Deze samenvatting van probleem 6 (Samengestelde gezinnen) uit het blok 2.6 Gezinspedagogiek is volledig en uitgebreid uitgewerkt per leerdoel en per bron. Alle belangrijke stof wordt helder omgeschreven (incl. voorbeelden). De gele markingen in de tekst zijn de belangrijkste stukken voor het tentam...
Probleem 6 – Samengestelde gezinnen
1.Wat is de achtergrondinformatie rondom nieuw samengestelde gezinnen op het
gebied van: definitie, demografische trends, theorieën en interventies?
→ Nederlandse context wordt er gevraagd bij demografische trends (bijvoorbeeld NIET
Parke). Let op welk land!
(NJI, 2014) Samengestelde gezinnen
Demografische trends
➢ Toename samengestelde gezinnen (na scheiding of overlijden van één van de ouders)
➢ 184.000 stiefgezinnen NL → 2010
➢ 10% van alle gezinnen is een samengesteld gezin/nieuw gezin/stiefgezin (andere
benamingen; combinatiegezin, plusouder gezin, patchworkgezin)
◼ Samengestelde gezinnen: gezinnen waarbij een ouder een kind heeft uit een vorige relatie.
Een samengesteld gezin is als beide ouders kinderen meebrengen vanuit de vorige relatie.
→ Tussen de stiefkinderen en stiefouders bestaat een verworven band en tussen de ouders
en de kinderen bestaat een bloedband.
→ Er is vaak sprake van inwonende ouder (die permanent met de kinderen woont) en
uitwonende ouder (minder tijd met de kinderen doorbrengt)
◼ Stiefvadergezin: als de kinderen uit een eerdere relatie van de moeder komen. Vaker
fulltime.
◼ Stiefmoedergezin: als de kinderen uit een eerdere relatie van de vader komen. Vaker
parttime.
◼ Mogelijkheden = fulltime, parttime, halftime, weekend stiefgezinnen, co-ouderssituatie
(deze groeit het meest).
Rol professionals
- Voorlichting en informatie geven voordat er een nieuw gezin wordt gevormd
- Professionele kennis over: wat probleemgebieden kunnen zijn bij samengestelde gezinnen
(meningsverschillen, communicatie, loyaliteitsconflicten) en de situaties waarin kinderen
opgroeien.
◼ Stiefplan = voor wanneer er een nieuw gezin gestart wordt (hierdoor kunnen veel problemen
worden voorkomen).
➔ Afspraken over de opvoeding van de kinderen en stiefkinderen
➔ Verwachtingen bespreken en op elkaar afstemmen
➔ Gebaseerd op het ouderschapsplan: verschil is invullen met nieuwe partner.
- Het samengestelde gezin dat al samenwoont kan ge-evalueert worden met het opstellen van
een stiefplan.
In het stiefplan staat:
• elkaars voorgeschiedenis
• gemeenschappelijke wensen en doelen
• wat de kinderen willen
• wat de kinderen verwachten
1
, • wat ieder individueel belangrijk vindt
• wat ieder nodig heeft
◼ Tips voor gescheiden ouders met een nieuwe partner
➔ Laat ouders niet te snel met een nieuwe partner komen: tijdens scheiding hebben
kinderen extra aandacht en steun nodig.
➔ Ouders moeten zich realiseren dat de kinderen mogelijk andere ideeën hebben over
hun nieuwe liefde: houd er rekening mee dat kinderen zich ongemakkelijk kunnen
voelen bij verliefde gevoelens en ze niet zo enthousiast zijn.
➔ Het helpt als ouders goed in de gaten houden hoe de kinderen zich voelen: kinderen
kunnen zich bedreigt voelen door komst van nieuwe partner.
◼ Tips voor (aanstaande) stiefouders
➔ Laat (aanstaande) stiefouders vooral realistische verwachtingen koesteren: het is niet
vanzelfsprekend om goedlopend gezin tot stand te brengen.
➔ Stiefouders moeten niet meteen de ouderrol op zich nemen: terughoudend opstellen
en de verantwoordelijkheid over de opvoeding overlaten aan hun partner. Steun,
vertrouwen en tijd bieden. Kinderen duidelijk maken dat ze geen plek willen innemen
➔ Stiefouders moeten rekening houden met een mogelijk andere opvoedingsstijl van hun
nieuwe partner: mogelijk andere kijk.
➔ Ouders en stiefouders doen er goed aan niet voorbij te gaan aan de gevoelens van ‘de
andere ouder op de achtergrond’: houd hier rekening mee. Kinderen zijn misschien bang
voor ontrouw aan andere ouder. Het helpt als de biologische ouders goed kunnen
samenwerken en ze het kind het gevoel geven ruimte te geven voor loyaliteit.
(Heireman & Lemmers, 2010)
Demografische trends
➢ Stijging samengestelde gezinnen/stiefgezinnen (cijfers onderschatting vanwege verschil
trouwen en samenwonen)
➢ Meer hertrouwen (het beste voor 10 jaar of na 16 jaar van het kind)
◼ Nieuw-samengesteld gezin: gezin waarbij de biologische band tussen minstens één partner
en zijn of har kinderen voorafgaat aan de band tussen de partners. Een kind heeft maar één
biologische band met een ouder. Ook wel stiefgezin.
◼ Stiefvader- en stiefmoedergezinnen: gezin met biologische ouder en stiefvader of
stiefmoeder.
◼ Simpel samengesteld gezin: als de kinderen afkomstig zijn van slechts één van de partners.
◼ Complex samengesteld gezin: gezin waarbij partners samen één of meer kinderen hebben.
Andere gezinstypen
◼ Neotraditionele samengestelde gezinnen: Stiefvader neemt de rol in van de vader en de
biologische moeder vervult ook haar rol.
→ lijkt het meest op patroon van kerngezin
◼ Matriachale samengestelde gezinnen: stiefvader geen ouderrol en dus relatie met kinderen
niet gedefinieerd als (stief)ouder-kindrelatie. De moeder vervult in haar eentje de rol als
ouder op voor haar kind en de man wordt gezien als vriend van de moeder.
◼ Romantische samengestelde gezinnen: Onrealistische verwachtingen kunnen het houden
van een relatie bemoeilijken. De kans dat de relatie tegenvalt is hierdoor aanwezig. Je hebt
2
, geen oog voor problemen en de situatie wordt geromantiseerd (met kind van partner). Het is
niet realistisch valt tegen.
Basistaken van nieuw-samengestelde gezinnen =
- een bevredigende partnerrelatie uitbouwen; als team functioneren, scheiding aanbrengen in
huwelijk en stabiliteit bieden.
- de stiefouder integreren; cruciaal voor goed functioneren. Opnemen van ouderrol
langzamerhand.
- een eigen gezinsidentiteit ontwikkelen; verschillende rollen laten evolueren, familierituelen.
- een min of meer stabiele omgang ontwikkelen met de andere niet-inwonende ouder;
belangrijk voor contact.
➔ Er is dus grotere complexiteit en diversiteit in samengestelde gezinnen vergeleken met
een niet-gescheiden gezin.
➔ Kan veerkracht en flexibiliteit verhogen
Hulpverlening voor samengestelde gezinnen
Psycho-educatie: hulpverlener deelt kennis met gezin zodat ze hun verwachtingen kunnen bijstellen
en het ideaalbeeld kunnen loslaten.
Focus op de partnerrelatie en ouderlijke dyade (ouder en stiefouder): stabiliseren
Stilstaan positieve relaties vanuit het netwerk
→ Belangrijk is de veelzijdig partijdig zijn als hulpverlener waardoor je: helpt om eigen
standpunten, gevoelens, behoefte en verwachtingen van de verschillende gezinsleden tegenover
elkaar duidelijk maakt.
Samenhang bevorderende activiteiten: versterken gezinsidentiteit en gezinssamenstelling.
Voorbeeld: probleemdoosritueel of geleidelijk een brug te bouwen.
Preventie problemen samengestelde gezinnen
- Voldoende tijd nemen om hun samenwonen voor te bereiden (emotioneel, materieel en
financieel) en realistische doelen te stellen
→ geduld en realistische doelen zullen ervoor zorgen dat samengestelde gezinnen op een
neutrale goede manier kunnen functioneren, rekening houdend met alle verschillen.
- Goed lopende partnerrelatie
- Duidelijk gedefinieerde stiefrelaties
- Het uitbouwen van gewoonte en rituelen
- Redelijke samenwerking tussen de verschillende huishoudens → allemaal verhogen de kans
op creëren positief leefklimaat.
Tips
- Voorlichtingscampagnes en volwasseneducatie over deze gezinsvorm → normaliserens
- Internet voor informatie en lotgenoten
Het belangrijkste is om de kinderen voldoende tijd en ruimte te geven om zich te kunnen aanpassen
aan de nieuwe context en dat zij aandacht hebben voor hun behoeften en moeilijkheden.
Hulpverleners moeten beschikken over voldoende kennis van de karakteristieken en dynamiek van
deze nieuwe gezinsvormen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukopschoor99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
