HC6. Contact, hechting en gezin................................................................................................................... 21
HC7. Sociaal emotionele ontwikkeling, identiteit en temperament...............................................................25
,HC1. Inleiding, Lichamelijke ontwikkeling
Wat is het verband tussen genen en gedrag?
Genen zijn ook het materiaal op basis waarvan het leven is geëvalueerd, dus het DNA.
Evolutie = het verschijnsel waarbij organismen veranderen door succesvolle aanpassing aan
de omgeving.
De evolutie staat voor de verandering van biologische en psychologische processen in de
mens, waarbij genetische variaties die gunstig zijn voor overleving en voorplanting zullen
worden doorgegeven van generatie op generatie.
Natuurlijke selectie = drijvende kracht achter de evolutie, waardoor de omgeving de best
aangepaste organismen selecteert. Survival of the fittest = het best aangepast aan de
omgeving. (geen sociaal darwinisme: de sterksten overleven).
In ‘the struggle of life’ is het aantal nakomelingen van organismen altijd groter dan het
aantal dat zich tot volwassenheid ontwikkelt en zich reproduceert. Degene die overblijven en
zich kunnen voortplanten, eigenschappen van die wezens worden doorverwezen. Hier
tussen zitten maar geringe verschillen.
Evolutionaire psychologie
Twee soorten gaan van elkaar afwijken adaptieve (aanpassing) selectie (adaptief kenmerk
= kenmerk van een soort dat is ontstaan gebaseerd op aanpassing van een specifieke
omgeving)
Gedrag evolueert uit de interactie tussen erfelijkheid en de eisen die de omgeving stelt. Er
ontstond vroeger paniek toen er werd gezegd dat al het gedrag door genen wordt bepaald,
is er dan nog wel sprake van vrije wil?
Genotype fenotype
Genotype = het type genen die je hebt
(kenmerken van een organisme zoals die genetisch zijn vastgesteld)
Fenotype = typerende manier waarop het gen zich uit in uiterlijk en in gedrag
(waarneembare fysieke kenmerken van een organisme)
De overgang van genotype naar fenotype wordt bepaald door de combinatie van het
doorgeven van een willekeurige combinatie van kenmerken (genotype), wat bepaalde
fysieke eigenschappen heeft als resultaat (fenotype).
Sinds de Epigentica (de manier waarop de genen aan- of uitgezet worden door chemische
veranderingen (dat komt door de omgeving) in het genoom) weten we dat bepaalde genen
alleen maar zullen leiden tot bepaald gedrag wanneer diegene door iets uit de omgeving
worden getriggerd.
Voorbeeld: er zijn mensen die een genetische aanleg hebben om verslaafd te raken maar als
zij niet voldoende worden blootgesteld aan verslavende middelen, zal dat gen nooit aangaan
, Interactie erfelijkheid en omgeving
Multifactoriële overerving = eigenschappen bepaald door genetische factoren en
omgevingsfactoren. Het genotype zorgt voor een bepaald bereik waarbinnen het fenotype
kan manifesteren.
Temperament en intelligentie? Temperament = patronen van prikkeling en emotionaliteit
die consistente en permanente eigenschappen van een individu vormen.
Intelligentie
Intelligentie is wellicht genetisch en heeft een bepaalde bandbreedte om te kunnen
ontwikkelen, maar dat het mogelijk is om slimmer te worden. Erfelijke factoren invloedrijker
naarmate mensen ouder worden, omdat je aan meer prikkels wordt blootgesteld. Het is
erfelijk tussen 50% en 80%.
Intelligentie….
is genetisch
hangt samen met de omgeving
wordt bepaald door erfelijke factoren én omgeving
Onderzoekers zeggen…
Onze intellectuele vermogens liggen niet vast in onze genen, maar kunnen worden
vergroot door leren en het ontwikkelen van mentale modellen en neutrale paden die
ons helpen redeneren, oplossen en creëren. Dit blijkt ook uit meegestegen IQ door
verbeteringen in leefomstandigheden.
Richard Nisbett toont aan dat intellect niet primair genetisch is, maar principieel
wordt bepaald door maatschappelijke invloeden. Intelligentie wordt vaak
vermenigvuldigt wanneer nieuwsgierigheid wordt gewekt en bevredigd.
Je IQ kan zelfs dalen als je in een prikkelarme omgeving zit. Volgens hun doet een omgeving
dus veel met je intelligentie.
Persoonlijkheid?
Grote vijf persoonlijkheidskenmerken worden bepaald door genen;
Risicozoekend gedrag
Politieke denkbeelden, religieuze inslag, waarden, seksualiteit
Psychische stoornissen
Alcoholisme, autisme, ADHD
Aanleg
Kritische kanttekening: vervreemding (afstand die je tot jezelf ervaart) komt dit echt door
genen?
Genen invloed op de omgeving
Kenmerken:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulienschaap178. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.