Samenvatting
Samenvatting HC Steden en Burgers in de Lage Landen en de Verlichting Theorie en praktijk
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Verwerking van HC Steden en Burgers in de Lage Landen en de Verlichting Theorie en praktijk
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis Centraal ExamenHC1 Steden en Burgers in de Lage Landen (1050 - 1700)
Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk
(1050–1302)?
13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een
agrarisch-urbane samenleving
Na 1000 herleefde de landbouwstedelijke samenleving in West-Europa. De landbouw ging
meer opbrengen. Er ontstonden duizenden steden waar handelaren en ambachtslieden
leefden.
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
Steden werden zelfstandiger doordat edelen hun steeds meer rechten verleenden, in ruil
voor geld. Door hun rijkdom en vrijheid hadden de steden een grote aantrekkingskracht op
de bewoners van het platteland. De macht in steden kwam in handen van een elite van rijke
kooplieden.
Vanaf de 11e eeuw deed zich in Europa een aantal veranderingen voor. De
landbouw veranderde → meer grond beschikbaar voor de landbouw, betere
technieken zoals het drieslagstelsel en de juk, de bevolking groeide, de handel
bloeide op (onder andere door de toenemende veiligheid) en er ontstond weer
een monetaire economie (geldeconomie) van grotere omvang. In het noorden ontwikkelde
vooral Vlaanderen (blauwe banaan) zich tot een van de meest verstedelijkte gebieden van
Europa. Om hun economische belangen te beschermen kregen, bevochten en kochten
stedelingen zelfbestuur in de vorm van stadsrechten. Horigen boeren vestigden zich in
steden en maakte afspraken met vorsten en hoge adel. De vorst gaf stadsrechten in ruil voor
belasting. Voorbeelden van deze stadsrechten: eigen wetten en rechtspraak, stadsmuren,
jaarmarkten organiseren, tol heffen en het recht op het oprichten van gilden. Vanwege hun
marktfunctie vertakte het netwerk tussen die steden en het verzorgingsgebied (gebied dat
voor producten en diensten op een stad is aangewezen) zich steeds fijner. Om zichzelf in
stand te houden had de stad een constante toestroom nodig van kapitaalkrachtige of
kundige aspirant-poorters. Startpunt van stedelijke dynamiek (levendigheid) in de
Nederlandse gewesten was Atrecht. Door de hoge landbouwproductiviteit en de
schapenhouderij in de regio veroverde die stad een centrale plaats in de lakennijverheid
(geweven en vervilte wollen stof). Handelaren in deze bisschopsstad vonden aansluiting op
een handelsnetwerk dat zich via jaarmarkten (markt die elk jaar op een vaste tijd wordt
gehouden) in Frankrijk uitstrekte tot de Italiaanse stadstaten. Rijke kooplieden versterkten
hun positie door zich te organiseren in koopliedengilden. Ook door leningen te verstrekken
aan edellieden kregen ze het stadsbestuur in handen. Tegen 1300 werd Atrecht als centrum
van nijverheid overvleugeld door Vlaamse steden als Brugge, die via de Noordzee
aansluiting vonden op de handel met steden van de Hanze (verbond van handelssteden aan
de Noord- en Oostzee), maar ook met gebieden in Spanje en Italië. Patriciërs (lid van een
vooraanstaande familie) in Vlaamse steden knoopten banden aan met de adel en maten
zich steeds meer een adellijke levensstijl aan. Tussen hen en het gemeen (lagere
bevolkingsklasse) aangevoerd door ambachtslieden, ontstonden steeds meer spanningen
over bestuur en over werkomstandigheden. Met de Guldensporenslag (strijd tussen
, Vlaamse ambachtslieden en boeren en het Franse leger) lieten Vlaamse ambachtslieden en
boeren in 1302 zien dat ze waren opgewassen tegen patriciërs en feodale heren.
Handel en stedelijke burgerij
Vlaanderen
- Een van de meest verstedelijkte gebieden van Europa
- Vanwege marktfunctie ontstond er een netwerk
- Steden hadden nieuwe poorters (burgers) nodig
- In de meeste steden bestond het bestuur uit een raad
van schepenen → de graaf van Vlaanderen koos
patriciërs als schepenen voor het leven → het
stadsbestuur werd een kleine, rijke elite → leidt tot
machtsmisbruik → er ontstaat een conflict tussen de
patriciërs en het gemeen → de guldensporenslag
Atrecht
- Begin van de stedelijke bloei in Nederlandse gewesten
- Landbouwproductiviteit was hoog
- Schapenhouderij was succesvol → centrum van lakennijverheid
- Handelsnetwerk via Franse jaarmarkten naar Italiaanse stadstaten
- Het was een bisschopsstad en had dus goed contact met Rome
- Rijke kooplieden vestigden hun positie en verenigen zich in koopliedengilde
- Deze kooplieden verstrekken leningen aan edelen en komen in het stadsbestuur
Brugge
- Vindt via de Noordzee aansluiting bij handelsnetwerk Hanze
- Brugge is één van de vier grote handelsposten
- Handelscontacten in Spanje en Italië
- Brugge wordt het centrum van de wol- en lakenhandel
- Eerste kapitaalmarkt
- Rijke handelaren gedragen zich steeds meer als edelen (patriciërs)
1100-1300 → Atrecht handelscentrum
1300-1500 → Brugge handelscentrum
1500-1585 → Antwerpen handelscentrum
1585-1700 → Amsterdam handelscentrum
1700 → Londen handelscentrum
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper uskebrok. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
