Alle examenstof is samengevat, er zitten ook drie hoofdstukken toegevoegd over suïcidaliteit van het boek: behandeling van suïcidaal gedrag in de praktijk van de GGZ
, 1. Psychodiagnostiek
De eerste vraag die een psycholoog zich stelt zodra er een cliënt voor intake of onderzoek komt is:
wat is er met deze cliënt aan de hand? De psycholoog wil weten hoe het komt dat deze cliënt, in deze
situatie, klachten ervaart, en stelt vragen om daarachter te komen. Hij heeft verschillende
instrumenten (onderzoeksgesprekken, (gedrags)observaties, psychologische tests en
vragenlijsten)om deze vragen te beantwoorden. De kern van psychodiagnostiek is de integratie van
de meetinstrumenten om antwoorden te krijgen op de onderzoeksvragen. Factoren in de persoon en
gedrag in de omgeving worden daarbij in samenhang beschouwd.
1.1. De rol van psychodiagnostiek
Soms leveren het onderzoeksgesprek en (gedrags)observatie al voldoende informatie op om een
behandeling te starten (bv. enkelvoudige stoornis). Soms is het nodig om vragenlijsten of andere
instrumenten toe te passen. Hierbij geldt voornamelijk het stepped-care-model. Uitgebreid
psychodiagnostisch onderzoek is zinvol in de volgende situaties:
- Wanneer tijdens de intake de indruk ontstaat dat de klachten of problemen grotendeels toe
te schrijven zijn aan intelligentie, ontwikkelingsproblematiek, persoonlijkheidskenmerken of
cognitief (dis) functioneren.
- Wanneer een cliënt al meerdere (psychologische) behandelingen heeft gehad zonder het
gewenste resultaat.
- Wanneer een cliënt gebaat lijkt bij een langer durende en/of intensievere behandeling
vanwege persoonlijkheidsproblematiek.
Een psychodiagnosticus wil vooral begrijpen welke interne psychische processen en
omgevingsinvloeden ten grondslag liggen aan de klachten en problemen van een cliënt. De metafoor
met hoe je een huis bekijkt. Hoe het huis is gebouwd bepaalt in de grote mate hoe stevig of zwak het
huis is en in hoeverre het bestand is tegen stormen (omgevingsinvloeden). Je wil goed in kaart
brengen welk temperament, persoonlijkheid of copingsvaardigheden iemand heeft. Als duidelijk is
welke factoren een rol spelen in de problematiek leidt dit tot een indicatiestelling waarbij de
interventie wordt gekozen die past bij de oorzakelijke factoren.
De psychodiagnosticus kan verschillende rollen aannemen:
- De intaker (eerste contact cliënt uitzoeken wat er aan de hand is de diagnosticus die de
klachten en problemen wil kaderen en de psychodiagnosticus die diepgaand wil begrijpen).
- Anamnestische gesprekken
- De behandeling
Wanneer er een band is tussen psycholoog en cliënt is het raadzaam om psychodiagnostische vragen
door een collega te laten doen. De uitslag kan confronterend en teleurstellende zijn voor de cliënt en
dan kunnen de verschillende rollen verwarrend zijn.
Het onderzoek hanteert de psychodiagnosticus de empirische cyclus. Het boek richt zich
voornamelijk op het werkveld van de reguliere ggz. Maar er zijn ook andere werkplekken zoals,
forensische setting of selectie personeel en studenten voor een bepaalde functie of opleiding.
1.2 De diagnostische cyclus
Deze cyclus wordt voor psychodiagnostische onderzoek beschreven door de Bruyn en dient in het
Nederlands taalgebied als de basis voor wetenschappelijk verantwoord psychodiagnostisch
onderzoek. De cyclus bestaat uit vier stappen: klachtenanalyse, probleemanalyse, verklaringsanalyse
en indicatieanalyse. Bij al deze stappen in een wetenschappelijke grondhouding van belang.
Begrippen (zie begrippenlijst)
, 1.3 Klachtenanalyse: wat is de vraag?
De klachtenanalyse volgt op de aanmelding en leidt tot een verhelderende diagnose: er is duidelijk
geworden wat de aanleiding is, de verwachtingen van de aanvragen (vaak een andere hulpverlener)
en de wat de hulpvraag van de cliënt is.
Vaak is al meer informatie bekend vanuit het dossier van de cliënt.
1.4 Probleemanalyse: wat is het probleem?
De onderzoeker moet een duidelijk krijgen van de situatie en de belevingswereld van de cliënt, in
probleemverhelderende gesprekken en door het gebruik van de informatie die in de intakeprocedure
wordt verzameld, zoals een gestandaardiseerde klachteninventarisatie en verschillende anamnese
(volgende sub kopjes uitbreiding).
1.4.1. Gestandaardiseerde klachteninventarisatie
Gestandaardiseerde vragenlijsten die breed screenen op psychische klachten of specifieke
symptoomvragenlijsten die de ernst van symptomen uitvragen. Worden vaak standaard bij een
intake afgenomen of maken uit van de Routine Outcome Monitoring (ROM)-procedure. Wordt
gebruikt om kwaliteit van zorg te waarborgen, maar ook geschikt voor het monitoren van
behandelingsresultaten. De Outcome Questionaire (OQ-45) meet drie functiedomeinen:
intrapsychisch, interpersoonlijk en sociale rolvulling. De diagnosticus kan individuele OQ-45 score
meenemen bij het formuleren van hypothese over de aard en ontstaanswijze van de klachten.
Begrippen (zie begrippenlijst)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dorisboon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,79. Je zit daarna nergens aan vast.
