Uitgebreide aantekeningen van de hoorcolleges van het vak Personenschade Theorie & Praktijk van het collegejaar . De aantekeningen zijn geschreven aan de hand van de opnames van de hoorcolleges en daarom erg uitgebreid. Ongeveer 120 pagina's.
COLLEGE AANTEKENINGEN PERSONENSCHADE: THEORIE &
PRAKTIJK 2021-2022
Introductie video
Wat is personenschade?
Personenschade is de overkoepelende term voor letsel- of overlijdensschade door toedoen van een
ander. Je raakt gewond vanwege een ongeluk of iemand komt daar zelfs bij te overlijden.
Waar kan personenschade zich voordoen?
Eigenlijk in ieder aspect van je leven. Voorbeelden:
- Verkeersongevallen → automobilist die een voetganger aanrijdt op het zebrapad
waardoor de voetganger ernstig gewond raakt.
- Arbeidsongevallen → de schilder of glazenwasser die van een ladder of steiger valt en
daarbij een arm of been breekt.
- Medische missers → denk aan behandelingen in het ziekenhuis waarbij iets fout gaat: er
wordt een verkeerde diagnose gesteld, verkeerde medicijnen voorgeschreven of een arts
die het verkeerde been afzet.
- Ongevallen met dieren → je wordt gebeten door een hond of valt van een paard tijdens
paardrijles en je loopt letsel op.
- Ongevallen door gebrekkige producten → je koopt een flesje cola en de hals breekt af
waardoor je een slagaderlijke bloeding oploopt. Of je leent een fiets of auto van iemand
waarvan de remmen niet blijken te werken en daardoor knal je tegen een boom en loop
je letsel op.
- Huis-, tuin- en keukenongevallen → je struikelt over een drempel of afstapje, je valt van
een lader tijdens het ramen lappen.
- Geweldsdelicten → je gaat op stap en wordt mishandeld, je loopt klappen op waardoor je
blijvend hersenletsel oploopt en je studie niet kan afmaken.
- Sportongevallen → een tackle bij voetbal die te laat wordt ingezet waardoor iemand zijn
been breekt of een bal bij tennis die verkeerd wordt geraakt en bij iemand in het oog
beland waardoor deze persoon oogletsel oploopt.
De situatie in Nederland:
Komen dit soort gevallen nu vaak voor?
- Ongevallen in de privésfeer, tijdens sportbeoefening, in het verkeer en in verband met werk:
jaarlijks 8,51 miljoen letsels → waarvan 3,92 miljoen getroffenen medische behandelingen
nodig hadden.
- Aantal letsels weens medisch incident jaarlijks 40.000 (inclusief overlijdens).
- Aantal letsels door een geweldsdelict jaarlijks 940 tot 1.200 (inclusief overlijdens).
Het ‘personenschaderecht’:
Het personenschaderecht bestaat uit drie pijlers:
1. Aansprakelijkheidsrecht
, - Is er een aansprakelijke partij? Heeft iemand een fout gemaakt, onrechtmatige daad
gepleegd, waardoor het letsel of overlijden is ontstaan?
2. Schadevergoedingsrecht
- Waarop kun je aanspraak maken?
3. Verzekeringsrecht
- Is er dekking onder een verzekering?
- Als het om heel veel geld gaat kan het best nog wel eens voorkomen dat de
aansprakelijke partij zelf niet de middelen heeft om de schade te vergoeden. Daarom
is het voor het slachtoffer van belang dat de aansprakelijke partij verzekerd is. Dus
zo’n verzekering beschermt niet alleen de aansprakelijke partij (die niet zelf de
schadevergoeding hoeft te betalen, maar dit doet de verzekering), maar ook het
slachtoffer.
Casus:
Glazenwasser valt van ladder en breekt benen → werkgever aansprakelijk?
- Hier bestaat een spanningsveld. Aan de ene kant dient de werkgever te zorgen voor een
veilige werkomgeving, deugdelijke materialen etc. Maar aan de andere kant is het ook zo dat
aan het werken op hoogte (op een ladder bijv.) bepaalde risico’s verbonden zijn en er wordt
dus ook een bepaalde voorzichtigheid verwacht aan de kant van de werknemer. Maar waar
begint de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer en houdt de zorgplicht van de
werkgever op?
Stel de werkgever is aansprakelijk.
De glazenwasser kan nooit meer op ladder staan → begroting inkomensschade?
- De werknemer is volledig arbeidsongeschikt geraakt voor zijn eigen werk vanwege het letsel.
- Wat als de werknemer plannen had om voor zichzelf te beginnen en daarbij veel meer zou
verdienen dan in loondienst. Dit kan nu niet meer door het ongeluk.
- Wat als de werknemer naast zijn werk als glazenwasser in loondienst in zijn vrije tijd ook nog
voor zichzelf glazen waste en dus zwartwerk verrichte. Moet je daar ook rekening mee
houden?
Stel: er was sprake van versleten knieën → causaal verband?
- Er was sprake van pre existentie = zwakheden en gebreken die zijn te herleiden tot iemands
eigen gestel.
- Het kan dan zo zijn dat de werkgever dan het verweer voert dat er weliswaar sprake was van
een ongeval waardoor de werknemer zijn werkzaamheden niet meer kan verrichten, maar als
hij iets langer had doorgewerkt hadden zijn knieën het opgegeven en had hij ook niet meer
kunnen werken.
- Wat doe je met een dergelijk causaal verband verweer?
Glazenwasser lijdt ook immateriële schade → begroting smartengeld?
- Op welk bedrag heb je recht?
Partner neemt verzorging op zich en mist inkomen → derdenschade.
, - Deze moet allerlei zorg bieden en kan daardoor niet meer werken bijvoorbeeld.
- Affectieschade: is schade die je lijdt door het ernstige verdriet door het letsel of het overlijden
van je partner. Onder omstandigheden heeft (naast de schadelijdende partij) ook de partner
recht op smartengeld omdat ook het leven van de partner/naaste op z’n kop staat door het
ongeluk.
Belang van een aansprakelijkheidsverzekering? Stel dat de werkgever in dit geval aansprakelijk is,
maar de werkgever staat op het punt om failliet te gaan dus er is eigenlijk geen geld om de
schadevergoeding uit te keren aan de werknemer. Dan is de werknemer natuurlijk heel erg blij dat er
een aansprakelijkheidsverzekering afgesloten is. Dan kan hij namelijk aankloppen bij de
verzekeringsmaatschappij en die voldoet dan de schadevergoeding en dan heb je dus geen problemen
met het feit dat de werkgever zelf onvoldoende saldo op de bankrekening heeft staan.
Werkgever/verzekeraar wil niet betalen → procederen? → kosten?
- Je moet dan naar de rechter stappen en laten vaststellen dat er sprake is van aansprakelijkheid.
Er zijn in Nederland verschillende mogelijkheden voor het voeren van een proces.
- En wie gaat dit allemaal betalen?
Stel: knieletsel door mishandeling → meedoen in strafproces?
- Je kunt je dan als benadeelde partij voegen in het strafproces wanneer de verdachte wordt
veroordeeld en dan in het strafproces om vergoeding verzoeken van de schade door de dader.
- Dit is een heel aantrekkelijke optie voor slachtoffers omdat ze dan geen aparte civiele
procedure hoeven te beginnen, maar kunnen meeliften in het strafproces. Daarbij komt dat de
dader vaak geen vermogen heeft of onvoldoende vermogen heeft en dat zou in een civiele
procedure voor moeilijkheden kunnen zorgen, maar wanneer je je als benadeelde partij voegt
in het strafproces kan de overheid de schadevergoeding voorschieten voor de dader. Dus ook
een voordeel vanuit het oogpunt van verhaalbaarheid voor slachtoffers.
- Maar hier gelden ook weer allerlei specifieke voorwaarden voor.
Om welke schadeposten gaat het?
- Materiële kosten: denk aan ziekenhuiskosten, medische kosten (eigen risico zorgverzekering,
aanschaf medicijnen, hulpmiddelen). Eigenlijk alle kosten die wanneer je het ongeluk
wegdenkt niet gemaakt zouden zijn. Dit zijn kosten die het gevolg zijn van het ongeluk en
daarmee voor vergoeding in aanmerking, als er een aansprakelijke partij is.
- Huishoudelijke hulp: stel je woont heel groot met een grote tuin die je altijd zelf
onderhield. Maar door het ongeluk beland je in een rolstoel waardoor je dit niet meer zelf
kan doen. Dus je moet iemand in dienst nemen → Je kunt dan op kosten van de
aansprakelijke partij een huishoudelijke hulp in dienst nemen.
- Let op: uitgangspunt aansprakelijkheidsrecht is dat je zoveel mogelijk moet worden
teruggebracht in de situatie zoals die was wanneer je het ongeluk wegdenkt.
- Tuinhulp.
- Verlies zelfwerkzaamheid: klusjes die je normaal zelf deed. Bijv. het schoonmaken van de
dakgoten, schilderen kozijnen, behangen muren. Je kunt op kosten van de wederpartij dan
iemand inschakelen die die dingen voor jou doet.
- Studievertraging → ook dit is op geld waardeerbaar. Want je kan later dan gepland de
arbeidsmarkt op door je studievertraging en dus mis je inkomsten.
, - Gemist inkomen.
- Smartengeld.
- Kosten van verzorging & begeleiding → wanneer iemand in een rolstoel beland dan ben
je afhankelijk van derden. Zorgverleners maar ook bijv. een partner die niet meer kan
werken omdat deze jou moet verzorgen.
College 1: Werkgeversaansprakelijkheid (Kolder)
Dit is een belangrijk deel van het personenschaderecht, maatschappelijk van belang. Er overlijden
gemiddeld 70 mensen per jaar tijdens hun werk, dat is dus meer dan 1 persoon per week die tijdens
zijn werk overlijdt. Daarnaast is er nog een veel groter aantal personen dat serieus letsel oploopt.
Waar ligt de grens waar de aansprakelijkheid ligt van de werkgever, waar houdt de eigen schuld van
de werknemer op?
Rechtbank Amsterdam 2 augustus 2021, ECLI:NL:RBAMS:2021:4091 (Confettikanon): het
ging hier om een medewerkster van de Action. Haar taak was om producten te sorteren, de winkel
netjes te houden en kapotte producten op te ruimen. Ze loopt langs het schap met huishoudartikelen
en dan ziet ze in dat schap een confettikanon liggen. Dat artikel hoort daar niet thuis, daarnaast is het
folie ook al een beetje verwijderd van het confettikanon (dit product moet eigenlijk naar het magazijn
om weggegooid te worden). Ze kijkt onderzoekend in het ding en maak net een verkeerde beweging
daardoor het confettikanon afgaat. Daardoor loopt ze blijvend oogletsel op. Dit is schade in de
uitoefening van je werk, ze is namelijk bezig die winkel netjes te houden en loopt daarbij letsel op.
Hoe zit het dan met de aansprakelijkheid van de werkgever?
Uiteindelijk wordt de werkgever hier volledig aansprakelijk geacht. Kortom: de aansprakelijkheid
van de werkgever gaat heel erg ver. De werkgever (zo zegt de Hoge Raad het ook) is niet snel niet
aansprakelijk. Dus de werkgever is gauw aan de beurt.
Hoe is het in deze zaak afgelopen? De werkgever heeft een zorgplicht voor de veiligheid. De
werkgever zegt ‘het is van algemene bekendheid hoe zo’n kanon werkt, dus je moet daar niet in
kijken’. Hier was de rechtbank het niet mee eens, die zegt dat het niet een feit van algemene
bekendheid is hoe zo’n ding werk. Daarbij zegt de rechtbank ook dat je onderscheid moet maken
tussen een klant en een werknemer. Van een klant die zo’n ding koopt mag je verwachten dat deze
eerst goed de gebruiksaanwijzing leest. Maar van een werknemer (die de hele dag dingen optilt en
verplaatst) kun je niet verlangen dat deze van ieder product dat zij in handen neemt goed de
handleiding/gebruiksaanwijzing leest.
- dus: kans is groot dat wanneer het een klant was overkomen buiten de winkel, dat de rechter
dan had geoordeeld dat er een deugdelijke handleiding was die de klant had moeten volgen en
dat er dus geen sprake is van aansprakelijkheid.
De werkgever (eigenaar Action) voert ook nog aan dat de Action een dergelijk breed assortiment
heeft dat het niet van hem als werkgever verwacht kan worden dat hij zijn werknemers over alle
producten die zij verkopen instrueert. Daarmee maakt de rechter ook korte metten mee, je kiest
er namelijk zelf voor als Action om zoveel verschillende producten te verkopen → dit is voor
rekening van de werkgever dat je zo’n bepaalde bedrijfsvoering kiest.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leonievandis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,79. Je zit daarna nergens aan vast.
