8.1
Het zenuwstelsel heeft 3 functies:
1. Meet de interne en externe milieu
2. Integreert informatie van de zintuigen
3. Coördineert gewilde en ongewilde reacties van andere orgaanstelsels
Anatomisch gezien kan het zenuwstelsel in 2 grote gedeelten worden verdeeld:
Centrale zenuwstelsel (CZS):
o Ruggenmerg + hersenen
o Integreert en coördineert de verwerking van sensorische informatie en het
doorgeven van impulsen naar de spieren.
o Hogere functies: intelligentie, geheugen, emoties.
Perifere zenuwstelsel (PZS):
o Bevat al het zenuwweefsel buiten CZS.
o Alle communicatie tussen CZS en rest van lichaam gaat via PZS.
Sensorische informatie die buiten het zenuwstelsel door zogenoemde zintuigen of
receptoren wordt geregistreerd, wordt doorgegeven aan het afferente gedeelte van het PZS
naar plaatsen in het CZS. Hier wordt de informatie verwerkt. Daarna zendt het CZS
motorische impulsen d.m.v. het efferente gedeelte van het PZS naar spieren en klieren
(effectoren).
Het efferente gedeelte van het PZS wordt onderverdeeld in 2 delen:
Somatische zenuwstelsel (SZS): stuurt skeletspieren aan.
Autonome zenuwstelsel (AZS): zorgt voor automatische, onwillekeurige regulering
van glad spierweefsel, hartspierweefsel, klierwerking en vetweefsel.
o Sympatisch gedeelte: werkt tegengesteld met parasympatische
o Parasympatische gedeelte: werkt tegengesteld met sympatische
,8.2
Het zenuwstelsel bestaat uit al het zenuwweefsel in het lichaam. Zenuwweefsel bestaat uit 2
soorten cellen:
Neuronen:
o Basiseenheden van zenuwstelsel
o Alle neurale functies communiceren neuronen zowel onderling als met andere
celtypen
Neuroglia
o Steunweefsel van zenuwstelsel
o Bestaat uit fijn ondersteunend reticulum
o Deel cellen werkt al fagocyten
Neuronen
Structuur
Een neuron bestaat uit:
Cellichaam
o Ronde celkern met opvallend kernlichaampje
o Organellen leveren energie en vormen organische verbindingen
o Mitochondriën
o Vrije en gebonden ribosomen
o RER: ruw endoplasmatisch reticulum
o Lichaampjes van Nissl: groepen ruw ER en vrij ribosomen. Deze zorgen
voor een grijze kleur aan gebieden die cellichamen van neuronen bevatten.
(zijn ook verantwoordelijk voor grijze stof in hersenen)
Vanuit cellichaam lopen vertakte, gevoelige, dendrieten die binnenkomende signalen
opvangen
o Plasmamembraan van dendrieten en cellichaam is gevoelig voor chemische,
mechanische of elektrische prikkeling.
Vanuit cellichaam loopt 1 lang axon dat signalen geleidt in de richting van
synapsknopen.
Bij elke synapsknop communiceert het neuron met een andere cel.
In meeste neuronen zijn geen centriolen aanwezig
Meeste neuronen kunnen dus niet delen in CZS.
Vaak leiden prikkeling tot een actiepotentiaal:
o Deze verplaatst langs axon
o Beginnen bij verdikt gedeelte van cellichaam (initiële segment)
o Ergens in axon kan een collaterale tak zich afsplitsen. Aan uiteinden van
iedere vertakking bevindt zich een synapsknop
o Synapsknop maakt deel uit van een synaps (= een plaats waar neuron met
andere cel communiceert)
, Indeling neuronen naar bouw
Miljarden neuronen in zenuwstelsel zijn verschillend van vorm.
Op basis van relatie van dendrieten tot het cellichaam en axon worden neuronen in 3
typen verdeeld:
1. Een multipolair neuron heeft 2 of meer dendrieten en 1 enkel axon. Deze
komen in CZS meeste voor. Alle motorische zenuwcellen zijn multipolair.
2. Bij een unipolair neuron lopen
dendrieten en het axon in elkaar over
en het cellichaam ligt aan 1 zijde. Bij
een unipolair neuron begint het
actiepotentiaal bij het uiteinde van de
dendrieten en de rest van de uitloper
wordt als axon beschouwt.
3. Bipolaire neuronen hebben 2
uitlopers, 1 dendriet en 1 axon met het
cellichaam daartussenin. Bipolaire
neuronen zijn zeldzaam, maar komen
voor in speciale zintuigen.
Functionele indeling van neuronen
Naar de functie worden neuronen in 3 groepen verdeeld:
1. Sensibele neuronen
Afferente neuronen, vormen afferente gedeelte van PZS
Ontvangen informatie van zintuigcellen die het uitwendige en inwendige
milieu waarnemen en daarna de informatie naar andere neuronen in het CZS
doorgeven.
Informatie kan worden doorgegeven aan dendriet van sensibel neuron of aan
gespecialiseerde cel in andere weefsel die met sensibel neuron in verbinding
staat.
Receptoren kunnen worden ingedeeld aan de hand van informatie die ze
registreren:
o Somatische zintuigen:
Registreren informatie omtrent buitenwereld en
lichaamshouding.
Externe receptoren: leveren informatie omtrent uitwendige
omgeving in vorm van aanraking, temperatuur en druk en
geur, evenwicht en gehoor
Proprioceptoren: registreren de positie en beweging van
skeletspieren en gewrichten.
o Viscerale receptoren/interne receptoren
Registreren activiteiten van ademhaling-, spijsvertering-,
uitscheiding-, bloedvaten- en voortplantingsstelsel.
2. Motorische neuronen
Efferente gedeelte
Geleiden impulsen vanuit CZS naar andere weefsels, organen of
orgaanstelsel
Perifere doelcellen waarmee ze in verbinding staan worden effectoren
genoemd.
Neuronen in de 2 efferente gedeelten van het PZS zijn verbonden met
afzonderlijke groepen effectoren.
o Somatische motorische neuronen van somatische zenuwstelsel zijn
verbonden met skeletspieren
o Visceromotorische neuronen van het autonome zenuwstelsel zijn
met alle andere effectoren verbonden.
3. Schakelcellen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper javolders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.