Hoorcollege 1
Oudheid (700v. – 500 na)
o Chronisch zieken en psychisch zieken werden goed opgevangen. Verblijf in
tempels; verzorging, massages, ontspannende muziek
o Biopsychosociaal perspectief op psychopathologie!
Hippocrates (460 v – 370 v Chr.)
o Vader van de Westerse geneeskunde
o Legde het verband tussen lichamelijk en geestelijk functioneren
o Besef geestesziekte is ziekte van de hersens
o Zoeken naar wetenschappelijke verklaring ziekten en niet magische
verklaringen
o Erkent belang bijdrage interpersoonlijke interacties aan ontwikkelen
psychische problematiek (EE)
o Hygiëne belangrijk, eetgewoonten, frisse lucht
o Balans lichaamssappen (slijm, bloed, gele gal, zwarte gal)--> therapie;
aderlaten en overgeven
o Epilepsie is lichamelijk fenomeen, geen straf
o Vanuit wilgenbast aspirine gemaakt
Plato (427 v Chr. – 347 v Chr.)
o Stichter Atheense academe; eerste instituut hoger onderwijs in Westen
o Omgeving speelt rol in onaangepast gedrag
o Belang ‘rede’ (later CGT). Belang fantasie/dromer (later psychoanalyse)
Middeleeuwen (500-1500)
o Gregoriaanse muziek
o In de middeleeuwen kwam de zorg voor geesteszieken neer op het gezin en
de naaste familie --> geen hulp van familie: zwervend bestaan
o Later in de middeleeuwen ook opvanghuizen (in Nederland 1425). Soort
gevangenis, dus samen met gevangenen. Geen therapeutisch doel of
vooruitzicht.
o Verklaring psychopathologie:
Bovennatuurlijke verklaring (bizar gedrag werd gezien als het werk van
een duivel of een heks)
Exorcisme (=duiveluitbanning) = geesten kunnen uit persoon of
plaats verdreven worden
Kruis boven het hoofd
Heksenverbranding
Slangenkuil
Natuurlijke verklaring (‘gek zijn’ is een natuurlijk fenomeen
veroorzaakt door stress) (Nicholas Oresme)
Rust
Recreatie
Ontspannen
De maan en de sterren (maan en sterren hebben effect op psychisch
functioneren--> beweging maan en sterren is van invloed op psychisch
functioneren; zwaartekracht --> lichaamsvloeistof --> psychische
ziekte) (Paracelsus)
Astrologie
, VB: Koning Charles de VI uit Frankrijk na veldslag met psychische
problemen (PTSS)?
Therapie: rust, ontspanning, recreatie, aderlaten, overgeven
Later: duiveluitdrijving (reageerde hij slecht op)
e e
Eind eeuw
o Tijd van Mozart (1756-1791)
o Morele therapie
Psychosociale benadering
Behandeling in setting die normale interactie aanmoedigt
Principe gaat terug naar oudheid (opvang in tempels)
Grondlegger Philippe Pinel (1745-1826) --> beoogde niet fysieke- niet
medische behandeling, maar morele (=psychologische) behandeling
Einde aderlaten (=hoeveelheid bloed wordt afgenomen met infuus) en
purgeren (braken/laxeermiddelen)
Patiënten werden bevrijd van hun ketenen
o Steeds minder morele therapie
Kleinschaligheid (niet meer dan 200 mensen opgenomen) niet waar te
maken
Inzet Dorothea Dix. Dix wilde iedereen die zorg nodig heeft hierin
voorzien. Meer aanbod, maar nog veel meer vraag, te weinig staf
Biologische invloed werd groter
o Toename interesse in Biologie
Ontdekking aard Syfilis (met psychose, maar behandelbaar met
penicillinekuur)
John Grey (1825-1886): oorzaak psychisch probleem is altijd
lichamelijk. Rust, ruimte en goede ventilatie nodig.
1935-1955: frontale lobotomie (stukje weggehaald uit hersenen)
e
19 eeuw
o Psychoanalyse (Freud 1856 – 1939)
e
20 eeuw
o Invloed psychoanalyse nog groot
o Behavioral model (=gedragsmodel,
sociale leermodel)
Pavlov (1849-1946): principe
conditioneren ligt ten
grondslag aan psychische
problemen
Mary Cover Jones (1896-1987):
eerste fobietherapie (wit
konijn)
o Aandacht voor classificatie psychische problemen
In 1913 Kraepelin; maakt onderscheid tussen verschillende psychische
stoornissen op grond van beloop, leeftijd aanvang, oorzaak en
symptomen
In 1952: eerste DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental
Disorders = indelingssysteem voor mentale stoornissen)
, Tot 1980 werd homoseksualiteit als mentale stoornis opgenomen in
de DSM --> democratisch procedure bepaalde dat homoseksualiteit als
stoornis werd verwijderd uit de DSM-II
o Biologische therapie
1950 eerste effectieve medicatie psychotisch- en angststoornis
Jaren 60 en 70
o Antipsychiatrie en dehospitalisatie:
Niet de patiënt maar de maatschappij is ziek
Drang om onder autoriteit uit te komen
Afstand behandelaar en patiënt wordt kleiner --> minder behandeling,
meer begeleiding
Devies: praten en nog eens praten en geen medicatie
Kritiek tegen komst Herman van Praag hoogleraar biologische
psychiatrie Utrecht.
Oratie 1978 is aanval op antipsychiatrie
o Verdiensten antipsychiatrie:
Doorbreken oude gezagsverhoudingen
Multidisciplinair samengestelde behandelteams
Aandacht bejegening patiënt
Belangstelling psychotherapie nam toe
e
21 eeuw; wat is een psychische stoornis
o Criteria volgens de DSM-IV-TR én DSM-5 is een combinatie van 3 elementen:
Psychisch disfunctioneren (cognitief, emotioneel, gedragsmatig)
Klinisch significant lijden van zelf of ander
Atypisch of onverwacht binnen een cultuur
o Multidimensionele perspectief
o Kritiek op ons systeem
Te grote nadruk op belang
biologie (Jim van Os:
schizofrenie is geen
hersenziekte en geen
genetisch bepaalde ziekte)
Roep om onderzoek naar
losse symptomen in plaats
van naar deze clusters
(transdiagnostische
benadering)
Nu vooral CGT, maar in de toekomst netwerkbenadering (kijken naar
losse symptomen, die je in een netwerk kunt plaatsen). Slaap is
bijvoorbeeld een centraal symptoom. Nadeel: er lijkt niet één netwerk
gemaakt te kunnen worden die voor ons allemaal geldt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rwvanmeerveld. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,00. Je zit daarna nergens aan vast.