Uitgebreide samenvatting van de colleges van Milieu, Gedrag en Communicatie van het jaar 2022. Ongeveer 25 pagina´s aan tekst, met af en toe plaatjes ter verduidelijking. Sommige stukjes zijn in het Engels, omdat we die in het Engels behandeld hebben
Samenvatting colleges
Inleiding communicatie
Definitie communicatie (Oomkes, 2013): “Communicatie is de uitwisseling van symbolische
informatie tussen mensen die zich van elkaars onmiddellijke of gemedieerde aanwezigheid bewust
zijn. Deze informatie wordt deels bewust, deels onbewust gegeven, ontvangen en geïnterpreteerd.”
Vormen van communicatie:
- Interpersoonlijke communicatie: tussen personen die in elkaars nabijheid zijn: direct of
gemedieerd
- Massacommunicatie: loopt altijd via een medium en is openbaar, dus voor iedereen
toegankelijk of waarneembaar
- Intrapersoonlijke communicatie: binnen de persoon
Inhoudsaspect: de letterlijke inhoud van de boodschap
Betrekkingsaspect: hoe de inhoud moet worden opgevat (hoe de één de relatie met de ander ziet en
verwacht of wil dat de ander reageert)
Communicatie is dus een uitwisseling van informatie tussen twee of meer personen. Het gaat er niet
alleen om wat er gezegd wordt (inhoudsniveau), maar met name hoe iets gezegd wordt
(betrekkingsniveau).
Een boodschap kent 4 aspecten (Schulz von Thun, 1992):
1. Referentiele aspect: zakelijke inhoud van de boodschap (inhoudsniveau)
2. Expressieve aspect: wat de boodschap zegt over de zender, zijn gemoedstoestand en
denkwereld
3. Relationele aspect: wat de boodschap zegt over de relatie tussen zender en ontvanger
4. Appellerende aspect: wat de zender van de ontvanger wil
Bij het denken over redenen om te communiceren, kan men bijvoorbeeld denken aan de
behoeftepiramiden van Maslow: communicatie om jezelf hoger in de piramide te positioneren.
Kanaal is een essentieel onderdeel van communicatie. Een kanaal kan auditief (horen), visueel (zien)
en tactiel (voelen) zijn. Tijdens communicatie kunnen storingen, zogenaamde ruis, plaatsvinden.
Deze kunnen fysiek (alle signalen van buitenaf die spreken, luisteren, kijken of voelen bemoeilijken),
psychologisch (het gevoel dat je bij iemand hebt, bijvoorbeeld als je iemand niet aardig vindt) en
semantisch (als de betrokkenen de verkeerde taal spreekt of verschillende codes hanteert) zijn. De
ruis kan zorgen voor misscommunicatie.
Selectieprocessen zijn van toepassing bij communicatie. Volgens Van den Ban (1974) zijn dit:
- Ongewenst gedrag afremmen
(bijvoorbeeld roken)
- Gewenst gedrag bewerkstelligen (bijvoorbeeld stemmen)
- Nieuwe regelgeving en plannen bekendmaken (bijvoorbeeld aanleg nieuwe weg)
- (Economie bevorderen (bijvoorbeeld ondernemerschap aanmoedigen))
De overheid heeft voor bovenstaande doelen een aantal instrumenten ter beschikking.
Communicatie speelt hierbij een rol, maar per interventie verschilt de mate hiervan. De
instrumenten zijn:
Communicatie wordt gebruikt als instrument voor gedragsinterventie. Het voordeel hiervan is dat
het relatief voordelig is (in vergelijking met andere instrumenten zoals straffen en belonen).
Communicatie als instrument voor gedragsinterventie is gericht op het veranderen van
onderliggende kennis, houding en gedrag. Echter, de meeste overheidscampagnes zijn niet
(in)gericht op het veranderen van gedrag maar op overdragen kennis en zijn daarmee weinig
effectief op de vlak van gedragsverandering.
De aanpak van duurzaamheidsvraagstukken kan door middel van verschillende benaderingen
worden aangepakt:
Elk van deze benadering kijkt vanuit één perspectief. De realiteit is altijd een combinatie van
perspectieven. Communicatie is onderdeel van elke benaderingen is daarmee essentieel in het
toewerken naar een duurzamere samenleving.
, Zodra de structurele omstandigheden ruimte geven, kan milieucommunicatie het verschil maken.
Inleiding gedrag
Betrokkenheid: de persoonlijke relevantie die aan een product of onderwerp wordt gegeven en die
voortkomt uit iemands zelfbeeld of de zaken die hij of zij in het leven belangrijk vindt.
Elaboration Likelihood Model (ELM) (Petty & Cacioppo, 1986)
Boodschappen via de centrale route lopen via inhoudelijke
argumenten (voor hoog betrokkenen)
Boodschappen via de perifere route lopen via de vorm en de
presentatie (voor laag betrokkenen)
Centraal en perifeer zijn twee uitersten op een continuüm!
Uitgezonden boodschappen via de centrale route worden zorgvuldig doorgrond en pro – en contra
argumenten worden afgewogen (er wordt dus veel nagedacht over het onderwerp). ELM neemt aan
dat een houding (attitude) die gevormd is via de centrale route duurzamer is (langer standhoudt),
een betere voorspeller is van gedrag en beter bestand is tegen contra-argumenten. De centrale route
is dus effectiever en beklijft meer.
Uitgezonden boodschappen via de perifere route worden oppervlakkig beoordeeld op voor– en
tegenargumenten. Vooral prikkels spelen hier een belangrijke rol (er wordt dus nauwelijks over het
onderwerp en de argumenten nagedacht). Voorbeelden van prikkels bij de perifere route:
- Grote hoeveelheid argumenten (of ze juist of onjuist zijn speelt nauwelijks een rol)
- Geloofwaardigheid van de bron
- Aantrekkelijkheid van de bron
- Aantal mensen dat instemt met de boodschap
- Lengte van de boodschap
Mensen die de perifere route volgen nemen besluiten op basis van overwegingen zoals:
- Beweringen van geloofwaardige bronnen kun je vertrouwen
- Mensen die ik aardig vind, kun je vertrouwen
- Mensen die ik aardig vind, hebben doorgaans goede meningen
- Als al die andere mensen het geloven, dan zal het wel waar zijn
Omdat de centrale route duurzamer is, wordt er veel ingezet op de beïnvloeding van kennis. Dit is
echt geen gemakkelijke opgave.
Information deficit model: ongewenst gedrag komt door een gebrek aan kennis. Door kennis bij te
brengen, veranderen attitudes en daarmee het gedrag.
Problemen bij het beïnvloeden van kennis:
- Moeilijk bij beperkte betrokkenheid bij het onderwerp
- Kenniskloof: verschil in kennis hoog-en laagopgeleiden
- Kennis paradox: door de toevloed aan kennis nemen misverstanden over onderwerpen toe
- Het vergt aandacht van de ontvanger. Kennis moet immers cognitief verwerkt worden.
- Het beïnvloeden van kennis leidt niet automatisch tot verandering van attitude en/of gedrag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geaneymarissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.
