Aardrijkskunde samenvatting H2 stedelijke gebieden in de VS
2.1
Wereldsteden vormen een stedelijk netwerk en zijn de ruggengraat van de wereldeconomie. Een
wereldstad of metropool is een belangrijk mondiaal knooppunt op economisch, cultureel of politiek
gebied. Het betreft hier:
- een concentratie van hoofdkantoren van mno’s
- een dicht netwerk van verbindingen, variërend van telecommunicatie tot vliegverbindingen
- een intensieve uitwisseling van informatie en ideeën
- een veelvoud van banken, andere financiële instellingen, en een aandelenbeurs van mondiaal belang
- een oververtegenwoordiging van internationale dienstverlenende berdrijven.
In global cities vinden trends en vernieuwingen vaak hun oorsprong in deze broeinesten van creativiteit,
ondernemingszin en sociale mobiliteit. Wereldsteden zijn onderling uitstekend verbonden, maar ook tal
van verbindingen met steden op een lager schaalniveau via een hub en spoke-netwerk.
Londen, New York en Tokyo zijn de 3 belangrijkste steden omdat ze goed liggen verspreid en handel vaak
via deze steden wordt geregeld. Door globalisering neemt de concurrentie toe.
De snelle groei van megasteden kun je verklaren door:
1. De hoge natuurlijke groei. Jonge bevolking en het sterftecijfer is lager dan op het platteland
2. Het hoge vestigingsoverschot. Steden trekken plattelanders aan.
3. De uitbreiding van de stad, waardoor randsteden onderdeel van het stedelijke gebied zijn geworden.
De snelle groei van megasteden stelt problemen op het gebied van voorzieningen, wonen en werk.
Door de globalisering is de aftand tot andere steden juist toegenomen. Het internationale bedrijfsleven
heeft geen belangstelling voor deze steden. Daar zijn 3 redenen voor:
1. De koopkracht van de stedelijke bevolking en van haar omgeving is laag en daarmee vormt het geen
interessante afzetmarkt.
2. De steden liggen vaak in een land met veel sociale en politieke onrust en worden door internationale
investeerders als te riskant ingeschat.
3. De nationale ideologie of politieke opvatting verzet zich tegen te veel invloed van de westerse liberale
markteconomie.
Deze steden zijn de black holes in het netwerk van steden.
2.2
New York is dé wereldstad met Amerika. Het scoort wereldwijd hoog op financieel en zakelijk terrein en
cultureel gebied. Het herbergt veel belangrijke internationale organisaties. LA is op cultureel gebied heel
groot en Washington op politiek gebied. Andere steden zijn vooral belangrijk voor de VS zelf. Deze
regionale centra vervullen een verzorgende functie voor een uitgestrekt achterland. Dat is het gebied dat
voor tal van voorzieningen georiënteerd is op een bepaalde centrale stad. Amerikaanse steden zijn veel
sterker op het binnenland gericht dan Europese steden. De omvang van de binnenlandse Amerikaanse
markt vormt hiervoor een belangrijke verklaring.
Of een stad een mondiaal knooppunt is, meet je af aan twee criteria:
1. De concentratie van hoofdkantoren van mno’s e het niveau van de internationale dienstverlening:
bedrijven die hun diensten (financieel, juridisch, adviserend, research) aanbieden aan groet bedrijven. In de
VS zitten de belangrijkste hoofkantoren in het dichtbevolkte noordoosten, maar het zwaartepunt verschuift
naar het zuiden en westen. Dit heeft te maken met:
- De verschuiving van het demografisch zwaartepunt
- De economische groei
- De global shift
2. Het aantal directe internationale bestemmingen van vliegvelden. New York vormt de belangrijkste hub in
het internationale vliegnetwerk van de VS. Luchthavens in het zuiden en westen groeien sneller dan in het
noorden.
, Boston aan de oostkust lijkt nog het meest op een Europese stad. De skyline van vrijwel alle grote
Amerikaanse steden wordt bepaald door het Central Business District (CBD) met zijn wolkenkrabbers. Het
CBD neemt maar een klein deel van het stedelijke oppervlak in en steekt scherp af tegen de omringende,
veel lagere bebouwing. Vroeger was de binnenstad naast zakencentrum ook winkel- en wooncentrum. Die
laatste functies zijn voor een belangrijk deel uitgeschoven naar de rand. Daar vind je in de buurt van de
suburbs enorme shopping malls, goed bereikbaar via een stelsel highways. Ook veel werkgelegenheid is
vanuit het centrale deel verschoven naar moderne bedrijventerreinen en kantoorparken aan de randen van
de stad. Onder invloed van de globalisering schoof een deel van deze laagwaardige werkgelegenheid verder
door naar lagelonenlanden of is die door de automatisering/robotisering inmiddels verdwenen.
Rond het CBD vind je vaak oudere woonwijken, in veel gevallen de woonomgeving van de minst bedeelden.
Sommige buurten van deze inner cities zijn berucht, gecontroleerd door bendes en voor toeristen no-go
area. De rijkere middenklasse woont in de suburbs ver buiten het centrum.
2.3
In 1830-1920 krijgt het huidige stedelijke patroon in de VS vorm. Daarbij spelen bereikbaarheid en
transport de hoofdrol. Havenstadjes aan de kust die goed verbonden zijn met het achterland groeiden uit
tot belangrijke steden. In het binnenland ontstaan grote steden rond knooppunten van spoorlijnen en
highways. De compacte stad wordt geleidelijk onderdeel van een uitgestrekt stedelijk netwerk, een groep
van steden die onderling sterk verbonden zijn. De hoge (auto)mobiliteit en de ontwikkeling van een dicht
wegennet zijn de stuwende krachten achter het uitdijen van de stad. Zo ontstaat een functionele regio,
waarbij elk deelgebied en specifieke functie krijgt met het accent op wonen, werken of recreëren.
Amerikaanse steden groeiden meer dan in Europa “horizontaal”. Zo bestaat een metropool uit de centrale
stad, voorsteden en daaromheen een dichtbevolkte randzone. In deze randzone ontstaan in de buurt van
verkeersknooppunten compleet nieuwe stedelijke centra: edge cities. Het zijn bolwerken van de tertiaire
sector en ze doen qua voorzieningen en werkgelegenheid niet onder voor de centrale stad. Het gevolg is
dat de stad verschuift van mono- naar poly centrisch. In de uitgestrekte suburbs kom je ook de gated
community, de ommuurde woonwijk tegen. Steeds vaker zie je dat deze wijken door projectontwikkelaars
opgezet worden voor een specifieke doelgroep ingedeeld naar inkomen, etnische afkomst of leeftijd.
Mensen gaan op zoek naar een woonwijk die bij hun sociale status past. De ruimtelijke segregatie die zo
duidelijk zichtbaar is in de woonwijken van de centrale stad, keert terug in de rand.
Grote steden vormen knooppunten en zenuwcentra van de globalisering. Hun stedelijke geleding, dus de
opvouw van het stedelijk gebied in deelgebieden, door de globalisering beïnvloed. Er ontstaat een nieuwe
internationale arbeidsverdeling, waarbij de maakindustrie uitschuift naar lagelonenlanden. Allerlei
bedrijvigheid verschuift vanuit de centrale stadsdelen naar de ruimte. Hier is meer ruimte, zijn de
grondprijzen lager en is de bereikbaarheid beter. Ook een deel van de dienstensector verplaatst zich naar
de suburbs. Zolang je maar bereikbaar bent, zit je overal goed. De informatietechnologie maakt het
mogelijk bedrijven ruimtelijk te splitsen. Veel kantoren verhuizen onderdelen waarbij fysiek contact et
klanten niet nodig is (backoffice) naar de randen van de stad.
2.4
New York is al sinds jaren voor miljoenen immigranten de gateway naar een nieuwe toekomst. Eerst waren
het alleen Europese migranten nu van over de hele wereld. Hierdoor wordt de samenstelling van de stads
steeds meer divers. Die grote verscheidenheid aan culturen en etnische groepen, de vele internationale
bedrijven en de miljoenen toeristen geven de stad een kosmopolitische uitstraling. New York heeft een
sterke geografische ligging. De stad ligt aan diep vaarwater in een natuurlijke haven, afgeschermd van de
stormen. De rivier is tot ver i n het achterland bevaarbaar. Door de aanleg van het Eriekanaal kreeg New
York ook nog toegang tot het gebied van de Grote Meren en daarmee het Midwesten. New York is een
belangrijke mainport met een uitgestrekt achterland. Haven en achterland samen noem je een
mainportregio. De handels – en transportfunctie trok ook de bank-men verzekeringswezen aan, spoedig
gevolgd door de beurs op Wall Street. Bankiers en handelaren investeren in musea, theaters etc. En leveren
daarmee een bijdrage aan de culturele bagage van de stad.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maraknottenbelt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
