Deze samenvatting van probleem 6: Stemmingsproblemen blok 2.7 Orthopedagogiek is volledig en uitgebreid uitgewerkt per leerdoel. Alle belangrijke stof wordt helder omgeschreven (incl. voorbeelden) en is onderverdeeld per leerdoel en literatuurbron. De gele tekstmarkeringen in de samenvatting zijn v...
Probleem 6 – Stemmingsstoornissen
Wat zijn de criteria/kenmerken van depressie en andere stemmingsstoornissen?
Kennisclip Stemmingsstoornissen deel 1 (DSM-criteria algemeen, depressie en bipolair)
Geschiedenis. Kinderen konden NIET leiden aan depressie → psychoanalyse: waarbij
depressie gevolg was van straffend super-ego of geweten. Het geweten was nog NIET
voldoende ontwikkelt bij kinderen waardoor dit geen verklaring was → Diagnose depressie
bij kinderen en jongeren niet langer meer omstreden. Kinderen kunnen nu WEL leiden aan
depressie.
Huidige discussie: of depressiviteit bij deze groep, kinderen en jongeren, hetzelfde is als bij
volwassenen?
DSM-5 → 2 verschillende soorten stemmingsstoornissen
1) Depressieve stemmingsstoornissen: depressieve episodes (abnormale somberheid).
2) Bipolaire stemmingsstoornissen: naast depressieve episodes ook sprake van
manische (abnormale vrolijkheid, sterk geprikkeld, zelfvertrouwen) of hyper
manische episodes.
Specificaties voor leeftijden zijn opgenomen in de DSM.
Het algemene idee: er zijn universele depressiesymptomen die voor alle leeftijden hetzelfde
zijn.
Binnen de DSM wordt er nog onderscheid gemaakt tussen:
- melagolische en atypische depressie
- depressie met en zonder psychose
- andere bijzondere kenmerken
Stemmingsstoornissen in de DSM
1) Depressieve stoornis = depressieve
of geïrriteerde stemming en het
verlies van interesse of plezier.
De klachten van depressie uiten zich
op 4 verschillende niveaus.
1. Emotioneel niveau: mensen
ervaren verdriet, eenzaamheid en
zijn geprikkeld.
2. Cognitief niveau: mensen hebben een laag zelfbeeld of geven zichzelf van alles de
schuld
3. Motivationeel niveau: mensen verliezen hun belangstelling en plezier in dingen
4. Somatisch niveau: mensen hebben weinig eetlust, slapen slecht of slapen erg
veel.
➔ Depressieve stoornis is de grootste categorie stemmingsstoornissen bij kinderen
en adolescenten.
2 subgroepen van hoofdcategorie depressie
, 2
- Major depressive disorder (depressie): een depressie waarbij een kind ten minste
gedurende twee weken een pervasieve verandering in stemming vertoont, uitend in
depressieve gevoelens ofwel geïrriteerde stemming en/of verlies van interesse en
plezier. Ook 4 andere klinische kenmerken hebben.
Voorwaarde: veroorzaken significant leiden of belemmering functioneren op sociaal
gebied, dagelijkse bezigheden (school/werk) of andere levensterreinen.
- Persisterende depressie: het kind een depressieve of geïrriteerde stemming heeft op
de meeste dagen gedurende het grootste deel van de dag gedurende een periode
van een jaar. Minstens twee andere klinische kenmerken hebben en tijdens een
jaar nooit meer dan 2 maanden geen symptomen ontbreken.
(zie ook de rest van de ander soorten stemmingsstoornissen).
2) Bipolaire stoornis = er moet sprake zijn van depressieve symptomen als manie
(manische episode). Typen bipolaire stoornissen
1. Bipolaire stoornis Type I: sprake van zowel depressie als manie.
2. Bipolaire stoornis Type II: sprake van zowel depressie als hyper manie. Hyper
manie is kortere en minder hevige vorm van een manie.
3. Cyclothyme stoornis: sprake van chronische milde fluctuaties in stemming.
4. Andersoortige bipolaire of gerelateerde stoornis (rest categorie)
5. Ongespecificeerde bipolaire of gerelateerde stoornis (rest categorie)
Bij kinderen en jongeren met een bipolaire stoornis geldt → de episode zijn vrij kort en
wisselen zich sneller af in vergelijking met volwassenen. Bij kinderen en jongeren lijkt het op
een golisch probleem in de emotieregulatie.
Huidige discussie: in hoeverre de DSM-criteria voor de bipolaire stoornis wel goed toe te
passen zijn op kinderen en jongeren?
➔ De hoge mate van comorbiditeit van deze problemen met antisociale (CD) en
oppositionele gedragsproblemen (ODD), psychotische problemen deze kinderen
een heel moeilijk te definiëren groep.
Het onderscheid tussen de twee stoornissen depressie en bipolaire stoornis = bij een
bipolaire stoornis moet er naast depressiesymptomen ook sprake zijn van manie.
, 3
Stemmingsstoornissen in de DSM-5 die worden onderscheiden:
1. Disruptieve stemmings-disregulatiestoornis (DMDD): als er sprake is van ernstige en
terugkerende driftbuien, die zowel verbaal als fysiek kunnen zijn.
Deze driftbuien moeten dan gemiddeld 3x per week of vaker voorkomen.
De stemming tussen de driftbuien door is aanhoudend prikkelbaar of boos.
- Dit subtype is specifiek in de DSM-5 opgenomen om overdiagnose van bipolaire
stoornissen bij kinderen te voorkomen.
- Kan wanneer het kind niet aan alle symptomen voldoet van depressieve stoornis.
2. Persisterende depressieve stoornis (of terwijl dysthymie): symptomen zijn hetzelfde
als bij depressieve stoornis maar er is sprake van deze persisterende depressieve
stoornis als deze symptomen in mindere mate voorkomen en wel wat langer
aanhouden, chronischer. Voor deze diagnose moet er sprake zijn van minimaal 2
symptomen, naast een sombere stemming, en daarnaast moeten de symptomen
minstens een jaar duren.
Depressieve stoornis en persisterende depressiestoornis kunnen samen voorkomen
en elkaar afwisselen → wordt er gesproken van een dubbele depressie. 30-80% van
kinderen en jongeren met een stemmingsstoornis is dat het geval.
Duur kan oplopen tot 3 a 4 jaar.
3. Premenstruele stemmingsstoornis
4. Depressieve stemmingsstoornis door een middel of medicatie
5. Depressieve- stemmingsstoornis door een somatische aandoening
De disruptieve stemmings-disregulatie stoornis (1) en de premenstruele stemmingsstoornis
(3) zijn nieuwe categorieën die zijn ingevoerd met de komst van de DSM-5. Kritiek op deze
twee extra stemmingsstoornissen = ze leiden mogelijk tot overdiagnose.
Kennisclip Stemmingsstoornissen deel 2 (kenmerken zoals prevalentie, beloop/prognose,
differentiaal diagnose en comorbiditeit stemmingsstoornissen + rol sociaaleconomische
verschillen)
Prevalentie stemmingsstoornissen = afhankelijk van de precieze criteria die gehanteerd
worden maar ook van de meetmethode en de populatie. Er zijn verschillen tussen de
bronnen → ook omdat er verschillende leeftijdsindelingen gebruikt worden.
- Leeftijd van kinderen: Kinderen onder de 5 jaar prevalentie onder de 1%.
Kinderen van 6-12 jaar komt depressie bij 2-5% van de kinderen voor.
Kinderen bij 13-18 jaar komt depressie bij ongeveer 8% voor.
Leeftijd 21 jaar hebben 12-15% van de jongeren ooit een depressieve stoornis
doorgemaakt.
→ De prevalentie van andere subtype van stemmingsstoornissen ligt lager.
→ Bipolaire stoornis is een controversiële diagnose bij kinderen en jongeren:
prevalentie is toegenomen over de afgelopen jaren en ligt tussen de 0-6% in de
algemene populatie van kinderen en jongeren.
Depressiviteit lijkt voor te komen op alle leeftijden → maar komt vaker voor vanaf de
adolescentie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukopschoor99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
