Maatschappijleer: Parlementaire
democratie
H1: Wat is democratie?
Politiek:
Politiek is hoe een land bestuurd wordt en het maken van keuzes voor algemeen belang
o Deze keuzes worden vastgelegd in geldende wetten
Dilemma in de politiek = maximale participatie vs. efficiënt besturen
o Inspraak kiesrecht daadkracht
Democratie:
Meer dan de helft van de wereldbevolking leeft in een democratie, maar de zuivere vorm –
directe zeggenschap van het volk – komt nauwelijks voor. (referendum)
Indirecte/representatieve democratie: (volk kiest vertegenwoordigers die beslissingen
nemen)
o Veel individuele vrijheid (vrijheid van meningsuiting)
o Politieke grondrechten
o Politie en leger met beperkte bevoegdheden (niet zomaar een burger aanvallen)
o Onafhankelijke rechters
o Persvrijheid
Nederlandse democratie:
o Vrijheid en gelijkheid zijn belangrijke waarden
o Iedereen mag meedoen en zelf bepalen hoe je gebruik maakt van je politieke rechten
Dat we in een democratie leven, zien we terug in onze grondwet:
o Taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig
omschreven
o Nederlanders van 18+ mogen stemmen
o De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd
o De overheid laat de media vrij, moet ook zorgen dat de media de juiste info krijgt.
Parlementair of presidentieel stelsel:
Parlementaire democratie: een representatieve democratie waarbij de burgers via gekozen
vertegenwoordigers in het parlement (de wetgevende macht) invloed hebben op het beleid
Presidentieel stelsel: regeringsvorm waarbij de drie machten strikt gescheiden zijn. De
uitvoerende macht (president) hoeft geen verantwoording af te leggen aan de wetgevende
macht (congres), maar kan de wetgevende macht nooit ontbinden (ontbindingsrecht).
Dictatuur:
Kenmerken van dictatuur:
o Geen scheiding der machten (macht in handen van kleine groep mensen)
o Beperkte vrijheid (individueel, politiek)
o Mogelijkheid tot overheidsgeweld
o Geen onafhankelijke rechtspraak
o Censuur
Verschillende vormen:
o Ideologische dictatuur (indoctrinatie)
o Religieuze dictatuur (theocratie)
o Militaire dictatuur
, H2: Politieke stromingen
Ideologieën:
Ideologie = samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van
de samenleving
Vanuit twee aspecten ontstaan standpunten:
o Normen en waarden
o Sociaaleconomische verhoudingen
Links (gelijkwaardigheid), actieve rol overheid
Rechts (vrijheid en eigen verantwoordelijkheid), passieve rol overheid
Politiek midden gezamenlijk verantwoordelijk
Drie hoofdstromingen:
Liberalisme
o Persoonlijke en economische vrijheid, vrijemarkteconomie.
o VVD & D66
Socialisme
o Solidair, gelijkheid, eerlijke verdeling kennis, inkomen en macht
o PvdA, SP & GroenLinks
Confessionalisme
o Gebaseerd op geloofsovertuiging met organische staatsopvatting, maatschappelijk
middenveld (bv. Welzijnsinstellingen en schoolbesturen), rentmeesterschap
o CDA, SGP & ChristenUnie
Andere politieke richtingen:
- Ontideologisering = het verdwijnen van ideologie als leidraad voor het politieke leven.
Pragmatisme: afhankelijk van het probleem wordt de oplossing gekozen
Ecologisme: waarbij economische waarden ondergeschikt worden aan ecologische waarden
Populisme: stijl van politiek bedrijven om de ‘gewone burger’ te bereiken, met vaak
nationalistische standpunten
- Progressief conservatief
- Kosmopolitisme nationalisme
Organische staatsopvatting = de samenleving is
vergelijkbaar met een menselijk lichaam waarin
alle onderdelen van elkaar afhankelijk zijn
Rentmeesterschap = de mens heeft de taak om
goed voor de - door God aan ons toevertrouwde
- aarde te zorgen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper veravangansewinkel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
