Lecture 1: Foundations of democracy and the polis
3 fundamenten van dit vak:
1. Democratie
2. Politiek
3. Staten
De 7e en 8e lecture zijn toepassingen van democratie, politiek en staten.
In elke lecture
Onderscheid tussen
● Historische analyse (van de Dijn)
● Politieke analyse (van een key text)
● Filosofische analyse (van een van onze foundational concepts democratie, politiek, staten)
Key thinkers
● Machiavelli - The Prince
● Jean Jacques Rousseau - The social contract (book 1 & 2)
● Plato - Republic (book 1, 2, 6, 7, & 8)
● Karl Popper - The open society and its enemies (book 1, ch 6-10).
● Max Weber - Politics as a vocation
● Alexis de Tocqueville - Democracy in America (book 2, deel 2 & 4)
Deze lecture:
● Historische analyse: De Dijn Hfst 1
● Politieke analyse: Plato - Republic
● Filosofische analyse: Democratie
Wat bedoelen we met politiek, filosofie en democratie?
Wat is filosofie?
Combinatie van Griekse woorden: philein en sophia; de liefde van wijsheid.
, Plato met zijn leerling Aristoteles. Plato wijst naar
lucht. Dat representeert dat hij niet van de empirische wereld is. Hij wijst naar boven, naar de
‘theoretische, ideale wereld.’
Wat is politieke filosofie?
Wat is politiek? (lecture 2)
Politiek komt op wanneer mensen proberen om een gemeenschap te vormen, ondanks
meningsverschillen met andere mensen (Terpstra, 2012).
Het gaat om onenigheid, conflict, struggles, confrontatie. Politiek gaat niet om consensus, het gaat om
het feit dat mensen het oneens zijn over belangen. Er moet een beslissing komen. Wie is er dan
legitiem genoeg/wie heeft de autoriteit om een beslissing te maken, ook al zal er altijd onenigheid
zijn?
Rosanvallon
Onderscheid tussen political en politics.
Resoneert met het idee van Tocqueville (Democracy in America).
❖ Political: is ook wij, hier. Wij denken ook anders over de wereld en hebben andere
meningen.
➢ bijv. onenigheid tussen studenten bij het koffiezetapparaat.
➢ Onenigheid is dus geïntegreerd in alles wat we doen!
❖ Politics: parlementen, waarin ‘het politieke’ gebeurt.
, ● Politiek gaat om moral judgement, het is ethisch: struggle, conflict and disagreement over
essentiële vragen en waarden. Wat is het beste om te doen?
● Politiek: morele dilemma's over social justice and fairness (sociale rechtvaardigheid en
eerlijkheid).
Trolley-probleem
Als je de persoon met de hendel bent, wat doe je dan?
Mensen zijn het oneens, en politiek kan daar een antwoord op zijn in verschillende politieke
systemen, zoals democratie (hierover later meer!).
Democratie
● Demos = the people
● Kratos = to rule
Democratie betekent regeren door het volk.
Maar.. wat betekent democratie echt?
Er is een theoretische betekenis van democratie, maar in de empirische wereld zijn er veel variaties
van een democratie.
← Het gebruik van het woord ‘democratie’
in het Nederlandse parlement.
, Democratie
● Als een concept en als een idee is het alles behalve zelfvoorzienend.
● Hoe we democratie nu begrijpen wordt historisch als nieuw gezien.
● In 1948 was democratie een ‘fashionable term’ volgens auteurs.
in Nederland:
● Tussen 1870 en 1945 konden mensen voor of tegen zijn
● Voor 1870 was het discutabel om voor democratie te zijn
● Na 1945 werd het onmogelijk om tegen te zijn
Democratie werd gezien als anarchie, chaos despotisme
Een democraat genoemd worden was in 19e eeuw hetzelfde als iemand nu populist noemen
Dit was in de 19e eeuw, laat staan in Athene of Rome!
Dit laat zien dat wat we nu begrijpen als democratie, omstreden is en afhankelijk is van context (tijd
en plaats)
Er zijn veel verschillende manieren om te heersen, waarom democratie kiezen?
Welk probleem zal er altijd specifiek zijn bij een democratie? (meer dan bij andere systemen)
➔ Antwoorden uit de zaal: tirannie van de meerderheid, onenigheid, besluiteloosheid,
legitimiteit, de armen.
➔ Het echte antwoord: alle andere systemen zijn legitiem, omdat ze worden beheerst door een
paar (plutocratie - een paar rijken; aristocratie - een paar nobelen; meritocratie - een paar met
de beste cv; technocratie - een paar wetenschappers).
➔ Democratie is het enige systeem dat rekening houdt met de armen (de meerderheid). Het
probleem dat democratie altijd zal teisteren, is representatie.
◆ Hoe kun je zo veel mensen representeren, door een paar mensen?
◆ Dit is onoplosbaar en zal elke democratie teisteren, in elke tijd en elke plaats. Er is in
een goede democratie altijd debat over; tot in hoeverre sommigen niet geïncludeerd
worden in besluitvorming.
