100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
Eerder door jou gezocht
Samenvatting Geschiedeniswerkplaats 2e fase vwo historisch overz, ISBN: 9789001814793 Geschiedenis Hoofdstuk 7 Pruiken en Revoluties€2,99
In winkelwagen
Samenvatting Geschiedeniswerkplaats 2e fase vwo historisch overz, ISBN: 4793 Geschiedenis Hoofdstuk 7 Pruiken en Revoluties
7.1 De verlichting
7.2 Het ancien regime
7.3 De democratische revoluties
7.4 Kolonialisme en slavernij
7.1 De verlichting
Het welbegrepen eigenbelang
In 1776 publiceerde Adam Smith Inquiry into the nature and causes of the wealth of nations
Volgens Smith streven mensen altijd hun eigen voordeel na; dit is natuurlijk, rationeel gedrag dat niet nadelig
voor anderen hoeft te zijn
Als alle mensen dat doen werkt het eigenbelang zelfs als een onzichtbare hand die meer welvaart voor
iedereen brengt
Smith legt die uit met vraag en aanbod; is de vraag hoger dan het aanbod dan stijgt de prijs> dit stimuleert
ondernemers er meer van te maken
Overtreft het aanbod de vraag daalt de prijs of gaat de kwaliteit omhoog om de verkoop aan de gang te houden
Volgens Smith moet de overheid zich niet bemoeien met handel en nijverheid want dan wordt het vraag en
aanbod mechanisme verstoord
Iedereen moet de mogelijkheid hebben om rationeel het eigen belang na te jagen; Laisser faire
Smith’s idee dat rationeel denken en vrijheid tot een betere wereld lijden is typerend voor de verlichting in de
tijd van pruiken en revoluties
Kennis en vrijheid
Verlichting kwam na wetenschappelijke revolutie van 17 e eeuw; experimenten, onderzoek en logisch denken
zorgde voor nieuwe ontdekkingen> dit leidde tot optimisme over de mogelijkheid om met verstand alles te
begrijpen en de wereld te verbeteren
In de 18e eeuw werd natuur, godsdienst, politiek, sociale verhoudingen en economie allemaal onderdeel van
kritisch onderzoek
Aanhangers van de verlichting stelde dat verlicht denken een eind zou maken aan ontwetendheid, intolerantie,
geloofsfanatisme en onredelijke verschillen tussen mensen
Rationalisme zorgde voor vooruitgang en kennis en rede waren superieur aan traditie en geloof
Verlichte denkers stelde dat vrijheid een voorwaarde is van vooruitgang; Immanuel Kant vond dat er te weinig
vrijheid was
Hij vindt dat mensen mondig moeten worden en hun verstand gaan gebruiken- Durf te denken!
Parijs
Verlichting begon eind 17e eeuw in Nederland en Engeland; relatief veel vrijheid
Maar in de loop van de 18e eeuw werd Parijs het centrum; Frans was voertaal van ontwikkelde mensen in de
hele westerse wereld en Parijs was intellectuele wereldstad> vanuit hier bereikte verlichte denkbeelden de
intelectuele elite van Europa
D’ Alembert en Diderot maakte in 1751 de Encyclopedie; hiermee mens gelukkig maken door kennis van overal
bijeen te brengen en door te geven
Ze stopte in 1772 met 28 delen en 72 000 artikelen over allerlei onderwerpen; niet alleen feitelijke informatie
maar ook kritische artikelen op de kerk, politiek en maatschappelijke verhoudingen
Een verlicht geloof
De verlichting had kritiek op godsdienstig fanatisme en intolerantie
De bekendste voorvechter van gewetensvrijheid was Voltaire; hij eindige brieven met ecrasez l’infame-
verpletter het schandelijke hiermee werd gedoeld op bekrompenheid, bijgeloof en intolerantie volgens hem
verbreid door de katholieke kerk
Voltaire geloofde ook niet dat God zich constant met de wereld bemoeide dit was volgens hem in strijd met de
rede en wetten van de natuur
Voltaire was geen atheist maar een deitist ; God had de wereld wel gemaakt maar greep niet meer in > sinds de
schepping loopt alles volgens vaste logische natuurlijke wetten (waar door onderzoek en logisch nadenken de
mens inzicht in kon krijgen)
Mensen wisten van nature wat goed en fout is door na te denken
Maar Voltaire achtte de grote massa wel te dom voor zo een natuurlijke religie; om de massa in toom te
houden was een tradtionele godsdienst nodig
, Verlichte politiek
Ook nieuwe politieke ideeen doken op
John Locke stelde dat koningen hun macht niet kregen van God maar van burgers; die overhandigde deel van
hun rechten aan overheid om zo veiligheid en oplossingen te ontvangen
De overheid had de taak de rechten van de burgers te beschermen> onder die mensenrechten vallen: recht op
leven, vrijheid en bezit
Locke stelde dat de overheid niet boven de wet ging dus hier net als ieder aan moest houden; de burgers
morgen een regering/vorst vervangen als die niet meer hun instemming hebben
Montesquieu haatte het depotisme van de Franse koningin; met 1 persoon met alle macht komt er
onvermijdelijk machtsmisbruik en onderdrukking
In zijn boek legt hij uit dat de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht gescheiden moeten zijn> in deze
trais politica moet het parlement wetten vaststellen, de regering wetten uitvoeren en onafhankelijke rechters
de naleving van wetten controleren
Montesquieu wilde een mengeling van monarchie, aristocratie en democratie zoals in GB; de koning had
beperkte macht, de adel had invloed via Hogerhuis en de burgers via het Lagerhuis
Jean-Jacques Rousseau werkte het idee van volkssoevereiniteit uit
Hij vond dat regeringen de algemene wil moesten uitvoeren > dit was volgende Rousseau niet de wil van de
meerderheid , hij stelde dat mensen een sociaal contract met elkaar sloten waarbij ze hun soevereiniteit aan
een volksvergadering overdroegen> besluiten volksvergadering was uitdrukking van algemene wil
Sociale verhoudingen
Rousseau verhuisde naar Frankrijk en werd schrijver en ster Parijse salons maar voelde zich nooit thuis
Hij wees de aristocratische gedragsregels en voorrechten af (plus alles als niet gebasseerd op prestatie)
Het waren onnatuurlijke sociale verhoudingen die volgens hem de goedheid in de mens bedierven
In zijn Verhoudingen over de ongelijkheid tussen mensen 1754 beschreef hij de oude natuurtoestand tussen
mensen- vrij, gelijk en vreedzaam
In Europa gingen vrijheid en gelijkheid verloren met de komst van eigendom; hebzucht ontstond > sociale en
politieke hervormingen en een andere natuurlijke opvoeding kon verbetering boeken
Hij dacht dat samenleving kon worden verbeterd en dus maakbaar was
7.2 Het ancien régime
Het Franse ancien régime
1734 publiceerde Voltaire bundel brieven met daarin bewondering voor GB voor de vrijheid en het
regeringssysteem dat zo afstak bij de absolute monarchie in Frankrijk
Franse overheid zag dit als kritiek en verbrande kopieen van dit boek- Frankrijk in de 18 e eeuw zag snel dingen
als kritiek
Er bestond een kloof tussen de idealen van de verlichte denkers en de ruwe werkelijkheid van intellectuele
onvrijheid, godsdienstige intolerantie, juridische ongelijkheid en onrechtvaardigheid
De Franse economie groeide- gegoede burgerij werd rijk maar Frankrijk bleef een standenmaatschappij
Franse koning hield vast aan absolutisme en de adel versterkte zijn positie ten koste van de burgerij
De landbouwproductie nam toe maar boeren leden onder de hoge belastingen en verplichtingen opgelegd
door de edelen
1789 en geeft toestand onder ancien régime aan de vooravond van de Franse revolutie
weer
De koninklijke hofhouding en oorlogen kostte kapitalen en burgers en boeren draaide
daarvoor op; adel en geestelijken waren immers van belastingen vrijgesteld
Zij betaalden wel accijnzen maar werden levenbehoeften duurder dan hadden zij daar
minder last van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper summervbatum. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
