Samenvatting AFP
Les 1
1. Verzamelt informatie over het algemeen psychisch functioneren van een zorgvrager.
Psychisch gezonde mensen voelen zich over het geheel genomen tevreden. Ze zijn in staat om te
genieten, denken positief, kunnen omgaan met tegenslagen en zijn tevreden met hun sociale
relaties. Psychische gezondheid is een subjectief begrip. Het hangt af van bijvoorbeeld de cultuur
waarin iemand leeft en de eigen beleving.
Psychische ongezondheid kan zich uiten in allerlei klachten, zoals je down voelen, stress ervaren,
zenuwachtig zijn of angst hebben. Het kunnen ook lichamelijke klachten zijn, zoals hoofdpijn,
vermoeidheid, duizeligheid of buikpijn.
2. De student kan de verschillende domeinen waarop je kan observeren benoemen.
1. Algemene indrukken
Uiterlijk
Contact en houding
Klachtenpresentatie
Ziektebesef, ziekte-inzicht en ziektegedrag
Gevoelens en reacties opgewekt bij onderzoeker
2. Cognitieve functies
Bewustzijn, aandacht en oriëntatie
Intellectuele functies (oordeelsvermogen, abstractievermogen, intelligentie, taal
rekenen)
Inprenting en geheugen
Voorstelling, waarneming, zelfbeleving, lichaamsbeleving
Denken (tempo, beloop/samenhang en inhoud)
3. Affectieve functies
Stemming en affects
Somatische stemmingsequivalenten (somatische klachten die veroorzaakt worden
door klachten)
Somatische angstequivalenten (spierspanning, blozen, tachycardie, kortademigheid,
transpireren, tremor etc.)
Pseudoneurogische klachten (overige somatisch niet (geheel) verklaarbare klachten)
4. Conatieve functies
Psychomotoriek (bijv. tremoren, tics, katatonie)
Mimiek
Spraak
Driftleven, wilsleven, gedrag (bijv. ontremming, dwangmatig, impulsief)
Persoonlijkheidstrekken
Afweermechanismen
3. De student heeft kennis van het psychiatrisch onderzoek volgens Hengelveld.
4. De student kan het psychiatrisch onderzoek toepassen binnen een casuïstiek.
Tijdens het psychiatrisch onderzoek beoordeelt de psychiater de toestand van een cliënt. Er wordt
dan vervolgens een psychiatrische diagnose gesteld en een behandeladvies gegeven. Als er
psychofarmaca nodig zijn wordt het advies van de psychiater besproken met de verwijzer, zijnde
huis- of bedrijfsarts.
,Het psychiatrisch onderzoek bestaat uit een of een aantal gesprekken waarbij zo mogelijk
aanvullend persoonlijkheidsonderzoek of neuropsychologisch onderzoek aan de orde komt.
5. Heeft kennis van de algemene psychiatrie zoals staat beschreven in hoofdstuk 2 van leerboek
psychiatrie.
Voor een goede werkrelatie en uiteindelijk optimale bijdrage aan het behandelresultaat is een
passende bejegening noodzakelijk. ‘Passend bejegenen’ betekent dat de verpleegkundige flexibel
varieert, optimaal afstemt op de hulpvraag, de coping strategie, de fase van motivatie en het stadium
van herstel van de patiënt.
6. Kan ervaringen, voorkennis benoemen over psychiatrie.
Psychotische kenmerken:
Hallucinaties
Wanen
Incoherent denken, praten
Les 2
1. Is in staat het ontstaan van afwijkend gedrag te verklaren vanuit het bio psychosociaal model
Biologische benadering
Medisch model
(Neurologische) hersenziekte(relatie hersenafwijking en psych. Stoornis)
Intrede van pathologisch anatomisch onderzoek
Monocausaal denken ( psychiatrie vanuit één oorzaak)
Biologische grondslagen van afwijkend gedrag
Psychologische benadering
Kraepelin Afscheiding van psychiatrie en neurologie (beschrijving klinisch beeld,
groepeerde ziektebeelden)
Freud Psychoanalyse; bewust maken van innerlijke conflicten
Psychodynamische modellen ( onbewuste conflicten en motieven als oorzaak van afwijkend
gedrag)
Leer theoretische modellen. ( De invloed van leerervaringen op de ontwikkeling van
afwijkend gedrag)
Cognitieve modellen (Verkeerd denken als oorzaak van afwijkend gedrag
Sociologische benadering
Maatschappelijke factoren
Oog voor resocialisatie de-institutionalisering
De rol die maatschappelijke ziekten als armoede, racisme en langdurige werkloosheid spelen
in het ontstaan van afwijkend gedrag; relaties tussen afwijkend gedrag en etniciteit, gender,
cultuur en sociaaleconomische klasse.
Interacties tussen biologische, psychologische en socioculturele factoren in de ontwikkeling van
afwijkend gedrag
2. Heeft kennis van het stress-kwetsbaarheidsmodel en kan het ontstaan en voortduren van
afhankelijk gedrag verklaren
Een overzicht gegeven van de factoren die van invloed zijn op de psychische (on)gezondheid en
wordt de interactie tussen de verschillende factoren weergegeven. Bij deze factoren ofwel de
determinanten van psychische (on)gezondheid wordt een onderscheid gemaakt tussen:
Persoonsgebonden factoren (psychobiologische kwetsbaarheid);
, Omgevingsgebonden factoren (sociale of fysieke kwetsbaarheid);
Gebeurtenissen in iemands leven en de manier van reageren hierop (betekenisverlening en
coping).
3. Kent het verschil tussen classificeren en diagnosticeren.
Classificeren: hoe de ontstane aandoening of stoornis ingedeeld zou worden in de DSM.
Diagnosticeren: Een diagnose is beschrijvend: een kort verhaaltje over de persoon. Daarin komen,
kort gezegd, meestal de volgende onderdelen terug:
Risicofactoren (kwetsbaarheden) en beschermende factoren vanuit biologie, sociale
ervaringen en psychologie;
De beïnvloeding daartussen;
Hoe er in dit samenspel problemen, aandoeningen of stoornissen ontstaan.
Een psycholoog of psychiater stelt dit verhaaltje op aan de hand van wat jij vertelt en misschien de
uitkomsten van diagnostiek, zoals een testonderzoek of vragenlijsten. Al deze gegevens ordent hij op
de manier die hij in zijn opleiding en werkervaring geleerd heeft. Dat noem je de klinische blik en die
is oneindig veel waardevoller dan een lijstje met criteria.
4. Kan aangeven wat DSM classificatie is en wat het doel is van de DSM en wat de voor-en nadelen
van de DSM zijn ( classificatiesysteem voor psychische aandoeningen)
DSM is een afkorting van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Een classificatie voor
psychische stoornissen.
Het doel van de DSM is om onderlinge vergelijking van (groepen) patiënten mogelijk te maken door
ondubbelzinnige definities op te stellen waaraan iemand moet voldoen om in een bepaalde groep te
vallen.
De DSM doet vooral uitspraak over de belemmering in het dagelijks functioneren (persoonlijk,
relationeel, sociaal, beroepsmatig).
Les 3
1. Heeft kennis van de behandelvormen binnen de psychiatrie.
2. Heeft kennis van de basisprincipes en achtergrond van cognitieve gedragstherapie,
psychotherapie.
Cognitieve gedragstherapie: een vorm van psychotherapie. Cognitieve gedragstherapie is een
samenvoeging van twee psychotherapeutische methoden, te weten cognitieve therapie en
gedragstherapie. richt zich op het onderzoeken van het gedachtepatroon (de cognities) en de invloed
van deze gedachten op het gevoelsleven. Door middel van therapeutische methoden en technieken
probeert men de gedachtegang te beïnvloeden.
Behandeling bestaat uit twee elementen:
1. Blootstellen aan de situatie die angst oproept
2. Vervolgens mag de patiënt geen handelingen verrichten die de angst doen zakken
(responspreventie).
3. Heeft basiskennis van de farmacologie.
Les 1
1. Verzamelt informatie over het algemeen psychisch functioneren van een zorgvrager.
Psychisch gezonde mensen voelen zich over het geheel genomen tevreden. Ze zijn in staat om te
genieten, denken positief, kunnen omgaan met tegenslagen en zijn tevreden met hun sociale
relaties. Psychische gezondheid is een subjectief begrip. Het hangt af van bijvoorbeeld de cultuur
waarin iemand leeft en de eigen beleving.
Psychische ongezondheid kan zich uiten in allerlei klachten, zoals je down voelen, stress ervaren,
zenuwachtig zijn of angst hebben. Het kunnen ook lichamelijke klachten zijn, zoals hoofdpijn,
vermoeidheid, duizeligheid of buikpijn.
2. De student kan de verschillende domeinen waarop je kan observeren benoemen.
1. Algemene indrukken
Uiterlijk
Contact en houding
Klachtenpresentatie
Ziektebesef, ziekte-inzicht en ziektegedrag
Gevoelens en reacties opgewekt bij onderzoeker
2. Cognitieve functies
Bewustzijn, aandacht en oriëntatie
Intellectuele functies (oordeelsvermogen, abstractievermogen, intelligentie, taal
rekenen)
Inprenting en geheugen
Voorstelling, waarneming, zelfbeleving, lichaamsbeleving
Denken (tempo, beloop/samenhang en inhoud)
3. Affectieve functies
Stemming en affects
Somatische stemmingsequivalenten (somatische klachten die veroorzaakt worden
door klachten)
Somatische angstequivalenten (spierspanning, blozen, tachycardie, kortademigheid,
transpireren, tremor etc.)
Pseudoneurogische klachten (overige somatisch niet (geheel) verklaarbare klachten)
4. Conatieve functies
Psychomotoriek (bijv. tremoren, tics, katatonie)
Mimiek
Spraak
Driftleven, wilsleven, gedrag (bijv. ontremming, dwangmatig, impulsief)
Persoonlijkheidstrekken
Afweermechanismen
3. De student heeft kennis van het psychiatrisch onderzoek volgens Hengelveld.
4. De student kan het psychiatrisch onderzoek toepassen binnen een casuïstiek.
Tijdens het psychiatrisch onderzoek beoordeelt de psychiater de toestand van een cliënt. Er wordt
dan vervolgens een psychiatrische diagnose gesteld en een behandeladvies gegeven. Als er
psychofarmaca nodig zijn wordt het advies van de psychiater besproken met de verwijzer, zijnde
huis- of bedrijfsarts.
,Het psychiatrisch onderzoek bestaat uit een of een aantal gesprekken waarbij zo mogelijk
aanvullend persoonlijkheidsonderzoek of neuropsychologisch onderzoek aan de orde komt.
5. Heeft kennis van de algemene psychiatrie zoals staat beschreven in hoofdstuk 2 van leerboek
psychiatrie.
Voor een goede werkrelatie en uiteindelijk optimale bijdrage aan het behandelresultaat is een
passende bejegening noodzakelijk. ‘Passend bejegenen’ betekent dat de verpleegkundige flexibel
varieert, optimaal afstemt op de hulpvraag, de coping strategie, de fase van motivatie en het stadium
van herstel van de patiënt.
6. Kan ervaringen, voorkennis benoemen over psychiatrie.
Psychotische kenmerken:
Hallucinaties
Wanen
Incoherent denken, praten
Les 2
1. Is in staat het ontstaan van afwijkend gedrag te verklaren vanuit het bio psychosociaal model
Biologische benadering
Medisch model
(Neurologische) hersenziekte(relatie hersenafwijking en psych. Stoornis)
Intrede van pathologisch anatomisch onderzoek
Monocausaal denken ( psychiatrie vanuit één oorzaak)
Biologische grondslagen van afwijkend gedrag
Psychologische benadering
Kraepelin Afscheiding van psychiatrie en neurologie (beschrijving klinisch beeld,
groepeerde ziektebeelden)
Freud Psychoanalyse; bewust maken van innerlijke conflicten
Psychodynamische modellen ( onbewuste conflicten en motieven als oorzaak van afwijkend
gedrag)
Leer theoretische modellen. ( De invloed van leerervaringen op de ontwikkeling van
afwijkend gedrag)
Cognitieve modellen (Verkeerd denken als oorzaak van afwijkend gedrag
Sociologische benadering
Maatschappelijke factoren
Oog voor resocialisatie de-institutionalisering
De rol die maatschappelijke ziekten als armoede, racisme en langdurige werkloosheid spelen
in het ontstaan van afwijkend gedrag; relaties tussen afwijkend gedrag en etniciteit, gender,
cultuur en sociaaleconomische klasse.
Interacties tussen biologische, psychologische en socioculturele factoren in de ontwikkeling van
afwijkend gedrag
2. Heeft kennis van het stress-kwetsbaarheidsmodel en kan het ontstaan en voortduren van
afhankelijk gedrag verklaren
Een overzicht gegeven van de factoren die van invloed zijn op de psychische (on)gezondheid en
wordt de interactie tussen de verschillende factoren weergegeven. Bij deze factoren ofwel de
determinanten van psychische (on)gezondheid wordt een onderscheid gemaakt tussen:
Persoonsgebonden factoren (psychobiologische kwetsbaarheid);
, Omgevingsgebonden factoren (sociale of fysieke kwetsbaarheid);
Gebeurtenissen in iemands leven en de manier van reageren hierop (betekenisverlening en
coping).
3. Kent het verschil tussen classificeren en diagnosticeren.
Classificeren: hoe de ontstane aandoening of stoornis ingedeeld zou worden in de DSM.
Diagnosticeren: Een diagnose is beschrijvend: een kort verhaaltje over de persoon. Daarin komen,
kort gezegd, meestal de volgende onderdelen terug:
Risicofactoren (kwetsbaarheden) en beschermende factoren vanuit biologie, sociale
ervaringen en psychologie;
De beïnvloeding daartussen;
Hoe er in dit samenspel problemen, aandoeningen of stoornissen ontstaan.
Een psycholoog of psychiater stelt dit verhaaltje op aan de hand van wat jij vertelt en misschien de
uitkomsten van diagnostiek, zoals een testonderzoek of vragenlijsten. Al deze gegevens ordent hij op
de manier die hij in zijn opleiding en werkervaring geleerd heeft. Dat noem je de klinische blik en die
is oneindig veel waardevoller dan een lijstje met criteria.
4. Kan aangeven wat DSM classificatie is en wat het doel is van de DSM en wat de voor-en nadelen
van de DSM zijn ( classificatiesysteem voor psychische aandoeningen)
DSM is een afkorting van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Een classificatie voor
psychische stoornissen.
Het doel van de DSM is om onderlinge vergelijking van (groepen) patiënten mogelijk te maken door
ondubbelzinnige definities op te stellen waaraan iemand moet voldoen om in een bepaalde groep te
vallen.
De DSM doet vooral uitspraak over de belemmering in het dagelijks functioneren (persoonlijk,
relationeel, sociaal, beroepsmatig).
Les 3
1. Heeft kennis van de behandelvormen binnen de psychiatrie.
2. Heeft kennis van de basisprincipes en achtergrond van cognitieve gedragstherapie,
psychotherapie.
Cognitieve gedragstherapie: een vorm van psychotherapie. Cognitieve gedragstherapie is een
samenvoeging van twee psychotherapeutische methoden, te weten cognitieve therapie en
gedragstherapie. richt zich op het onderzoeken van het gedachtepatroon (de cognities) en de invloed
van deze gedachten op het gevoelsleven. Door middel van therapeutische methoden en technieken
probeert men de gedachtegang te beïnvloeden.
Behandeling bestaat uit twee elementen:
1. Blootstellen aan de situatie die angst oproept
2. Vervolgens mag de patiënt geen handelingen verrichten die de angst doen zakken
(responspreventie).
3. Heeft basiskennis van de farmacologie.
