HC: Steden en burgers in de Lage Landen
P1: Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)
Feodale stelsel verzwakte de macht van de koning= gebied verdelen in stukken en
aan de leenmannen geven (geen geld in omloop, dus moest wel)
Geen geldeconomie à landbouwsamenleving/ zelfvoorzienend
Politieke ontwikkeling: feodalisme
Sociale ontwikkeling: horigheid en hofstelsel (mensen behoren tot een stuk grond,
leveren grondstoffen en diensten in ruil voor bescherming door iemand die hoger
stond. Handel en ambacht verdwijnt grotendeels)
3 standen:
Geestelijkheid
Adel
Boeren
Veranderingen na het jaar 1000:
- Toenemende zelfstandigheid van de steden (steden kregen zelf een bestuur, bv.
eigen wetten, rechtspraak) door rijke kooplieden
- Stadsrechten konden gekocht worden door burgers à burger/ poorter van de stad
worden à bepaalde voordelen krijgen
Verzorgingsgebied= een gebied dat voor producten en diensten op elkaar is
aangewezen (stad en platte land).
Tussen steden ontstaan handelsnetwerken
Vroegste fase (tot einde 13e eeuw): zwaartepunt van verstedelijking in Artesië, rond
de stad Atrecht (Arras)
Waarom?
- Vruchtbare leembodem à verbouw van tarwe à hoge landbouwproductiviteit à
landbouwoverschot à bevolking groeien à steden, veel mensen dus veel
arbeiders die kunnen bijdragen
- Schapen houden voor wol à grondstof lakennijverheid
- Gunstige ligging; bij Engeland + aansluiting bij het belangrijkste handelsnetwerk
Onderdeel van een handelsnetwerk:
Jaarmarkten à Champagnestreken. Handelaars gaan hier naartoe om producten
te verkopen, handelscontacten te leggen en andere producten te kopen
Schaalvergroting; kooplieden verkopen niet enkel producten uit eigen stad, maar
ook uit omliggende steden en nemen producten uit Noord-Italië mee voor
verkoop. Door die enorme rijkdom raken kooplui verbonden met adellijke kringen.
, Politieke ontwikkeling late middeleeuwen adel: centralisatie à geld nodig à
samenwerken met rijke kooplieden, leningen verstrekken. Gaan toenadering zoeken
tot de levensstijl van de adel.
P2: Steden, netwerken en bestuurders (1302-1602)
2e helft van de 13e - 15e eeuw: zwaartepunt in Vlaanderen
Brugge: handelscentrum
Gent: nijverheidscentrum
Waarom Brugge?
- Brugge ligt geografisch gezien gunstiger dan Atrecht (Brugge lag aan zee) à veel
handel over water door Hanzesteden. Ook is het centraal gelegen (route naar het
zuiden, Noord-Italiaanse steden die handel dreven met het Midden-Oosten) +
Brugge ligt in een veiliger gebied (in de Champagnestreek is het onveilig)
- Grote steden produceren heel veel à hebben grondstoffen nodig, gaan die halen
bij kleinere steden (die richten zich voor de invoer van hun grondstoffen en de
export van hun laken sterk op Brugge)
12e- 13e eeuw: verschuiving van de machtsverhoudingen. Macht in handen van de
rijke kooplui/ het patriciaat.
Vanaf 14e eeuw: macht in de stad wordt gedeeld met de ambachtslieden (het
gemeen/ de gilden), vertegenwoordigers in het stadsbestuur
In Vlaanderen: machtsstrijd samen met het conflict tussen de Franse koning en zijn
leenman, de graaf van Vlaanderen à het begin van staatsvorming en centralisatie
11 juli 1302: Guldensporenslag= koning niet tevreden met de graaf van Vlaanderen à
zet hem af, vervangt hem à oude graaf komt in opstand bij Kortrijk met het gemeen/
ambachtslieden (zij winnen, worden beter vertegenwoordigd in het stadsbestuur).
Graafschap van Vlaanderen kwijt. Er werd laten zien dat boeren en ambachtslieden
opgewassen waren tegen feodale heren en patriciërs. Vlaamse steden kregen meer
invloed en het graafschap van Vlaanderen werd zelfstandig.
Landbouwstedelijke samenleving bij overschotten ontstaan
Verstedelijking in de lage landen: gunstige omstandigheden in bv. Atrecht (wol/
lakennijverheid, vruchtbare grond, jaarmarkten van de Champagnestreek)
Verschuiving van het geografische zwaartepunt à Brugge (1300) tot 2e helft 15e eeuw
Brugge + Italiaanse steden een knooppunt;
Midden-Oosten + Verre Oosten. Italianen hadden vanuit daar contact met Brugge
Hanzeroute. Hanzesteden lagen veel noordelijker. Moesten geen tol/ minder
belasting betalen. Belangrijke handelsroute in het noorden van Europa.
Wat in Brugge geproduceerd wordt, wordt verspreid in de rest van Europa =
succes van Brugge
2e helft 15e eeuw: Bruggeà Antwerpen economisch zwaartepunt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottebuijsrogge. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,85. Je zit daarna nergens aan vast.
