farmacologie
Week A: cellen en hoe werken ze
Medicatie werkt op celniveau maar hebben effect boven celniveau.
Enkele veelgebruikte geneesmiddelen, hun cellulaire aangrijpingspunt en hun
effect:
Geneesmiddel Aangrijpingspun Mechanisme Therapeutisch
t effect
B-blokkers Hartcellen Voorkomt
toename van
hartfrequentie
Lokale Zenuwcellen Voorkomt pijn bij
anesthetica kleine ingrepen
Analgetica Immuuncellen Vermindert
ontstekingspijn
Antidepressiva Zenuwcellen Verlicht depressie
Statinen Levercellen Verlaagd
cholesterolgehalte
van bloed
Meeste geneesmiddelen
gaan interactie aan met
de eerste 2 categorieën:
celorganellen en hun
bestanddelen.
Meeste geneesmiddelen
binden zich aan eiwitten
en meeste van deze
eiwitten zitten op de
cellen.
Organellen:
Celkern
Endoplasmatisch reticulum betrokken bij productie van eiwitten.
Golgiapparaat
Ribosomen
Mitochondriën produceren energie voor cel, brandstof (glucose/vet) om
ATP te produceren.
Cellulaire ademhaling
1
, Cytoplasma inhoud van cel, bestaat uit organellen en
cytosol, halfdoorzichtige oplossing van enzymen,
voedingsstoffen en elektrolyten.
Celmembraan scheidt inhoud van extracellulaire vocht.
Bestaat uit dubbele laag fosfolipiden met cholesterol
Fosfaatkoppen zijn hydrofiel en lipidenstaarten hydrofoob. Hier
verschillende eiwitten met hun functie: enzymen, transporteiwitten,
ionkanalen, receptroren.
Eiwitten vervullen verschillende functies:
Structuur: eiwitten vormen pezen en ligamenten.
Beweging: eiwitten in spieren zorgen voor spiercontractie.
Communicatie: veel hormonen zijn eiwitten.
Afweer: antilichamen die bacteriën aanvallen en vernietigen zijn eiwitten.
Zuurstoftransport: hemoglobine in rode bloedcellen in een eiwit.
Eiwitten gemaakt van ketens aminozuren. Code voor eiwitten zit in DNA. 1 DNA
streng = chromosoom. Deel van chromosoom = gen.
Lipiden zijn een energiebron, beschermen tegen kou en zijn bouwstenen voor
sommige hormonen. Twee verschillende lipiden:
Vetten: zijn vast bij kamertemperatuur.
Oliën: zijn vloeibaar bij kamertemperatuur.
Triglyceriden = 3 vetzuurketens met een glycerolmolecuul.
3 vetzuren:
Verzadigde: zitten in dierlijke vetten en bewerkt voedsel..
Enkelvoudig onverzadigde vetzuren: alleen van plantaardige oorsprong
olijfolie.
Meervoudig onverzadigde vetzuren: alleen van plantaardige oorsprong
zonnebloemolie.
Cholesterol =
Lipide die in lever gemaakt wordt en via dierlijke producten.
Stabiliseert celmembraan.
Bestandsdeel van gal.
Grondstof voor steroïdhormonen oestrogeen, testosteron en vitamine D.
Halen energie voornamelijk uit koolhydraten in vorm van zetmeel en suikers.
Koolhydraten in 3 groepen verdelen:
Monosachariden: enkelvoudige suikers glucose, fructose, galactose.
Disachariden: twee monosachariden maltose, sucrose, lactose.
Polysachariden: veel monosachariden zetmeel, glycogeen, cellulose.
In elke cel van lichaam wordt ATP geproduceerd. Bron van energie is glucose of
lipiden. ADP is energie arm en wordt opgeladen tot ATP cellulaire ademhaling.
Koolhydraat/lipiden + zuurstof ATP + kooldioxide + water + warmte.
2
, Week A: eiwitten waarop geneesmiddelen aangrijpen
Waarom eiwitten geschikte aangrijpingspunten voor geneesmiddelen:
Veel verschillende soorten eiwitten.
Eiwitten spelen belangrijke rol bij fysiologische processen.
Elke orgaan en elk weefsel heeft een eiwit dat kenmerkend is voor dat
orgaan en weefsel.
Eiwitten waarop geneesmiddelen aangrijpen (1): receptoren
Homeostase = in evenwicht blijven.
Chemische boodschappers worden afgegeven door een cel, binden aan
receptoren op aangrenzende cel en geven in die cel een effect. Chemische
boodschappers binden aan extracellulaire gedeelte van receptoren. Intracellulaire
receptoren zijn aangrijpingspunt van steroïdhormonen en lipofiele mediatoren.
Voorbeelden van geneesmiddelen die aan receptor binden:
Salbutamol: verwijdt luchtwegen en verlichtsymptomen bij astma.
Atenolol: verlaagt hartslag en verlicht pijn bij angina pectoris.
Morfine: remt pijnbanen in ruggenmerg om ernstige pijn te verlichten.
Doxazosine: verwijdt perifere bloedvaten en verlaagt de bloeddruk.
3 chemische boodschappers:
Neurotransmitters komen vrij uit uiteinde neuronen.
- Noradrenaline bindt aan noradrenalinereceptoren op arteriole en zorgt
voor samentrekken van arteriële spiercellen.
Hormonen direct afgegeven aan bloedbaan.
- Adrenaline bind aan adrenalinereceptoren en zorgt voor verwijding
bronchiën en verhoging hartslag.
Mediatoren plaatselijk werkende stoffen die binden aan nabijgelegen
cellen.
- Histamine bindt aan histaminereceptor op maagwand zorgt dan
maagzuur geproduceerd wordt.
Specificiteit = chemische boodschapper en receptor zijn als een sleutel in een
deur.
Geneesmiddelen binden aan receptoren omdat moleculaire structuur van
geneesmiddel bijna dezelfde vorm heeft als die van de natuurlijke chemische
boodschapper. Bijv. adrenaline bindt aan adrenalinereceptor in de bronchioli met
verwijding van luchtwegen tot gevolg. Salbutamol heeft bijna dezelfde vorm als
adrenaline en bindt dus ook aan adrenalinereceptoren met het zelfde effect als
adrenaline.
Als geneesmiddel aan receptor bindt kunnen 2 dingen gebeuren:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rosannevl95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.