Dit document bevat zeer uitgebreide college-aantekeningen (92 pagina's!) van alle inhoudelijke colleges van het vak Staats- en Bestuursrecht in Europeesrechtelijk perspectief (RGMST00906) aan de Rijksuniversiteit Groningen. De aantekeningen zijn woordelijk meegeschreven.
Ook op zoek naar uitwe...
Dit document bevat uitgebreid meegeschreven college aantekeningen van het vak Staats- en Bestuursrecht in
Europeesrechtelijk perspectief (geschreven in collegejaar 2021/2022 (19 april 2022 t/m 7 juni 2022)). De
aantekeningen zijn woordelijk meegeschreven en aangevuld met de literatuur waar nodig. Belangrijke artikelen
zijn in het geel gearceerd, belangrijke jurisprudentie is in het geel weergegeven en omringd door [vierkante
haken]. De belangrijkste begrippen worden in het groen weergegeven. In de lichtgele kaders is belangrijke
😊
informatie opgenomen, bijvoorbeeld belangrijke rechtsoverwegingen uit de jurisprudentie, volledige wetteksten of
andere informatie om de stof extra te verduidelijken. Veel succes met studeren!
Inhoudsopgave
[College 1] - Week 1: De relatie tussen Unierecht en nationaal recht p. 3
● Conforme interpretatie
● Rechtstreekse werking
● Voorrang
● Monisme, dualisme
● Transformatie- en incorporatiestelsel
[College 2] - Week 2A: De relatie tussen Unierecht en nationaal recht p. 14
● Institutionele autonomie
● Procedurele autonomie
● De leer van de autonome rechtsorde
○ Van Gend en Loos, Internationale Handelsgesellschaft, Simmenthal
○ Advies 2/13
[College 3] - Week 2B: De relatie tussen Unierecht en nationaal recht p. 20
● Doorwerking en de Grondwet
● Het Britse perspectief
● Recap volkssoevereiniteit
● Het Duitse perspectief
● (Constitutionele) identiteit en Europeanisering
[College 4] - Week 3: Nationale democratie en europeanisering p. 34
● Nationale parlementen in de Europese Unie: rol, invulling
○ Verdrag van Lissabon (2009)
○ Vijf ideaaltypen
● Europese instrumenten
○ Subsidiariteitstoets (‘gele kaart’-procedure)
○ Politieke dialoog
● Nationale instrumenten
○ Regulier overleg met vakministers en minister-president
○ Parlementair behandelvoorbehoud
○ Parlementair instemmingsrecht
○ Coalities, informateurs en kennisagenda’s
[College 6] - Week 4B: Europeanisering algemeen bestuursrecht: handhaving p. 59
● Hoofdlijnen van bestuursrechtelijke handhaving van het Unierecht
● Jurisprudentiële beïnvloeding
○ Griekse Maïs
○ Spaanse aardbeien
○ Schmidberger (grenzen aan handhaving)
● Legislatieve beïnvloeding
● SOLVIT-netwerk
[College 8] - Week 5B De relatie tussen Unierecht en nationaal recht p. 64
● Overheidsaansprakelijkheid
○ Francovich
■ Voldoende gekwalificeerde schending
■ Rechten van particulieren
● Leth
● Peter Paul
■ Causaal verband
[College 9] - Week 6A: Rechtsbescherming II - Polen p. 70
● Wat weten we van Polen?
● Hoe ziet Polen er staatkundig uit?
○ Parlement
○ President
○ Rechterlijke macht
● Casus Constitutioneel Tribunaal Polen
[College 10] - Week 6B: Rechtsbescherming I - Bestuursrechtelijke rechtsbescherming p. 78
● Handvest grondrechten EU
● Benthem-arrest
● Verdrag van Aarhus
● Varkens in Nood + Varkens op de Zuidpool?
● Procedurele autonomie
[College 11] - Week 7: Europeanisering algemeen bestuursrecht: lessen voor de Awb? p. 86
2
, Week 1: De relatie tussen Unierecht en nationaal recht [1]
De eerste week van het vak Staats- en Bestuursrecht in Europeesrechtelijk perspectief heeft één
college, waarin een aantal kernleerstukken aan de orde komen die bij verschillende andere colleges
terugkomen. In de kern bespreken we het volgende: europeaniseren, voorrang, conforme interpretatie
en rechtstreekse werking. Met name europeaniseren vormt de rode draad van dit vak.
Datum: 19 april 2022
Docent: M. Duchateau
Algemene introductie van het vak: het overzicht
In het vak Staats- en Bestuursrecht in Europees perspectief behandelen we een viertal kernvragen, die
zien op soevereiniteit en democratie. De kernvragen die we gaan behandelen zijn:
1. Wanneer moet nationaal recht wijken voor Europees recht?
→ Deze vraag betekent, plat gezegd: welke norm heeft voorrang?
● Welke nationale organen zijn daarvoor hoe verantwoordelijk?
→ Dit is niet alleen een Europeesrechtelijke vraag, maar ook een nationale vraag.
Sterker nog, precies in de samenloop van die twee, vind je de interessante
Europeaniseringsvragen.
2. Waarom is dat zo (grondslag Unierecht)?
→ Waarom is dat zo? De rechter vindt van alles, maar waarom eigenlijk? Past dat bij het
narratief en de democratie? Hoe overtuigend is het onderliggende verhaal waarom de ene
norm voorrang heeft op de ander?
● Wat zegt dit over de soevereine statelijkheid van de lidstaten?
→ Je zou kunnen zeggen dat staten vroeger heel soeverein waren en konden doen
waar ze zin in hadden. Is de lidstaat fundamenteel eerst een lidstaat van de Europese
Unie of is de lidstaat in eerste plaats een staat en in de tweede plaats toevallig ook lid
van de Europese Unie?
3. Wat betekent het dat nationale organen nu ook ‘Europese’ organen zijn geworden?
→ Er wordt vaak gezegd dat de nationale rechter ook een Europese rechter is geworden, of
misschien zelfs wel in de eerste plaats een Europese rechter is, maar wat betekent dit nou
eigenlijk? Hier zitten juridische consequenties aan die ook verband houden met de grondslag.
4. Wat is de relatie van de overheidslagen tot elkaar?
→ Dit is misschien wel de meest fundamentele vraag.
● En van de verschillende organen tot elkaar?
● ‘Lagenmodel’ vs. ‘netwerkmodel’?
→ Bij het ‘Lagenmodel’; is in essentie de vraag: is er een Europees deel (=
Europees Parlement, Europese Commissie, etc.)? En is dat deel in essentie
afgescheiden en misschien wel hoger dan het nationale deel (= bijvoorbeeld
nationale parlementen)? Dit model gaat dus uit van verschillende ‘lagen’.
→ Een tweede perspectief is dat van het ‘netwerkmodel’. In dit model moet je
zeggen: eigenlijk kun je alle verschillende overheden en organen niet meer begrijpen,
zonder beide onderdelen daarbij te betrekken. Mensen die het netwerkmodel
aanhangen, zeggen: de nationale rechter is zowel een nationale als Europese rechter.
Het is zinloos om dat van elkaar los te zien. De verwevenheid tussen de organen en
lagen is zo groot dat het een rare fictie is om dat onderscheid zo scherp te maken.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudentje050. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
