Dit document bevat een complete samenvatting van alle lesstof voor het vak 'fundamenten van de psychologie' van de minor Inleiding in de toegepaste psychologie aan de Hogeschool Utrecht. Door het leren van deze samenvatting heb ik een 9,2 gehaald, het vormt dus een compleet overzicht van alle benod...
Samenvatting Fundamenten van de Psychologie
Toets gaat over:
H1, 3, 4, 5, 6, 7, 9 en 10 van fundamenten van de psychologie.
Week 1: Brysbaert H1
Definitie psychologie
Psychologie = een wetenschap waarbij het gedrag bestudeerd wordt en waarbij die gedragsevidentie
gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan dat gedrag ten grondslag liggen.
Geschiedenis van de psychologie
Plato en Aristoteles: stelden vragen over het universum en de plaats van de mens erin. Benadering:
alle antwoorden zitten binnenin de mens. Kennis komt voort uit de menselijke geest.
Wetenschappelijke revolutie: de overtuiging dat ware kennis gebaseerd is op systematische
observatie en actief ingrijpen. (tegenover het oude Griekse en katholieke idee dat kennis is
gebaseerd op goddelijke ingeving etc.).
Copernicaanse revolutie = het inzicht dat de aarde niet het centrum vormde van het heelal.
→ Nicolaus Copernicus (1473-1543) bedacht dat de aarde niet het centrum van het heelal vormde
maar om de zon heen draait. Dit trok theorieën van oude Grieken in twijfel.
→ Galileo Galilei (1564-1642) verdedigde het copernicaanse model met nieuwe observaties
(telescoop).
→ Isaac Newton (1643-1727) werkte inzichten Galileo Galilei uit in wiskundige formules. De wetten
van Newton zijn het beginpunt van fysica, de eerste natuurwetenschap.
Eeuwenlang deelde men de mening, dat de menselijke geest (de ziel) een vrije wil had en niet
onderworpen was aan de natuurwetten. Daarom kon ze niet bestudeerd worden. Dualisme bracht
hier verandering in.
René Descartes (1596-1650): filosoof + wiskundige. Hij ging uit van drie principes:
1. Het dualisme: mens bestaat uit onafhankelijke elementen: een lichaam en een geest (vrije wil) niet
gebonden natuur en kern menselijk denken.
2. Het rationalisme: ware kennis is gebaseerd op de rede, die door het toepassen van nieuwe logica
nieuwe informatie afleidt uit de bestaande.
3. Het nativisme: sommige kennis is aangeboren. Aangeboren kennis vormt het uitgangspunt van alle
andere afgeleide kennis.
John Locke (1632-1704) was grondlegger van het empirisme ipv rationalisme.
Empirisme = kennis komt voort uit zintuigelijke ervaringen die met elkaar geassocieerd worden; uit
ervaringen met externe, voelbare voorwerpen. Niet door aangeboren ideeën etc.
Hermann von Helmholtz (1821-1894) mat de snelheid van zenuwimpuls-overdracht in de poot van
een kikker.
Oogarts Franciscus Cornelis Donders (1818-1889) mat als eerste reactietijden bij mensen om te
kijken of de snelheid van zenuwimpulsen hetzelfde was bij mensen.
Mentale Chronometrie = een techniek waarbij men psychologische processen in
informatieverwerking probeert te achterhalen door te kijken naar de tijd die mensen nodig hebben
om allerhande taken uit te voeren. Deze techniek gebruikte Donders.
,Charles Darwin (1809-1882) ontwikkelde de evolutietheorie.
De evolutietheorie = alle levende wezens zijn het resultaat van een aanpassingsproces aan
veranderende omstandigheden (alle soorten stammen van hetzelfde organisme af). Soortgenoten
hebben genetische variatie, de beste eigenschappen planten zich sneller voort en zo ontstaat
natuurlijke selectie.
Evolutietheorie implicatie voor psychologie: omdat mensen van dieren afstammen kan dierlijk en
menselijk gedrag geobserveerd worden op verschillen etc.
Wilhelm Wundt (1832-1920): richtte in 1879 het eerste psychologische laboratorium op, vormde het
startpunt van wetenschappelijke psychologie.
Wundt wilde op basis van introspectie (=het kijken naar het eigen bewustzijn van binnenuit) de
structuur van het bewustzijn ontdekken (structuralisme).
William James (1842-1910): belangrijk bij het functionalisme. Hij zegt: succes van psychologie komt
doordat het praktische oplossingen kan bieden. Belangrijk in toegepaste psychologie.
Functionalisme = stroming binnen de (Amerikaanse) psychologie die zich richt op het nut van
bewustzijn (bijv. voor overleving).
John Watson (1878-1958): grondlegger van het behaviorisme (dmv pamflet in 1913).
Behaviorisme = stroming waarin alleen psychologisch onderzoek allen moet worden gedaan naar
observeerbaar, meetbaar gedrag (niet met het bewustzijn etc. bezighouden). Dit gaat dus tegen het
functionalisme en structuralisme in (omdat deze alleen subjectieve resultaten hebben waar niemand
iets mee kan).
Black box theorie = theorie dat we niet weten wat er tussen een stimulus en een reactie gebeurt.
Stimulus van buitenaf → black box/onbekend mechanisme → reactie van een organisme
John Watson deed allerlei experimenten met een baby (Little Albert), door steeds hard geluid te
maken bij het zien van een witte rat werd Little Albert bang van de rat.
Positivisme = een beweging die vindt dat natuurwetenschappen de meest succesvolle manier is om
de wereld te begrijpen en kennis te genereren. Behaviorisme was daarom belangrijk omdat deze
meetbare resultaten geeft. John Watson werd geïnspireerd door positivisme.
Positivisme had 3 criteria voor de definitie van een ‘’wetenschappelijke studie’’:
1. Theorieën moest gebaseerd zijn op directe observaties die door anderen herhaald kunnen worden,
mede dmv operationele definities.
2. Men moet onderscheid maken tussen afhankelijke en onafhankelijke variabelen.
3. Een wetenschappelijke theorie bestaat uit het beschrijven van de exacte relatie tussen de
onafhankelijke en de afhankelijke variabelen, liefst dmv een wiskundige wet.
Operationele definitie: Een concept moet gedefinieerd worden in termen van meetprocessen en
concrete begrippen. Een normale definitie van bijv. honger is niet genoeg:
Gewonde definitie honger: ‘’het gevoel dat ontstaat wanneer een persoon of een dier niet gegeten
heeft’’.
Operationele definitie honger: ‘’het aantal uren dat het dier geen voedsel meer gekregen heeft.
Door het aantal uren zonder eten te specificeren kan het onderzoek herhaald worden.
Onafhankelijke variabele = karakteristieken van de situatie die de onderzoeker kan bepalen. Bijv:
hoeveelheid voedsel, aantal uren slaap etc.
Afhankelijke variabele = gedragingen van de persoon/dier die de onderzoeker kan meten om te
controleren of de onafhankelijke variabele effect heeft.
, Op deze manier kan de invloed van een stimulus (onafhankelijke variabele) op de reactie van de
subject (afhankelijke variabele) gemeten worden. Dit heet S-R=psychologie.
S-R-psychologie = stimulus lokt een respons uit.
Sigmund Freud (1856-1930): arts en grondlegger van psychoanalyse.
Psychoanalyse = onbewuste krachten veroorzaken persoonlijkheidsverschillen en mentale
stoornissen. Stoornissen/symptomen hebben een psychische oorzaak die mensen uit hun bewustzijn
hebben verdrongen. Bijv. trauma in kindertijd.
Deze therapie is meer gericht op het begrijpen van het verleden dan het onderzoekswerk van
natuurwetenschappers. Deze theorie lijkt meer op filosofie dan een natuurwetenschap.
Hermeneutiek = onderzoeksmethode waarbij de psychoanalytische therapeut zich richt op het
begrijpen van het verleden (dus geen natuurwetenschappelijk onderzoek zoals hierboven
beschreven). Deze onderzoeksmethode sluit aan bij de traditionele, filosofische cultuur.
Ivan Pavlov (1849-1936): won nobelprijs voor Pavlovreactie.
Klassieke conditionering/Pavlovreactie: Als een prikkel A (geluid) herhaaldelijk gevolgd wordt door
een prikkel B (voeren) dat een bepaald gedrag oplevert (speekselproductie), gaat prikkel A het
gedrag opleveren zonder prikkel B.
Stromingen binnen de psychologie
Cognitieve psychologie = informatie wordt verwerkt in de hersenen en de mechanismen van
informatieverwerking kunnen worden blootgelegd dmv de natuurwetenschappelijke methode.
- Ziet de mens als een soort computer.
- Deze onderzoekers maken gebruik van observatie, niet van introspectie.
Biopsychosociaal model = alle functioneren is het gevolg van 3 invloeden: biologische,
psychologische/cognitieve en sociale invloeden.
Psychologische invloeden:
- agressie werd beloond in het verleden (bijv bij diefstal, het pesten stopt)
- de manier van een situatie interpreteren (bijv. je snel bedreigd voelen)
- agressie als oplossingsstrategie
Sociale invloeden:
- gewelddadig gezin zorgt voor agressie bij kinderen
- agressieve personen gaan om met andere agressieve personen (gang) waardoor het gestimuleerd
wordt.
Dus: alle invloeden samen spelen een rol in agressie, dit is het biopsychosociaal model.
6 belangrijke perspectieven in de psychologie:
1. Biologisch perspectief = gedrag wordt veroorzaakt door lichamelijke processen in de hersenen, het
zenuwstelsel, het endocriene stelsel en in de genen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmamaas11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,77. Je zit daarna nergens aan vast.
