In dit document staan mijn aantekeningen van alle hoorcolleges van onderwijswetenschappen, bijpassende vragen met mijn antwoord daarop en een uitgebreide samenvatting van de volgende artikelen:
- Bosker, 2010 (De toegevoegde waarde van een school)
- Grift, van der Wal, Torenbeek, 2011 (Ontwikkeli...
ONDERWIJSWETENSCHAPPEN | KERN | VRAGEN
Week 1: HC1 & HC2
Kern:
- Micro: klas (leraren en leerlingen)
- Meso: school (organisaties)
- Macro: samenleving en landelijk beleid
Verschillende dimensies: actoren, context, begeleiding, organisatie, leeractiviteiten
5 componenten op elk niveau
- Doelstellingen
- Leerstof
- instructieactiviteiten/ didactische werkvormen
- Media
- Toetsing
Onderwijs op macroniveau:
Kwalificatie
Relatie tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt, waar is vraag naar?
Socialisatie
Tradities, culturen en praktijken, algemeen aanvaarde waarden en normen. Wat is de rol van de
school hierin? (samen met anderen)
Persoonsvorming
Ontwikkeling van de identiteit en uniciteit van de leerling. (individueel)
Differentiatie
Selecteren (toewijzen aan onderwijsprogramma’s - input) en alloceren (toewijzen aan sociale
posities in de maatschappij - output). Op welk punt in de schoolloopbaan moet je selecteren?
Maatschappelijke hoofdfuncties:
Integratiefunctie:
Kwalificatiefunctie: Hoeveel vraag is er op de arbeidsmarkt?
Mobiliteitsfunctie:
Selectiefunctie: Toewijzen aan verschillende onderwijsprogramma’s (differentiatie)
- Allocatie: toewijzen aan sociale posities in de maatschappij?
Vragen:
● Welke definities van onderwijs ken je?
Een plek waar leerlingen leren van leraren.
● Kun je een beschrijving geven van het referentiekader voor onderwijskunde?
Het wetenschapsgebied dat zich op leren en instructie richt.
● Wat zijn de drie niveaus van het onderwijskundig referentiekader waarop
onderwijskundige vraagstukken een rol spelen en kunnen worden onderzocht?
Micro-, meso- en macroniveau.
● Kun je per niveau een voorbeeld geven van een dergelijk onderwijskundig vraagstuk?
Micro: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze leerling niet achterloopt in de klas?
Meso: Moeten we als school in interactie met andere scholen treden ter verbetering van
onderwijs?
,Macro: Moeten we anti-pestprogramma’s verplichten op alle scholen in Nederland?
● Kun je een beschrijving geven van de functies van onderwijs?
De functie van onderwijs is het voorbereiden van leerlingen op de maatschappij. Ze algemene
kennis leren en hun opweg helpen in de wereld.
Week 2: HC3 & HC4
Kern:
Leerlingen verschillen, we moeten beter aansluiten bij wat leerlingen nodig hebben (de
onderwijsraad). Gelijke kansen bieden en de prestaties van leerlingen verbeteren →
leerlinggericht onderwijs, ‘de leerling centraal’.
- Als doel van onderwijs
- In de vormgeving
- In de organisatie
- In onderwijsstelsel
Doel
Leerstofgericht of leerlinggericht
Vormgeving en uitvoering
Bewust verschil maken in onderwijs: differentiatie, leerlingen meer regie geven.
- Interne differentiatie: verschillen binnen de context van een klas
- Externe differentiatie: verschillen buiten de klas
- Divergente differentiatie: verschillende doelen voor leerlingen
- Convergente differentiatie: één doel voor de hele groep
Organisatie onderwijs
Thema’s : schaalvergroting (grotere scholen, niet beter voor de leerling), strategisch handelen
(ga naar vmbo, want is beter voor de school), beslissings niveau (worden vaak van veraf
besloten).
Onderwijsstelsel
Keuzevrijheid van leerlingen, flexibele leerroutes
Twee spanningen:
- Individuele wensen vs. maatschappelijke belangen
- Keuzevrijheid vs. kansengelijkheid
Advies onderwijsraad: Verlies de maatschappelijke belangen niet uit het oog!
Onderwijs op macroniveau
- Onderwijs en overheid - onderwijsbeleid
- Onderwijs en samenleving - verschillen tussen groepen leerlingen
3 niveau’s: gemeentelijk, provinciaal en landelijk
Overheidsbemoeienis wisselt qua intensiteit (tijdsbeeld, opvattingen (verschillend
internationaal), economische omstandigheden, druk op overheid)
> Openbare scholen: gaat uit v.d. overheid + levensbeschouwelijk neutraal
> Bijzondere scholen: gaat niet uit v.d. overheid + particulier initiatief + levensbeschouwlijke op
religieuze visies (algemeen bijzondere scholen - vanuit onderwijskundig concept).
, Kerntaken overheid:
- Eisen van deugdelijkheid
- Zorgen voor voldoende openbaar ‘algemeen vormend lager onderwijs’
- Bekostigen van zowel openbare als bijzondere scholen
Overheid is actief (zorgen voor goed functioneren onderwijsstelsel) en terughoudend (scholen
hebben vrijheid om onderwijs naar eigen overtuiging in te richten).
Beleidsinstrumenten
1. Wet- en regelgeving (machtsmiddelen)
2. Financiering (ruilmiddelen)
3. Overtuiging of moreel appèl (overredingsmiddelen)
Leerlingen verschillen
Geslacht
Meisjes zijn beter in lezen, jongens in wiskunde. Meisjes doen het niet slechter dan jongens.
Stereotypen spelen een grote rol (beliefs van de leraar, houding leerling). Verschil in interesse
(profiel en vervolgopleiding)
→ aanpakken op macro- en mesoniveau
SES
Meritocratische samenleving: ‘een kwartje kan een dubbeltje worden’ (hier streven we naar in
NL). Reproductiesamenleving: ‘een kwartje kan nooit een dubbeltje worden’.
Oorzaken ongelijkheid naar SES:
- Genetisch deficitmodel: genetische factoren zijn verantwoordelijk voor sociale
ongelijkheid in het onderwijs.
- Cultureel deficitmodel: sociale ongelijkheid wordt veroorzaakt door cultureel kapitaal;
omgeving, de familie waarin je opgroeit.
- Onderwijs deficitmodel: het onderwijs ‘reproduceert’ de bestaande maatschappelijke
ongelijkheid. SES, etniciteit en geslacht bepalen waar je terecht komt, niet persoonlijke
kwaliteiten.
Illuminative approach, CIPO maar dan zonder context
CIPO-model: systeemaanpak op meso-niveau om een school te evalueren.
Context, Input, Proces, Output (product).
Vragen:
● Welke discussies bestaan er omtrent "de leerling centraal" volgens het rapport van de
Onderwijsraad?
Moet de nadruk liggen op keuzevrijheid of juist kansengelijkheid? En zijn individuele belangen
of maatschappelijke belangen belangrijker? Wil je juist leerstofgericht of leerlinggericht les
geven? Heb je voor elke leerling hetzelfde doel? Of verschillende doelen voor verschillende
leerlingen?
● Welke spanningsvelden bestaan er tussen individuele behoeften en maatschappelijke
belangen bij de discussies over "de leerling centraal"?
Om goed aan te kunnen sluiten bij de individuele behoeften van leerlingen is het belangrijk om
te weten wat hij/zij kan, zodat je hier de instructie op aan kan passen. Maar dit mag niet ten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loeskroon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
