17/20 GEHAALD!!
Volledige samenvatting aan de hand van powerpoint, lessen en aangevuld met de cursus van gezinsondersteuning, een tweedejaarsvak van de opleiding orthopedagogie in Hogent.
HISTORISCHE CONTEXT
• ‘Nachtwaker’: overheid gaat er voor zorgen dat er veiligheid is (vb. inzetten in politie),
maar gaat zich niet moeien met de opvoeding
• Moralistische periode: interveniëren in het gezin vanuit morele en religieuze
beweegredenen
• Patriarchale, burgerlijke gezin = de norm
De liberale • Feminisering van opvoedingstaken: opvoeding ligt grotendeels bij de moeder
nachtwakersstaat • Decontextualisering en culpabilisering van moeders
(begin 19e eeuw) ↪ hoge kindersterfte uit context (vb. werkomstandigheden, hygiëne) gehaald en moeders
kregen de schuld
• Filantropie: focus op moeder- en kinderzorg
o Melkkeuken: melk koken en in flessen doen → steriliseren om kindersterfte
tegen te gaan
o Bewaarscholen: voorlopers van kleuterscholen
• Eugenetica en Statistiek als legitimering voor preventie → streven naar het verbeteren
van de genetische samenstelling van een bevolkingsgroep
Gerationaliseerde • Overheid gaat zich wel moeien, gerationaliseerd: alles wat de wetenschap zegt is juist
overheidsinmenging • Institutionalisering en pedagogisering
(tweede helft o Kinderwetten 1901, verbod arbeid, leerplicht 1914
19e eeuw)
• Kinderen als kapitaal, de toekomst
• Ouders = verantwoordelijk (kind en maatschappij)
• Na wereldoorlog: welvaart en sociale zekerheid
• Van welvaart naar welzijn
• “Verzorgingsstaat” en “Interventiestaat”
Sociaal-
• Detraditionalisering en morele vrijheid: andere gezinsvormen mogelijk, anticonceptie
democratische
• Geloof in ‘maakbaarheid’: alles kan gerealiseerd worden
welvaartstaat
• Keuzevrijheid en verantwoordelijkheid
• Herculpabalisering van ouder: opnieuw verantwoordelijk voor opvoeding, als het fout
loopt is het de fout van de ouders
• Economische crisis → aandacht voor welzijn achteruit, verzorgingsstaat onbetaalbaar
De opkomst van het • 1989: internationaal verdrag van de rechten van het kind
neo-liberalisme • Van verzorgingsstaat naar sociale investeringsstaat: activerend discours (zelf doen) +
(1980) nadruk op preventie als legitimering (inzetten op opvoeding zodat het later goed loopt)
• Terug naar de nachtwakersstaat? Vooral klemtoon op arbeidsmarkt en sociale orde
1
, • 21ste eeuw: responsabilisering v. ouders “Ouders vormen om hun kinderen succesvol
op te voeden” “Geloof in maakbaarheid”
Terugkerend
• Ouders (vooral moeders) = steeds unieke en centrale opvoedingsverantwoordelijken
• Individualisering van sociale problemen en responsabilisering en normalisering
Jaren 2000 -
van opvoeders aanwezig
vandaag
Vandaag?
• Veel aandacht voor opvoedingsondersteuning (decreet opvoedingsondersteuning 2007)
• Een breuk met het verleden? Gedeelde opvoedingsverantwoordelijkheid
AANDACHT VOOR OPVOEDINGSONZEKERHEID
Tendensen
Hebben mogelijke impact gehad op actuele aandacht voor OO
• Verdwijnen/verdunning van sociale netwerken
o Toegenomen mobiliteit → families/gezinnen gaan vroeger en vaker verder uit elkaar wonen
o Informele netwerken lijken te veranderen: traditionele, gesloten banden worden opengebroken en
aangevuld met open (ook virtuele) sociale netwerken
• Detraditionalisering
o grote variëteit gezinsvormen, diverse opvattingen zorgt voor keuzevrijheid → gemis aan houvast en
groter gevoel van verantwoordelijkheid en onzekerheid
o Niet meer steunen op traditie van vaste normen en waarden
o Van bevelhuishouding (met vader als gezinshoofd) naar onderhandelingshuishouding
• Groeiend bewustzijn opvoedingstaak
o Anticonceptiemiddelen → ouderschap is een keuze
o Kind als kostbaar en zeldzaam goed → behoefte aan informatie en kwaliteitsvolle instituties
o Opkomst ontwikkelingspsychologie, IMH (infant mental health),… → belang dat vanuit maatschappij
gehecht wordt aan de rol van ouder
• Evolutie - doorbreken van taboe: naar buiten treden met opvoedingsvragen en- onzekerheid
Invloeden vanuit tijdsgeest
• Druk om als ouder te professionaliseren
• Abnormaal verhoogd risicobesef en vertaling naar preventie
2
, • Verder institutionaliseren van de vrije tijd ‘de achterbankgeneratie’
Opvoedingsonzekerheid, een probleem?
• Onzekerheid: uiting van hun intentie om een zo goed mogelijke opvoeding van hun kinderen te verzekeren
≠ probleem
• Constructie van professionelen die op die manier hun interventies i/h private domein trachten te legitimeren
• Een symptoom van onbekwaam zijn? Of net niet?
→ OO een gedeelde verantwoordelijkheid tussen private en publieke terrein
HET SPANNINGSVELD TUSSEN OPVOEDINGSONZEKERHEID EN PREVENTIE
• Ouders verdienen steun bij de opvoeding
• Opvoeden: ouder + kind + context (socialisatieproces)
• Historisch: opvoedingstekort compenseren – actueel: IVRK
• OO = gedeelde verantwoordelijkheid → belang: optimaliseren context en socialisatiemilieu (= inwerken in
maatschappij, waarden en normen overnemen van de maatschappij)
2 soorten argumenten voor legitimering OO
Empowerment Preventie
OO als antwoord op vragen en noden van ouders OO ter preventie van gedragsproblemen
bij kinderen en jongeren
Opdeling zorgt voor een spanningsveld
Bv. stijgende instroom in bijzondere jeugdzorg → aanleiding tot decreet opvoedingsondersteuning (preventie)
• Meeste professionals: OO als preventie, praktijk draagt ertoe bij dat weinig problematische situaties niet
escaleren, wat instroom in HV help voorkomen
• Jongerenwelzijn Oost-Vl.: OO is geen preventie
o zoveel mogelijk deplomatiseren en willen deze praktijk daarom duidelijk gescheiden houden van
zowel HV en preventie
o OO is basisrecht van elke ouder → structurele inbedding van opvoedingsondersteunende
initiatieven in de maatschappelijke dienstverlening
3
, WAT IS OPVOEDINGSONDERSTEUNING?
DEFINITIES
Vandemeulebroecke
Op intentionele wijze steun bieden aan ouders (c.q. ouderfiguren) bij hun opdracht en taak als opvoeders
➢ Bewust
➢ Niet alleen biologische ouders, maar ook andere ouderfiguren (stiefouders, pleegouders…)
➢ Geen professionelen (onthaalouders, leraars)
Een verzamelnaam voor activiteiten, voorzieningen en maatregelen die het opvoedingsproces in gezinsverband willen
ondersteunen. Men kan hierbij verschillende functies voorop stellen.
Het geheel van maatregelen, voorzieningen en structuren en activiteiten die erop gericht zijn de mogelijkheden van
het primaire opvoedingsmilieu (= gezin) aan te spreken, te verrijken en/of te optimaliseren teneinde kinderen en
jeugdigen optimale opvoedings- en ontwikkelingskansen te bieden
vb: Supernany, spelotheek, Kind & Gezin, opvoedingswinkel, ! jeugdbeweging niet, kerntaak is vrije tijd/spel, niet opvoeding
Vlaams decreet OO
Een laagdrempelige gelaagde ondersteuning van opvoedingsverantwoordelijken bij de opvoeding van kinderen
Opvoedingsverantwoordelijken
• De titularissen van het ouderlijk gezag, de natuurlijke personen die één of meer kinderen op duurzame wijze
of regelmatige basis onder hun bewaring hebben of bij wie het kind geplaatst is
• De professionelen of vrijwilligers die op grond van hun activiteiten mee verantwoordelijk zijn voor de
opvoeding van meerdere kinderen
→ Ruimere definitie – woord opvoedingsverantwoordelijken impliceert dat ook professionelen die instaan voor de
opvoeding worden meegerekend
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper keylaacke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,19. Je zit daarna nergens aan vast.
