geschiedenis vakinhoud 1 - kapstokken in de wereldgeschiedenis
15 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Geschiedenis
Instelling
Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Dit is een samenvatting van zowel de syllabus als de lesnotities van de lessen geschiedenis van Steven Debaere in Vives Brugge in . Het gaat over de kapstokken in de wereldgeschiedenis.
Geschiedenis Vakinhoud 1: Kapstokken in de wereldgeschiedenis
Deel 1: Inleiding
Betekenis en zin van geschiedenis:
1) Letterlijk: alles wat geschiedenis ( = gebeurd ) is. Het verleden op zich.
2) Engere betekenis: geschiedenis is een humane wetenschap die het verleden van alle mensen
bestudeert. De geschiedkundige discipline
Is het zinvol om aan geschiedenis te doen?
- De sporen van het verleden kunnen herkennen in het heden
- Wie de samenleving van vandaag wil begrijpen moet weten hoe die gegroeid is.
- De geschiedenis is de leermeester van het leven ( voor wie er uit wil leren )
Vb:
1) Oost-Vlaanderen in het Westen van Vlaanderen?
- Vroeger was er het graafschap van Vlaanderen, maar dat is ingekrompen want we moesten
een groot gebied afstaan aan Ned en Frankrijk. Het werd zo in 2 gesplitst.
2) Conflict tussen Palestina en Israël?
- In Palestina woonden Joden met een eigen godsdienst. Elke heerser ( ook Romeinen )
hadden moeite met hen dus Joden verjagen uit het gebied.
- 70 n.c. = Joodse Idaspora = Joden verspreiden zich, maar hun geloof zorgt voor éénheid. Ze
konden overleven door Christendom
- 19de eeuw: nationalisme = Elke regio, elk volk wou eigen land ( groter ). ( ook in Vlaanderen)
o De Joden wilden ook een eigen land, maar dit moest niet persé het beloofde land
zijn.
- Na WOI: Britten controleert huidige Palestina en Jordanië
- WOII: Joden zien af
- 1948: Staat Israël ontstaat en ze krijgen een deel van het gebied.
o Groot conflict tussen Moslims en Joden want 2000 jaar later palmen ze hun gebied
terug in
o Grote spanningen = oorlog
o Na elke oorlog nemen de Joden steeds meer terrotorium in ( Amerika helpt hen )
1 Noodzakelijke vaardigheden voor geschiedenis
Examen:
Pas de drie noodzakelijke vaardigheden toe om aan geschiedenis te doen op een historische figuur:
1) Wanneer?
2) Waar?
3) Sociaal economisch domein
De gebeurtenissen uit het verleden moeten steeds gesitueerd worden in de tijd, in de ruimte en
binnen een domein van de samenleving. Geschiedenis beoogt de vorming van een historisch
bewustzijn.
,Situering in de tijd:
- Wanneer vonden bepaalde gebeurtenissen plaats?
- Hoe krijgt de mens vat op de tijd: tijd meten, gebeurtenissen plaatsen in de tijd, de verleden
tijd indelen, de duur en opeenvolging van gebeurtenissen bepalen?
Indelen en meten van de tijd:
- De zoektocht van de mens om vat te krijgen op de tijd is eeuwenoud
- Voor het werk op het land was het erg belangrijk om de duur te kunnen bepalen van licht en
donker, van de seizoenen
Fundamentele eenheden: indeling aangereikt door de natuur
- Dag: gemiddelde duur van de wenteling van de aarde om eigen as
- Maand: de periode tussen twee volle manen of de duur van de baan van de maan rond de
aarde =29/30 dagen
- Jaar: duur van de wenteling van de aarde rond de zon = ca. 365 dagen
Door de mens toegevoegde tijdseenheden
- Week: aantal dagen samen nemen.
o Het verschilt per cultuur ( min 5 en max 10 )
o Wij: 7 dagen -> scheppingsverhaal ( gebaseerd op godsdienst )
- De dagen van de week en de Germaanse goden = We hebben de namen voor de dagen van
de week en de maanden ontleend aan de Germanen en de Romeinen. De Romeinen hadden
van de Grieken het gebruik overgenomen om de dagen te noemen naar hemellichamen: de
zon, de maan en de vijf planeten. De plateten werden genoemd naar Goden.
o Zondag: vertaling van het Latijnse dies solis ( dag van de zon)
o Maandag: vertaling van het Latijnse dies lunae ( dag van de maan )
o Dinsdag: genoemd naar Germaanse god Thingsus, god van de volksvergadering
o Woensdag: genoemd naar Wodan, de Germaanse oppergod.
o Donderdag: genoemd naar de Germaanse god Donar ( Thor ), de god van de donder.
o Vrijdag: genoemd naar Freya, de Germaanse godin van de vruchtbaarheid, de liefde
en de wellust.
o Zaterdag: een vertaling van het Latijnse dies Saturni: dag van Saturnus, god van de
landbouw.
- Uren: De duur van 1 uur stond niet vast. Dit was afhankelijk van de seizoenen. In de
middeleeuwen kwam er een uniform uur. Dit was nodig om de juiste dagindeling voor de
gebedsmomenten te kunnen maken.
o Monniken waren de uitvinders van het “mechanisch uurwerk”
- Minuten en seconden: uitgevonden in de 18de- 19de eeuw
Tijdsbegrippen aangereikt door de chronologie
- Decennium: 10 jaar
- Eeuw: 100 jaar
- Millennium: 1000 jaar
Oefeningen: Plaats de volgende data in de juiste eeuw:
- 1302: 14de eeuw 1789: 18 de eeuw
- 800: 8ste eeuw -753: 8 ste eeuw v.c.
Situering in de Ruimte
Waar hebben bepaalde gebeurtenissen zich voorgedaan? Vaardigheden:
- Kunnen situeren op een blinde kaart
- Kunnen kaart lezen a.h.v. de gegevens uit de legende
- Kunnen analyseren en interpreteren van de gegevens op een kaart
, - Kunnen kaarten vergelijken en veranderen en evoluties vaststellen
Situering binnen een Maatschappelijk Domein
1) De socio-politieke levensomstandigheden:
- Hebben betrekking op de manier waarop de mens zijn samenleving organiseert en
bestuurt. Het slaat ook op de relatie met andere landen.
2) De socio-economische levensomstandigheden:
- Informeren ons over de manier waarop de mensen in hun levensonderhoud
voorzien. Ze vertellen ook over de verhouding tussen verschillende groepen binnen
de samenleving.
3) De socio-culturele levensomstandigheden:
- werpen een licht op de zoektocht van de mens naar de zin van zijn bestaan (o.m.
religie- en op zijn streven naar kennis (onderwijs, wetenschap) en schoonheid
( kunst).
2 De algemene periodisering van de geschiedenis
2.1 Tijdrekeningen: altijd cultureel bepaald
De Gregoriaanse kalender = De internationale standaard voor seculier gebruik
a) Christelijke jaartelling: het jaar 1 (Gregoriaanse
kalender)
Era-systeem: Jaren worden doorlopend genummerd vanaf een bepaald vertrekpunt. De christelijke
era heeft als vertrekpunt de geboorte van Christus
Hoe ontstaan?
In 525 door de monnik Dionysius Exiguus toen paus Johannes I hem vroeg de paastabellen te
berekenen voor de komende 95 jaar. Hij vond die in Alexandrië, waar men werkte met de
Diocletiaanse era.
- Nieuwe jaartelling ontwerpen: berekeningen waren niet sluitend
Pas in 8ste eeuw vond ze ingang in het Westen
Pas in de 15de eeuw ingang in het Oosten
Fout gemaakt van 7 jaar ( eigenlijk zijn we nu 2025 )
b) Christelijke jaartelling: begin en duur van het jaar (Juliaanse kalender)
Aanpassingen aan de Gregoriaanse kalender door Julius Caesar in 45 v.C.
- De duur en de opdeling in 12 maanden, te beginnen bij 1 januari ( i.p.v. 10 maanden)
die 30 of 31 dagen bevatte ( behalve februari die er 28 bevat )
- 365,25 dagen
- Om de vier jaar een schrikkeljaar
Maar na 400 jaar liep de Juliaanse kalender 3 dagen achter.
Paus Gregorius herstelde de afwijking in 1582 want toen liep de kalender 10
dagen achter op de zon. ( 4 okt 1582 – 15 okt 1582 )
10 dagen overslaan + Het laatste jaar van een eeuw is geen
schrikkeljaar behalve als het deelbaar is door 400
Waar komen de namen van onze maanden vandaan?
, Overgenomen van de Romeinen; genoemd naar goden en keizers. Romeinse kalender kende maar 10
maanden en begon het jaar in maart. De laatste maand van het jaar, december, werd gevolgd door
een naamloze winterperiode. Later werden ze januari en februari.
2 extra maanden:
- Juli: Julius Caesar noemde in 44 v.C. zijn geboortemaand naar zichzelf.
- Augustus: Genoemd naar keizer Augustus ( verhevene ), de eerste keizer van het
Romeinse Rijk.
Wie wilden de nieuwe kalender niet overnemen:
- Protestanten: in 1700 overgeschakeld
Politieke en theologische kwestie: Filips II van Spanje hakte het hoofd af van
één van de protestantse leiders af tijdens de Bartholomeüsnacht van 1582
als dank voor zijn steun aan Gregorius = afkeer door protestanten
- Rusland: pas na WOI gevolgd
- China: pas na WOII gevolgd ( ervoor gebaseerd op koningen)
- Joden: Joodse jaartelling telt wanneer de wereld geschapen is: in 375 v.c.
12 maanden die 29 of 30 dagen bevat met 354 dagen in totaal: Nu 5777
- Moslims: ze werken met maanjaren ( 354 dagen in een jaar)
Beginpunt van de islamitische kalender: datum van de emigratie van
Mohammed van Mekka naar Medina ( 6 juli 622): nu 1397
c) Andere jaartellingen in de Klassieke Oudheid
1) De datering volgend de regeringsjaren:
De Egyptenaren: systeem werd gebruikt tussen 27720 en 2649 v.c.
Athene: jaren naar de archonten noemen
Rome: jaren naar de consuls noemen
2) Olympiades: de namen van de winnaars van de Olympische Spelen
Werd vanaf 776 v.c. bijgehouden. = begin van de Griekse tijdrekening.
Één Griekse tijdseenheid = één Olympiade = vier jaar
2.2 De indeling in tijdvlakken
Één tijdvlak = een bepaalde periode van de geschiedenis met een aantal belangrijke
gemeenschappelijke kenmerken.
Secundair onderwijs:
De oudste tijden of prehistorie … - 3500 v.C.
Het oude nabije oosten 3500 v.C. – 800 v.C.
De klassieke oudheid 800 v.C – 450 n.C.
De middeleeuwen 450 - 1450
De nieuwe tijd 1450 - 1750
De nieuwste tijd 1750 - 1945
De eigen tijd 1945 - …
Lager onderwijs: Katholieke school
Prehisorie/Oudheid … - 500 n.C
middeleeuwen 500 - 1500
Nieuwe tijden 1500 – onze tijd
Onze tijd Tijd van de levende getuigen ( bullshit )
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justiendewulf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
