Volledige uitwerkingen Oefenopgaven themakatern rechtsstaat en democratie Geschiedeniswerkplaats VWO. Handig als voorbereiding voor je (school)examens!
Voor vragen ben ik altijd beschikbaar!
Hoofdstuk 1 Het ontstaan van vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland (tot
1800)
1.1 IN DE TIJD VAN STEDEN EN STATEN
BASISKENNIS EN VAARDIGHEDEN
1
Bijvoorbeeld:
a
- vrijheidsrecht: eigendomsrecht; politiek recht: recht op inspraak bij het waterbeheer
- Boeren gingen de grond ontginnen. De graven hadden belang bij een bloeiende landbouw
en handel en hadden onderdanen nodig om daarvoor het water te beheersen.
b - overlegmodel gericht op overeenstemming en harmonie
- Dit was in waterschappen nodig voor een goed waterbeheer in een groot gebied.
2
Bijvoorbeeld:
a - vrijheidsrecht: recht zichzelf te verdedigen met stadsmuren
- politiek recht: recht zichzelf te besturen
- patriciërs (leden van rijke en vooraanstaande families)
b Rechters van de vorst konden tegen de rechtspraak van steden ingaan. Zijn beroepslegers
konden met hun kanonnen stadsmuren kapotschieten. Als vorsten meer geld eisten van
steden, zetten ze het recht van de steden hun eigen belastingen te heffen onder druk.
3
Bijvoorbeeld:
- Continuïteit: Er zijn nog waterschappen. De dijkgraaf wordt nog steeds benoemd.
- Verandering; De heemraden worden gekozen door alle burgers van het waterschap.
Vroeger waren het rijke en vooraanstaande inwoners, die door coöptatie werden vervangen.
4
a Bijvoorbeeld: het recht op overleg bij voorgenomen werkzaamheden
b politiek recht
5
Bijvoorbeeld:
a - Bij de Magna Carta ging het om vrijheidsrechten, zoals bescherming van personen, en
politieke rechten, zoals bevoegdheden om op te reden tegen de overheid.
- Bij de Blijde Inkomst ging het om vrijheidsrechten, zoals bewegingsvrijheid van kooplieden,
en politieke rechten, zoals toestemming geven voor oorlog.
b De naam vind ik terecht, want het ging om dezelfde soort vrijheidsrechten en politieke
rechten.
, - poldermodel: overlegmodel gericht op overeenstemming en harmonie
- politiek recht: recht op deelname aan de politieke besluitvorming
- vrijheidsrecht: recht waardoor mensen een bepaalde vrijheid hebben
- waterschap: deel van de overheid dat het water in een gebied beheert
7
Bijvoorbeeld:
a Edelen hadden hun macht over een gebied, zoals Willem over Holland, oorspronkelijk
gekregen volgens het feodale systeem dat was ontstaan in de tijd van monniken en ridders.
In dat systeem hadden andere mensen dan edelen en geestelijken niet of nauwelijks
vrijheidsrechten of politieke rechten.
b Er ontstonden steden die vrijheidsrechten en politieke rechten (stadsrechten) kregen van
hun landsheer in ruil voor geld. Deze rechten werden uitgeoefend door de opkomende
burgerij die ook profiteerden van de vrijheidsrechten.
c Door de staatsvorming wilden vorsten steeds meer geld van burgers hebben. Om centrale
belastingen te kunnen instellen riepen vorsten vanaf de 15e eeuw de Staten-Generaal
bijeen, waarin de burgerij als derde stand was vertegenwoordigd. Hierdoor kregen burgers
ook inspraak in het staatsbestuur.
HERHALING
8
B, C
9
B, C
VERDIEPING
10
Bijvoorbeeld:
a Het was vier eeuwen na de verlening van het privilege dat toen belangrijk werd gevonden.
b Het kwam vaker voor in de 17e eeuw dat schilders vroegere gebeurtenissen afbeelden in
het uiterlijk van de eigen tijd.
11
Bijvoorbeeld:
samenwerking van Rijkswaterstaat, waterschappen, provincies en gemeenten, goed overleg
(burgers mee laten praten) met een gezamenlijk doel
12
Bjvoorbeeld:
a Ik vind samenvatting 1 adequaat, maar 4 niet. Er staat in bron 4 dat onderdanen niet 'enige
dienst' hoeven te doen en niet 'onderdanig' hoeven te zijn, dus niet hoeven te gehoorzamen.
Het 'in verzet komen' in bron 2 gaat verder dan dat.
b Het is belangrijk om zo ver mogelijk terug te gaan naar de bronnen om niet met
misinterpretaties op het verkeerde been gezet te worden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sosa01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
