Interculturele communicatie
Inhoud
Hoorcollege 1 - Introductie.........................................................................................................2
Hoorcollege 2 – Interculturele communicatie Christopher Thesing...........................................7
Gerritsen & Claes Hfk 1 (pp. 13-42).....................................................................................15
Hoorcollege 3 - Cultuurverschillen (non)verbale (non)vocale communicatie..........................15
Gerritsen & Claes Hfk 3 (pp. 125-170).................................................................................25
Hoorcollege 4 Stereotypen en representatie van de ‘ander’......................................................25
Huisman, Joye & Maeseele (2010) Wie is de Ander? De representatie van Japan in het
Nederlandse televisieprogramma Wie is de Mol?................................................................32
Hoorcollege 5 – Gebaren in cross-culturele communicatie......................................................36
Kita (2009). Cross cultural variation of speech accompanying gesture A review................49
Hoorcollege 6 – Culturele waarden 1........................................................................................55
Gerritsen & Claes Hfk 2 t/m §2.3.3.3 (pp. 43-89)................................................................67
Hoorcollege 7 – Culturele waarden 2........................................................................................67
Hoorcollege 8 – Culturele waarden in de praktijk....................................................................73
Hornikx, J., de Groot, E., Timmermans, E., Mariëns, J., en Verckens, J. (2010). Is het
aanpassen van advertenties aan culturele waarden in West-Europa zinvol? Tijdschrift voor
Taalbeheersing, 32(2), 114-127............................................................................................90
Hendriks, B., Starren, M., Hoeken, H., Van den Brandt, C., Nederstigt, U., en Le Pair, R.
(2005). Stijl, cultuur en overtuigingskracht De invloed van culturele stijlverschillen op de
overtuigingskracht van een fondswervingbrief. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 27(3), 230-
244.........................................................................................................................................93
Hoorcollege 9 – GLOBE studie en cultuurverschillen.............................................................94
Gerritsen & Claes Hfk 6 (pp. 251-268)...............................................................................112
Chhokar, Brodbeck & House Hfk 1 & 2 (pp.1-30).............................................................112
Hoorcollege 10 – Acculturatie................................................................................................112
Hoorcollege 11 – Nieuwe media (& acculturatie)..................................................................123
Smith Pfister & Soliz (2011)...............................................................................................124
Sandel (2014)......................................................................................................................126
Responsiecollege.....................................................................................................................128
,Hoorcollege 1 - Introductie
Dinsdag: Saskia van Putten. Email: Saskia.vanputten2@ru.nl
Waarom interculturele communicatie?
Small world experiment (Milgram, 1967)
- Six degrees of separation (netwerktheorie): in 6 stappen kom je via via bij mensen
over de gehele wereld.
o Via hoeveel stappen zijn twee willekeurige mensen met elkaar verbonden?
o Participanten uit Kansas en Nebraska werd gevraagd een brief te sturen aan
een persoon in Massachusets
Alleen via mensen die zij persoonlijk kenden
- In 1965 was iedereen tussen 5 a 6 stappen met elkaar verbonden
2012: small world experiment 2.0
- Facebook berekende de afstand tussen twee willekeurige FB-gebruikers
- Resultaat
o Gemiddelde van 3.57 mensen ertussen
- De wereld lijkt steeds kleiner te worden
McLuhan (1962): global village (de wereld wordt steeds kleiner want mensen staan
steeds meer met elkaar in contact)
- Het mondiale dorp: ‘global village’
- Technologische ontwikkeling: mensen konden data tussen elkaar blijven uitwisselen
- Vliegverkeer: kan over de gehele wereld reizen
- Plaats- en tijd barrières verdwijnen constant met elkaar in contact van andere
culturen
De ‘KOF’ index of globalization
- Economische globalisering: handel, investeringen, belasting op internationale handel
- Sociale globalisering: persoonlijk contact, informatieverkeer, aantal McDonald’s
restaurants
- Politieke globalisering: buitenlandse ambassades, in eigen land, lidmaatschap
internationale organisaties, deelname VN-missies
Opgeteld is de mate van globalisering van een land. Globalisering neemt toe, daardoor meer
in contact met andere mensen van verschillende culturen waardoor er interculturele
communicatie nodig is.
Belang van interculturele communicatie
- Zorgt globalisering voor het verdwijnen van cultuurverschillen?
- Nee, de grootste cultuurverschillen zijn ‘onzichtbaar’
- We lijken qua uiterlijk meer op elkaar maar van binnen zijn we misschien wel meer
verschillend dan je zou denken.
In het dagelijks leven zul je mensen uit andere landen tegen komen.
2
,Het is ook van belang in het bedrijfsleven: handelsland. Veel invoer landen. Ook bedrijven
waar expats werken, werknemers, bedrijven in NL die voertaal Engels krijgen.
Iedereen kan met iedereen communiceren (verdwijnen tijd en plaat barrière) (small
world experiment, globalisering)
Maar we zijn niet allemaal hetzelfde
Zowel in ons dagelijks leven als in het bedrijfsleven komen we in contact met mensen
uit andere culturen
Ons cultureel perspectief beïnvloedt hoe je anderen ziet en daarmee hoe je met
anderen communiceert
Voorbeeld uit Trouw
- Mijn Syrische buren brengen steeds mijn eten, hoe kan ik attent terug zijn?
- We denken vanuit onze eigen culturele perspectief dat we het bewaren als restje en die
restjes worden naar de buren gebracht. Vanuit Syrische is dat restje juist super
waardevol en wordt er expres meer eten gekookt.
- Je culturele perspectief beïnvloedt hoe je anderen ziet en daarmee hoe je met andere
communiceert.
Interculturele communicatie – 3 basisbegrippen
- Cultuur (wat voor culturen en cultuur verschillen zijn er)
- Communicatie (wat is communicatie, hoe kunnen cultuurverschillen communicatie
beïnvloeden)
- Interculturele communicatie (als mensen uit verschillende culturen bij elkaar komen,
hoe communiceren ze dan met elkaar)
Wat is cultuur?
Cultuur met een grote C: kunst, muziek, dans.
Cultuur met een kleine c: gewoontes in groep mensen, gewoontes wat betreft muziek, theater
(boek Hoofdstuk 1).
Op welke aspecten verschillen culturen van elkaar?
- Normen, waarden, gewoontes, gebruiken
- Eetgewoontes, kleding, omgang met elkaar, geschiedenis, taalgebruik, manier van
groenten, muziek, geloof, religie, kunst, omgangregels etc.
Wat is cultuur?
- Een set observeerbare praktijken (veldwerkonderzoek). Je kijkt naar wat mensen doen,
hoe ze eruitzien, als je maar goed genoeg observeert dan weet je hoe de cultuur in
elkaar zit.
- Een manier van denken. Normen en waarden, hoe je de wereld om je heen evalueert.
Daaruit volgen die observeerbare praktijken.
Liu et al. (2015):
“Our language, customs, expectations, behaviours, habits – our way of thinking, doing and
being – have and continue to be formed over a long period of cultivation within the specific
3
, physical environment and social context in which we were born, with which we grew up, and
in which we presently live. During the process of learning and adapting to the environment,
different groups of people have learned distinctive ways to organize their world (Dodd, 1998).
A group’s unique ways of doing and thinking become their beliefs, values, worldviews,
norms, rituals, customs, and their communication styles – ultimately, their cultural traditions.”
Doen en denken, waarden, gebruiken, geloof, cultuur is iets dat zich vormt vanaf je geboorte
- De specifieke manier van leven en een groep mensen
Geerts (1973):
- The fabric of meanings in terms of which human beings interpret their experience and
guide their action.
Hofstede, Hofstede & Minkov (2010):
- De collectieve mentale programmering die de leden van één groep of categorie
mensen onderscheid van die van andere.
Cultuur als ‘ui’
- Observeerbare praktijken is de schil
- Onzichtbare kern zit erin: normen en waarden
Hofstede & Hofstede (2005;22): Cultuur als ui
Waarden zijn kern cultuur, en daarin zitten zichtbare praktijken: rituelen, helden, symbolen.
Buitenste ring: symbolen
Woorden, gebaren, afbeeldingen en voorwerpen die voor een bepaalde cultuur een specifieke
betekenis hebben
Vlag, wapen, kleding (groepen kleden zich op bepaalde manier en zijn daardoor herkenbaar),
taal (fries, gebaren taal hogere status gekregen, jongere taal).
Tweede ring: Helden
4
