Recht Hoorcollege en werkcollege
Week C1
Wat is recht en wat zijn de rechtsbronnen?
Leerdoel
Je kunt aangeven waar het recht vandaan komt, wat het recht omkleedt en kent de verschillende
rechtsbronnen van het Nederlandse recht.
Onderwerpen
Omschrijving en doel recht.
De rechtsgebieden: verschillen en overeenkomsten.
Indeling recht.
Rechtsbronnen: betekenis en rol.
Visies op recht.
Kenmerken van de rechterlijke macht.
De rechterlijke organisatie en het karakter van de burgerlijke rechtspraak, straf- en
bestuursrechtspraak.
Grondrechten: klassiek en sociaal.
De machtenscheiding: betekenis en doel.
Literatuur
Janssen (2020), H. 1 en 2, paragraaf 4.4 en 5.2, H 6
, Leerdoel
Waar komt het recht vandaan
Recht is het geheel van (on)geschreven overheidsregels dat de samenleving ordent
De rechtsregels die zijn ontstaan uit het verdrag, de wet, de jurisprudentie en de gewoonte worden
samen het objectieve recht genoemd. De benaming positief recht is het geheel van rechtsregels dat
in een bepaald gebied geldt.
Wat omkleedt het recht
Verschillende rechtsbronnen
Verdrag, jurisprudentie, de gewoonte en de wet.
, Onderwerpen
Omschrijving en doel recht
Recht is het geheel aan (on)geschreven regels, gemaakt door de centrale overheid, die de
samenleving ordent.
Het doel van het recht is het ordenen van de samenleving en het geven van regels om conflicten op
te lossen zodat de orde kan terugkeren.
De rechtsgebieden: verschillen en overeenkomsten en indeling recht
Er is een onderscheiding van privaatrecht en publiekrecht:
Privaatrecht is de rechtsverhouding tussen (rechts-) personen onderling, tussen burgers (en/of
bedrijven) onderling. Bestaande uit persoons- en familierecht, vermogensrecht, ondernemingsrecht
en burgerlijk recht, ook internationaal privaatrecht.
1. Personen en familierecht; alles wat met personen en familiezaken te maken heeft zoals;
huwelijk of scheiding.
2. Vermogensrecht; het regelt alle handelingen en verhoudingen die op geld waardeert zijn.
3. Ondernemingsrecht; alle regels die te maken hebben met bedrijven.
4. Burgerlijk procesrecht; proces tussen burgers hoe dat allemaal verloopt.
5. Internationaal privaatrecht; alles wat een internationaal aspect heeft.
Publiekrecht is de rechtsverhouding tussen overheid en burger/bedrijf, bestuursrecht en strafrecht.
Zodra de rechtsverhouding tussen staten onderling is wordt gesproken van internationaal
publiekrecht. Het staatsrecht regelt de statelijke organisatie. Hou er rekening mee dat deze
rechtsverhouding verticaal van elkaar staat, hierdoor heeft de ene dus meer ‘macht’ dan de ander.
1. Het staatsrecht; hierin is geregeld hoe de wetgeving tot stand komt. Hoe de koning,
ministers, eerste- en tweede kamer moeten handelen en de bevoegdheden van de centrale
organen van de staat.
2. Het bestuursrecht; bevat de regels voor het gebruik door organen van de overheid van hun
bevoegdheden. (DUO, CBR, UWV, gemeentes, belastingsdienst). Hoe dit mag worden
gedaan.
3. Het strafrecht; Legaliteitsbeginsel ‘de overheid mag iemand alleen maar een straf opleggen
als er daadwerkelijk staat dat de daad strafbaar is.’ Dat is ter bescherming van burgers
tegen machtsmisbruik.
4. Internationaal publiekrecht; regelt de verhoudingen tussen de staten onderling. Dat is te
vinden in de taal van verdragen.
Rechtsbronnen: betekenis en rol
De plekken waar het recht is te vinden zijn rechtsbronnen. Er zijn vier verschillende rechtsbronnen:
- De wet
- De gewoonte
- Jurisprudentie
- Het verdrag
