Somatoforme stoornissen: Taak 1
Leerdoelen:
- Wat zijn somatoforme stoornissen?
- Wat is het verschil tussen de DSM-4 en DSM-5 ten aanzien van somatoforme
stoornissen?
- Wat is het biopsychosociale model en hoe pas je dit toe op somatoforme
stoornissen?
- Welke behandelmogelijkheden zijn er?
- Hoe maak je onderscheid tussen SS, Munchhausen en malignering?
Wat zijn somatoforme stoornissen?
Somatic symptom and related disorders
- Allemaal een gelijk kenmerk: de aanwezigheid van somatische symptomen
geassocieerd met significante stress en disfunctioneren.
- Bij de somatic symptom disorder ligt de nadruk op stressende somatische symptomen
plus abnormale gedachten, gevoelens of gedrag als reactie op deze symptomen. Een
onderscheidend karakter bij vele individuen met deze stoornis, zijn niet de somatisch
symptomen perse maar de manier waarop ze deze presenteren en interpreteren
- Het lijkt net fatsoenlijk om iemand een mentale stoornis toe te wijzen indien er geen
medische oorzaak voor de klacht kan worden gevonden: Stigma!
- Somatische presentaties kunnen worden gezien als een uitdrukking van persoonlijk
lijden die behoort bij een culturele of sociale context
Somtic symptom disorder:
- Meerdere somatische symptomen die significante stress veroorzaken
- Zowel locale pijn als vage pijn
- De symptomen kunnen overeenkomen met een andere medische conditie
(bijvoorbeeld somatische symptomen na een hartaanval)
- Men maakt zich ernstig zorgen over ziekte
- Ziekte kan leiden tot invaliditeit
- Aandacht op symptomen, attributie van sensaties aan ziekte, zorgen maken over
ziekte, en angst voor fysieke activiteit die het lichaam schade kan aanbrengen zijn
allemaal geassocieerde kenmerken die de diagnose ondersteunen
- Bij kinderen kunnen ouders een grote rol spelen bij de interpretatie van klachten
- Factoren die een rol kunnen spelen bij het risico en de prognose: Neurotisme, laag iq,
stressvolle situaties, vrouw, oud, seksueel misbruik
Illness anxiety Disorder
- De meeste mensen die eerst hypochondrie hadden, vallen nu onder somatische
symptoom stoornis
- Kleine hoeveelheid onder: illness anxiety disorder: de preoccupatie met het idee dat
het individu een ongediagnosticeerde emdische conditie heeft
- Somatische symptomen zijn niet aanwezig
- Klachten stammen niet af van lichamelijke sensaties maar met de angst
- Mensen met deze stoornis onderzoeken zichzelf herhaaldelijk
- Individuen met deze stoornis maken meer gebruik van medische zorg dan mentale
zorg
, - Zijn vaak niet tevreden met de geleverde zorg
- Risico en prognostische factoren: Vooraf vaak sprake van stress of trauma,
kindermisbruik, ernstige ziekte op jonge leeftijd
Conversiestoornis:
- Aanwezigheid van motorische symptomen: zwak gevoel, verlamming, verminderde
huidsensitatie, afwezige spraak of een verminderd volume, veranderde spraak, etc
- De ziekte wordt niet verklaard door een neurologische oorzaak
- Geassocieerde symptomen die de diagnose steunen: voorafgaande stress/trauma, deze
stoornis wordt vaak geassocieerd met dissociatieve symptomen
- Zowel persoonlijkheid, omgeving genetische en coping spelen een rol bij het risico en
de prognostische factoren
Psychologische factoren die invloed hebben op medische condities:
- De aanwezigheid van een of meer klinisch significante psychologische of
gedragsfactoren die een negatief effect hebben op de medische conditie vanwege een
vergroot risico op lijden, dood of disfunctioneren
- Factoren kunnen een negatief effect hebben op de medische conditie door het beloop
van de behandeling, een extra gezondheidsrisico toevoegen, of het verergeren van de
symptomen
- Deze factoren kunnen bestaan uit stress, coping en maladaptief gezondheidsgedrag
zoals ontkenning of zich niet houden aan medische aanbevelingen
Kunstmatige stoornis (by proxy)
- Falsificatie van een medische conditie of psychologische tekenen of symptomen op
zichzelf of andere. Er moet bewezen worden dat iemand de symptomen faked.
(DSM 5, 2013)
Algemene kenmerken
Aanwezigheid van lichamelijke klachten die de suggestie wekken van de aanwezigheid van
een lichamelijke aandoening en die niet volledig verklaard kunnen worden door een
lichamelijke aandoening, door het directe effect van het gebruik van middelen of door een
andere psychische stoornis. Er wordt verondersteld dat er voldoende lichamelijk onderzoek is
verricht in het belang van lichamelijke ziekte als verklaring van de ziekte naar waarde te
kunnen inschatten.
- Niet zelden is er een circulaire relatie tussen klachten en de gevolgen van klachten
- Het doorbreken van de vicieuze cirkel kan de beperkingen en de lijdensdruk van
lichamelijke klachten belangrijk verminderen
- Somatoforme stoornissen worden hiërarchisch onder andere stoornissen geplaatst
(causale relatie tussen klachten en depressie is aannemelijker)
- Mensen met een soamtoforme stoornis voldoen ook geregeld aan de criteria van een
andere somatoforme stoornis, depressie, angst, persoonlijkheidsstoornis, psychotische
stoornis of dissociatieve stoornis
Somatisatiestoornis
- Het centrale kenmerk van de somatisatiestoornis is een patroon van terugkerende
meervoudige, klinisch belangrijke klachten. Klinisch belangrijk=leiden tot medische
behandeling