College 1: Professionele relatie & Morele
sensitiviteit 1
Ethiek = de filosofische wetenschap en het afwegen tussen goed en kwaad en de keuzes
daartussenin.
Een verpleegkundige moet weten hoe je goed en constructief met de samenleving om moet
gaan. Je moet opzoek gaan naar de morele oriëntatie (reden waarom je iets doet).
Ethiek benaderingen:
- deugdenethiek → karakter van degene die handelt
- plichtenethiek → principes en waarden als richtlijn
- gevolgenethiek → op zoek naar de beste uitkomst
- zorgethiek → de zorgrelatie tussen mensen
Voorbeeld: iemand staat in de kantine in de rij voor de kassa, eet onderweg al een broodje
op en betaalt deze bij de kassa niet. Je kunt op 3 manieren beoordelen of iets goed is:
- Als ik er iets van ga zeggen, krijg ik een hoop gedonder met diegene
(conflict), dus je zegt niks → je denkt na over de consequenties
(gevolgenethiek)
- Ik heb geleerd dat stelen slecht is, dus ik zeg er iets van (omdat het als
een plicht voelt) → plichtenethiek
- Je vraagt jezelf af wat voor type persoon je wilt zijn; rechtvaardig,
betrokken en goed voor de samenleving (komt meer vanuit jezelf) →
deugdenethiek
Plichtenethiek → handel de waarde, die aan jouw handeling ten grondslag ligt,
tot algemene wet verheven kan worden (Immanuel Kant). Dit houdt in dat een
belangrijke waarde toepasbaar is op iedereen over de hele wereld. VB: als jij het
belangrijk vindt dat mensen niet stelen, geldt dit voor iedereen en mag dus
niemand stelen.
VB orgaandonor:
1
, - vanuit plichtenethiek → achterliggende reden om orgaandonor te zijn, kan
zijn om andere mensen gelukkig te maken. Het gelukkig maken van
anderen wordt dan als plicht gezien.
- vanuit gevolgenethiek → mijn familie vindt het eng als ze dingen uit mijn
lichaam gaan halen, dus dat doe ik niet.
Gevolgenethiek → wordt ook wel ultilisme genoemd. Het ultilisme wordt
gekenmerkt door het feit dat het de gevolgen van handelingen afmeet aan een
waarde. Deze waarden zijn genot, geluk of welzijn. Je kijkt dus naar de gevolgen
van een handeling.
Zorgethiek → het uitgangspunt van zorgethiek is de gedachte dat er in iedere
vorm van zorg iets zit wat goed is. Dat goede is meer dan nuttig, efficiënt of
aangenaam. Het is moreel van aard: het heeft te maken met een goed leven,
met en voor anderen, in rechtvaardige instituties. Het gaat er niet om dat je
patiënten helpt omdat het nuttig, efficiënt of aangenaam is, maar er zit een kant
aan van dat we het met elkaar goed willen doen. De basis is dat we het met
elkaar goed hebben. Je kijkt in relatie met mensen of iets klopt of niet.
Zorgethiek komt voort uit het feminisme.
Zorgethiek kijkt naar zorg met een bijzondere aandacht voor:
- het unieke en specifieke van situaties
- het feit dat zorgbetrekkingen altijd afhankelijkheid en asymmetrie met zich
meebrengen
- het gegeven dat mensen kwetsbaar zijn op grond van hun lichamelijkheid
- het belang om in relatie te gaan staan met iemand die zorgafhankelijk is om te
ontdekken wat goed is voor hem of haar
Het uitgangspunt van de zorgrelatie is om mensen in hun waarde te laten en hun eigenheid
te respecteren.
Kwetsbare relatie:
- intimiteit
- privacy
Professioneel handelen:
- zorg verlenen op basis van de taakopdracht van de organisatie
- professionele maatstaven hanteren
- uitgaan van de zorgbehoefte van de zorgvrager
Beroepscode → geeft antwoord van de beroepsgroep op de vraag wat in een
bepaalde situatie goede zorg is.
Om in plaats van als burgers met elkaar om te gaan, maar als verpleegkundige met een
patiënt moet je kijken wanneer je verantwoord bezig bent in de zorg. Er zijn 3 belangrijke
dingen die je dan kan doen:
- Reflectie → kritisch terugdenken
2
, - Gesprek → moreel beraad
- Onderhandelen → gezamenlijke besluitvorming van mensen die
verschillende dingen willen
College 2: Professionele relatie & Morele
sensitiviteit 2
Een visie kan je onderscheiden van andere instellingen, maar kan je ook beperken. Er zitten
ook morele waarden achter.
VB: kledingmerken die kinderarbeid gebruiken.
Werkomgeving:
● moreel klimaat
- Is er ruimte om over zulke morele kwesties te praten?
- Heeft invloed op de kwaliteit van professioneel handelen
● moreel beraad
- Instrument om over bepaalde zaken te hebben.
- Welke beslissing nemen we?
- Begrijpen we elkaar?
- Beter samenwerken
- Ontwikkelen of toetsen van het beleid
VB: mevrouw de Vries ligt in het ziekenhuis, mag vrijdag naar huis en moet zondag
gekatheteriseerd worden. Maar de spullen die je aangeleverd krijgt zijn anders dan je
gewend bent en eigenlijk niet goed. Wat doe je?
- Protocol/gebruiksaanwijzing lezen en toch gebruiken
- Zeggen dat mevrouw de Vries niet eerder thuis komt en zorg geleverd krijgt tot er
goede spullen geleverd worden
Gaat over het krijgen en nemen van verantwoordelijkheid. Heeft ook te maken met
professionaliteit.
Invloed:
- ethische commissie
- cliëntenraad
- ondernemingsraad
→ kan je mee in overleg kan over beleid of nieuw beleid opstellen.
Discretionaire ruimte → krijgt de minister wel eens bij vluchtelingen wanneer er
een wet is dat mensen uitgezet moeten worden. De minister kan zijn
discretionaire ruimte (professionele vrijheid) inzetten om voor een bepaalde
situatie een uitzondering te maken en de wet te negeren.
Discretionaire ruimte = de ruimte die professionals krijgen of nemen om binnen de grenzen
van de wet, zinvolle handelingen te stellen. Handelingen die afwijken van de procedures en
regels voorgeschreven door de overheid of het beleid van de organisatie waar ze werken.
Vraaggestuurde zorg:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimberleythole. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
