In deze samenvatting zal het volgende beschreven worden: Staats- en Europeesrecht in het algemeen, kenmerken Nederlands openbaar bestuur, de politiek- bestuurlijke instanties, organisatie van rechtspraak en decentrale overheden.
• Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat → staat waarin het gezag van de staat
als geheel onder één centrale overheid valt (eenheidsstaat) en een deel van het
overheidsbeleid door lagere overheidsorganen wordt uitgeoefend.
o Toezicht vooraf en achteraf vanuit de centrale overheid op de lagere organen om de
eenheid te bewaken → eenheidsstaat.
o Elke bestuurder heeft een bepaalde mate van vrijheid → discretionaire
bevoegdheid.
▪ Lagere wetgeving mag niet in strijd zijn met hogere wetgeving.
▪ Vrijheid kan worden beperkt door ingrijpen door bijv. een minister.
o Functionele decentralisatie
▪ Omdat zij een bepaalde functie moeten vervullen.
• Waterschappen
o Territoriale decentralisatie
▪ Binnen grondgebied
• Gemeenten en provincies
o Verhouding tussen decentralisatie en eenheid:
▪ Autonomie → gemeenten en provincies kunnen zelfstandig regels
vaststellen: recht pluralisme
• Bijv. APV’s
▪ Medebewind →gemeenten en provincies stellen regels op in opdracht van
een hogere regeling (bijv. bestemmingsplan).
▪ Toezicht → nationale overheid kan lagere overheden overrulen.
Wat is openbaar bestuur:
1. Alle organisaties met een publiekrechtelijke grondslag (juridisch)
2. Organisaties die worden gefinancierd uit algemene middelen (financiering)
3. Publieke organisaties die zich richten op het algemeen belang (doelstelling)
• Democratie → het volk beslist, wij kiezen onze eigen bestuurders en
volksvertegenwoordigers.
o Direct
▪ 2e Kamer, Gemeenteraad, Provinciale Staten en waterschap.
▪ Bevolking kiest hoogste besluitvormende orgaan: Tweede Kamer→
parlementair stelsel.
• Twee principes van het parlementair stelsel:
o Koning is onschendbaar en ministers zijn verantwoordelijk
(ministeriële verantwoordelijkheid)
o Kabinet moet vertrouwen hebben meerderheid Tweede
Kamer → vertrouwensregel.
o Indirect
▪ Provinciale Staten kiest de 1e Kamer.
, • Geen gekozen bestuurders
• Evenredige vertegenwoordiging (i.t.t. districtenstelsel)
o Elke stem telt.
• Gedecentraliseerde eenheidsstaat
• Géén constitutioneel hof en juryrechtspraak
• Functioneel bestuur, bijvoorbeeld waterschap
Openbaar bestuur vorm gegeven door wetgeving, bijv. Gw Thorbecke (1848) en algemeen kiesstelsel
(1917)
De vier kenmerken van een staat:
1. Specifiek grondgebied
a. Hoeft niet aangesloten te zijn, zie Aruba, Curaçao, Sint Maarten en de bijzondere
gemeenten: Bonaire, Sint-Eustatius en Saba
2. Er is een bevolking
3. Wettelijke ordening en bestuurlijke organisatie en geweldsmonopolie staat.
4. Staat is erkend door andere staten
a. Lidmaatschap van de VN.
De staat der Nederlanden is een rechtspersoon → bevoegd rechtshandelingen te verrichten, zoals
verdragen en belastingen.
Sinds 1815 zijn wij een constitutionele monarchie. Constitutie → geheel van (on)geschreven regels
m.b.t. de organisatie van een staat.
De kenmerken van een rechtsstaat:
• Handelen overheid gebaseerd op bevoegdheid in de wet.
• Machtenscheiding: Trias politica met wetgevende-, uitvoerende- en rechtsprekende macht.
Onafhankelijk en controleren elkaar.
• Vrije en geheime verkiezingen
• Grondrechten
• Vrije en onafhankelijke media
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dunyavanzanten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
