een werkstuk met de probleemstelling, want zo redeneerde
Popper: eerst theorie dan pas toetsen
8.2 VAN KUHN NAAR LAKATOS
• Kritiek over kritisch rationalisme door Thomas Kuhn:
o Wetenschap is een lineaire, logische onderneming die tot een voortdurende opbouw
van kennis leidt.
• Kuhn introduceert het paradigma:
o Het is een denkmodel, een raamwerk waarbinnen wetenschappelijk werk verricht
wordt.
o Het stuurt wetenschappers eigenlijk in hun werk.
o Het bepaalt wat er bestudeerd wordt.
o Niet alleen denkkader, maar ook een denkstijl
• Lineair vooruit = normal science
• Hij ziet wetenschappelijke vooruitgang met sprongen of wetenschappelijke revoluties
gepaard gaan.
• Kuhniaanse cyclus:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stienlens5. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.
