De aantekeningen van HC 10 van het vak Verdelingsvraagstukken gegeven in de Pre-Master Gezondheidswetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Dit document bevat de stof gegeven in het tiende college over gezondheidsverschillen. Belangrijke termen zijn dikgedrukt weergegeven in het oranje e...
10. Gezondheidsverschillen
A. Gezondheidsmaten
Meten van (volks)gezondheid
Terugblik – 4 indicatoren
- Ziekte en aandoeningen: kijken naar prevalentie of
incidentie van een bepaalde ziekte.
- Sterfte en doodsoorzaken: sterftecijfers,
kindersterfte, sterfte als gevolg van een ziekte
- Functioneren en kwaliteit van leven: inzicht op subjectieve gevolg van een ziekte en hoe de ziekte
het dagelijks leven van mensen beïnvloedt.
- Samengestelde gezondheidsmaten: volksgezondheidsmaten die te verdelen zijn in
verwachtingsmaten en verliesmaten (QALY en DALY)
Gezondheidsindicatoren en -maten: we richten ons vooral op de levensverwachting als we kijken naar
gezondheidsverschillen.
Gezondheidsverschillen?
- Waarde van gezondheidsmaten
- Nulmeting en nameting van een interventie
Determinanten = alle factoren die van invloed zijn op de volksgezondheid
- Determinant effect op gezondheid afhankelijk van invulling
- Risicofactoren verhogen het risico op ziekte
- Prognostische factoren factoren van invloed op het verdere verloop van een ziekte
- Persoonsgebonden factoren:
o Aangeboren factoren: bepaalde aangeboren factoren die een onderliggende oorzaak kan
zijn voor een aandoening (genetisch/niet genetisch)
o Verworven factoren: bv. Lichaamslengte, -gewicht, psychische factoren (impulsiviteit,
zelfwaarde, etc.)
- Gedrag: bv. Roken, drinken, voldoende beweging, zorggebruik hebben invloed op je gezondheid
- Omgeving: kan invloed hebben op je gedrag en zegt wat over hoe gezond iemand is.
o Fysieke omgeving: aanwezigheid van chemische straling, geluidsoverlast, temperatuur,
maar ook welke mogelijkheden je in je omgeving hebt (bv. Sportscholen, huisartsen of
snackbars en coffee shops)
o Sociale omgeving: de mensen waarmee iemand zich kan identificeren, directe
leefomgeving (bv. Gezin, familie, vrienden/kennissen, collega’s). Kan een bron van stress
zijn door sociale druk, maar kan ook een positief effect hebben op je gezondheid als het
een bron is van sociale steun.
1
, Omgevingsfactoren – Obesogenic environment
= een omgeving dat overgewicht/obesitas in de hand werkt/bevordert.
Er wordt steeds meer gekeken naar de omgeving van een persoon en niet alleen naar hun eigen gedrag.
Aspecten in de omgeving die hieraan bijdragen:
1. Nabijheid – Bv. Overal in de buurt kan je ongezond voedsel krijgen.
o Zie je veel in achterstandswijken.
2. Portiegroottes – Portiegroottes zijn afgelopen jaren heel erg toegenomen.
o Mensen compenseren hier niet voor.
3. Geur van voeding – Stimuleert mensen om te eten (bv. Bij een bakker)
4. Sociale omgeving – Eten wordt gezien als een sociale activiteit en wordt gekoppeld aan
gezelligheid. Mensen associëren dus gezelligheid met eten.
Andere determinanten in VTV:
- Externe ontwikkelingen: bv. Economische ontwikkelingen in een land
- Beleid en preventie: overheid en regelgeving voor het bevorderen van de gezondheid
Gezondheidsverschillen
Levensverwachting neemt toe, maar niet gelijk voor iedereen.
Levensverwachting naar:
- Woonplaats: Bv. Mensen die in Nesselande wonen en mensen die in Maashaven wonen hebben
een verschil van 8 jaar in levensverwachting.
- SES: 7 jaar
- Geslacht: 5 jaar, maar verschil wordt wel kleiner.
- Opleiding: niet veranderd, maar wel ongeveer 4 jaar.
- Rookgedrag: zware rokers leven gemiddeld 13 jaar jonger.
o Het aantal rokers (met name zware rokers) neemt af in de afgelopen jaren.
Nivelleren gezondheidsverschillen
Waarom zouden we dat willen?
- Rechtvaardigheid: de ongelijkheid in gezondheid wordt ervaren als onrechtvaardig.
o Gezondheid is ongelijk verdeeld
- Equality vs. Equity gelijkheid vs. billijkheid
o Niet per se het elimineren van verschillen, maar het verwijderen van oneerlijke ongelijkheden.
Sociaaleconomische status (SES)
- De positie van mensen in de sociale stratificatie meestal sociaaleconomisch
o Sociale stratificatie: het indelen van groepen mensen in maatschappelijke lagen,
waartussen een ongelijkheidsverhouding bestaat.
- SES is een niet direct te observeren concept
Gebruik van 3 indicatoren wanneer je kijkt naar SES:
1. Hoogst genoten opleiding
2. Inkomen
3. Beroepsniveau
Positie op sociaaleconomisch kader
B. Hoe beïnvloedt SES gezondheid?
Mensen met lage SES:
- Wonen vaak in een buurt dat ongezond gedrag stimuleert
- Hebben een bepaald sociaal netwerk met normen en
waarden dat ongezond gedrag kan stimuleren
- Hebben minder financiële mogelijkheden (bv. Geen geld voor sportabonnement)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper et98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
