College aantekeningen
[ALLE] Hoorcolleges en literatuur Continentale Filosofie
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Uitgebreide en heel overzichtelijke uitwerking van alle in de colleges besproken stof en literatuur.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Paula Witlox 2019Hoorcolleges Continentale Filosofie
Inhoudsopgave
Hoorcolleges Continentale Filosofie...........................................................................................1
Hoorcollege 1 – 7 februari 2019.............................................................................................2
Introductie...........................................................................................................................2
Hoorcollege 2 - 14 februari 2019............................................................................................6
Marx....................................................................................................................................6
Hoorcollege 3 – 21 Februari 2019.........................................................................................11
Horkheimer en Adorno.....................................................................................................11
Hoorcollege 4 – 28 februari 2019.........................................................................................16
Habermas..........................................................................................................................16
Hoorcollege 5 – 7 maart 2019...............................................................................................18
Nietzsche...........................................................................................................................18
Hoorcollege 6 – 14 Maart 2019............................................................................................22
Sartre.................................................................................................................................22
Hoorcollege 7 – 28 maart 2019.............................................................................................28
De Beauvoir.......................................................................................................................28
Hoorcollege 8 – 4 April 2019.................................................................................................33
Husserl...............................................................................................................................33
Hoorcollege 9 – 11 april 2019...............................................................................................36
Heidegger..........................................................................................................................36
Hoorcollege 10 – 18 April 2019.............................................................................................40
Levinas...............................................................................................................................40
Hoorcollege 12 – 25 April 2019.............................................................................................44
Arendt...............................................................................................................................44
Hoorcollege 13 – 9 Mei 2019................................................................................................49
Foucault.............................................................................................................................49
Hoorcollege 14 – 16 mei 2019..............................................................................................55
Gadamer............................................................................................................................55
,Paula Witlox 2019
Hoorcollege 1 – 7 februari 2019
Introductie
Continentale filosofie bestaat uit Europese filosofische tradities uit de 19 e en 20e eeuw en
onderscheidt zich van analytische filosofie, zoals die van Frege en Russel. Deze analytische
filosofie was vooral in Engeland en de VS populair.
Duits Idealisme, Fenomenologie, Existentialisme, Hermeneutiek, (post-) Structuralisme,
Feminisme, Psychoanalyse, Kritische Theorie
“The outcome of a series of critical responses to the dominant currents of modern European
philosophy.”
Analytische filosofie richt zich op het oplossen van problemen door het logisch analyseren
van termen, concepten en proposities (meer een soort taalfilosofie). Het doel van
analytische filosofie is dus helderheid, precisie en logische nauwkeurigheid.
Moderne filosofie Het belangrijkste uit deze moderne filosofie is de wending naar het
subject. Moderne filosofen gingen naar zichzelf kijken. Hoe kan ik tot zekere kennis komen?
Hoe kan filosofie daadwerkelijk een fundament voor de natuurwetenschappen zijn?
Kant: het kenvermogen van het subject heeft invloed op hoe de werkelijkheid wordt gekend.
Er is een verschil tussen Fenomenen/ dingen an sich.
Kant beschrijft hier een bescheiden idealisme. De kennis van de buitenwereld vindt in de
ideeënwereld van het subject plaats. Als we over kennis spreken gaat het altijd over hoe
deze kennis zich aan het subject toeschrijft. Volgens Kant is er ook een deel van kennis dat
wij niet kennen, omdat wij het simpelweg niet kunnen weten. Hiervoor hebben wij de
capaciteit niet: het Ding an Sich.
Uiteindelijk plaatst Kant God in dat onkenbare gedeelte, in dat Ding an Sich. De relatie
tussen religie en subjecten is een relatie die niet plaats vindt in het kenvermogen. Niet een
helemaal transparante wereld voor de mens. Omdat er iets is wat wij niet kunnen kennen, is
er plaats voor religie, ethiek etc.
Duits idealisme
Alles wat na Kant is gekomen is het Duits idealisme. Dit is de stroming van bijv. de filosofen
Schelling, Frichte, Hegel etc. Een vervolg op de filosofie van Kant. ‘Is de wereld kenbaar?’
Ze vonden de theorie van Kant een beetje laf. Zijn op een eigen manier allemaal bezig
geweest om een antwoord te geven op de problemen van Kant’s theorie, namelijk dat Ding
an Sich. Filosofie moest volgens hen systematisch zijn, het moet ons een metafysisch
systeem geven, wat gebruikt kan worden als antwoord op allerlei belangrijke vragen.
Hegel
Schreef de fenomenologie van de geest (1807), welke gaat over de reis van het natuurlijke
bewustzijn tot filosofische bewustzijn. “Het echte is het redelijke en het redelijke is echt”.
,Paula Witlox 2019
Had als doel absolute kennis. Hechtte veel waarde aan geschiedenis.
Hegel heeft alles op een systematische manier geperfectioneerd. Volgens hem bestaat niet
langer het Ding an Sich. De hele wereldgeschiedenis, wereldontwikkeling is Geist/de
totaliteit/het al wat is.
Alles wat er ooit is gebeurd, draagt bij aan hoe wij ons nu gedragen tegenover de wereld.
Wat het betekent om mens de zijn in de wereld. Er is veel chaos, volgens Hegel. In deze
chaos voelt het subject zich onveilig en onvrij.
Het subject moet nu een reis maken van het natuurlijke bewustzijn naar het filosofisch
bewustzijn en moet gaan begrijpen waarom de wereld is zoals hij is. Het doel van deze reis is
absolute kennis. Het daadwerkelijk kennen van de wereld en mijn plaats in deze wereld
De hele geschiedenis is altijd op zoek naar meer kennis. De geschiedenis is progressief, want
nu is het beter dan 500 jaar geleden. We zijn in ontwikkeling en gaan ergens naartoe. De
fundamentele filosofie is altijd gericht geweest op kennis van al wat is.
Fundamentele filosofie: Wat is de totaliteit van alle dingen?
Hegel: Wat is de Geist? Wat is de totaliteit van al wat is?
Waarheid voor Hegel is dat het subject begrijpt dat de filosofie een uitdrukking is van het
geheel. De filosofie spreekt altijd de taal van de traditie. We staan altijd al in een traditie.
De geschiedenis is teleologisch, een doelmatig geheel. De expressie van de absolute kennis is
een situatie waarin niks meer vreemd is voor ons. De mens heeft een diep inzicht van hoe
zaken zich tot elkaar verhouden. Het zijn allemaal uitdrukkingen van een holistisch geheel.
Als men dit begrijpt, is er sprake van vrijheid. De mens kan transparant worden. Waar Kant
een bescheiden idealist was, was Hegel een absolute idealist.
Relatie continentale en analytische filosofie
Veel analytische filosofen vonden de filosofie van Hegel te ingewikkeld. Maar volgens Hegel
is dat ook een van de momenten die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van de filosofie.
Gedeelde thema’s continentale filosofen:
- Wijzen de natuurwetenschap af als enige of meest accurate wijze om fenomenen uit
te leggen.
- Hegeliaans punt: dat filosofische argumentatie niet los kan worden beschouwd van
de context waarin deze tot stand komt (geschiedenis). De mens staat in een
geschiedenis, traditie. Vanuit een bepaalde traditie gaat hij filosoferen.
- Revolutionair potentieel: de mens kan de voorwaarden van mogelijke ervaring kan
veranderen (Marx), als we maar loskomen uit ons valse bewustzijn. De filosofie wordt
een belangrijk instrument in een betere, mooiere, lievere maatschappij.
- Er is een verband is tussen de theorie en praktijk.
Er ligt een nadruk op de metafilosofie: een poging om de definitie en methode van filosofie
aan te duiden
- Duits idealisme en fenomenologie: filosofie als a-priori wetenschap, filosofie moet
het fundament voor de wetenschap zijn.
, Paula Witlox 2019
- Hermeneuthiek, kritische theorie en structuralisme: filosofie is cultureel en praktisch
- Volgt uit Kantiaanse these dat kennis, ervaring en realiteit worden gevormd door
voorwaarden die de filosofie beter kan begrijpen dan de natuurwetenschap.
- Taal en lichamelijkheid is een toegang tot het begrijpen van de wereld/filosofie. De
mens als historisch wezen. Continentale filosofie is zelf ook een hele talige filosofie.
Sinds de tweede wereldoorlog verspreidt continentale invloed zich aan Britse en
Amerikaanse universiteiten. Continentale filosofie is interessant voor literatuurstudies,
kunst, film, sociologie en politicologie. Er is niet altijd een strikt onderscheid voor wat als
filosofisch waardevol wordt gerekend.
Ethiek
Er ligt vaak ook een focus op ethische vragen in de continentale filosofie.
Ethos: hoe te leven?
Continentale ethiek is geen doctrine maar kent thema’s:
- Intersubjectiviteit
- Eindigheid
- De ander
- Verantwoordelijkheid
- Overheersing
- Geven
- Seksueel verschil
Overzicht denkers
Karl Marx
(1818-1883)
- Materialistisch Hegelianisme, een omgekeerde hegeliaan
- Klassenstrijd
- Vals bewustzijn
Marx is vooral belangrijk omdat hij van belang was voor denkers na hem.
Friedrich Nietzsche
Literaire filosoof. Moeten deze wereld omarmen, zonder verdubbeling van de werkelijkheid.
- Genealogie: het onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van begrippen
- “God is dood”: de mens heeft God vermoord. Bedoelde dat een God buiten de mens
niet kon bestaan, maar een list was om hem te knechten onder door een
priesterkaste opgelegde leefregels en met een vals besef van goed en kwaad.
- Amor fati
- Nihilisme
- Voorbij goed en kwaad (1886)
- Aldus sprak Zarathustra (1885)
- Ecce Homo (1889)
Max Horkheimer en Theodor Adorno
Filosofie in Duitsland tussen de twee wereldoorlogen. Hebben Marx’ idee van overheersing
uitgebreid. Hoe kan vrijheid worden gerealiseerd? Ze breiden het idee van onderdrukking
uit.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulawitlox. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen