Samenvatting
Samenvatting Aardrijkskunde I 6.1 en 6.2 I Landschap in je eigen omgeving I kort
Vak: Aardrijkskunde Leerjaar: 3 Richting: VWO Boek: Lesboek 3 vwo de geo Paragraven: 6.1 en 6.2
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 10 pagina's
Voorbeeld 1 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
(Kortere) samenvatting ak H6H6: Landschap in je eigen omgeving
6.1 Sporen uit de ijstijd
Het Pleistoceen
In Nederland lag een enorme hoeveelheid ijs in het Pleistoceen, dat ong 2,5 miljoen jaar geleden
begon. Er was toen een afwisseling van koude perioden (ijstijden/ glacialen) en perioden met
een warmer klimaat (een interglaciaal, vergelijkbaar met ons huidige klimaat).
In een ijstijd vroor het hard en was het alleen in de zomer warmer dan 0 graden. De meeste
neerslag viel als sneeuw, die niet dooide, maar zich ophoopte en werd samengedrukt tot ijs.
Door het vasthouden van zo veel landijs, kwam er minder water in zee: de zeespiegel daalde
flink > een groot deel vd Noordzee viel droog. In Scandinavië groeiden de gletsjers aan en
breidden zich langzaam uit naar het zuiden. Na min 1000 jaar bereikte het Nederland. In die tijd
groeide de ijskap tot een dikte van 2.500 tot 3.000 m (vergelijkbaar met Groenland nu).
Rivierenland
Tijdens het Pleistoceen waren er meer dan 20 ijstijden. Nederland bleef meestal 'ijsvrij', maar
soms kwam het landijs dicht in de buurt. Er heerste een koud klimaat, waarin bijna niets kon
groeien, hooguit wat lage struiken en grassen (vergelijkbaar met toendra noorden van Europa).
De voorlopers vd Rijn en de Maas stroomden naar het noordwesten (de huidige wadden). De
rivieren waren in de zomer breed, want ze voerden veel smeltwater af uit de Europese
middelgebergten. In het vlakke land raakten de beddingen verstopt, en het snelstromende water
zocht steeds een nieuwe uitweg in vele ondiepe waterlopen.
Van boven leek de rivier een vlechtwerk van draden en touwen: een vlechtende rivier. De rivier
nam een groot gebied in beslag en overal liet het zand en grind achter, wat leidde tot een brede
puinwaaier. In de winter vielen de rivieren bijna droog: alles was bevroren. Er waren grote
schommelingen in de waterafvoer (regiem).
Het Pleistoceen
In de 1 na laatste ijstijd, de Saale-ijstijd, bereikte het landijs uit Scandinavië NL. De noordelijke helft
van ons land raakte bedekt met een dikke laag ijs, in 2 fasen:
Fase 1: Het ijs rukte vanuit het noordoosten op tot de lijn Texel-Coevorden en nam onderweg
zand, klei en stenen mee. Onder het gewicht van het bewegende ijs werden de stenen
verpulverd en vermengd met grind, zand en leem. Dit keileem is achtergelaten in grote delen
Noord- en Oost-Nederland. Op sommige plekken is dit keileem opgeperst tot heuvels van wel 10
tot 15 m hoog. De ondergrond van die keileemkoppen is heel stevig, omdat keileem plakkerig en
kneedbaar is en niet gemakkelijk wegspoelt (als zand). Het landijs liet ook grote zwerfstenen uit
Scandinavië achter (die gebruikt zijn voor de hunnebedden in Drenthe).
Fase 2: het ijs kwam tot halverwege NL, tot de lijn Haarlem-Utrecht-Nijmegen. Deze rand
bestond uit tongbekkens: 'tongen' die de aanwezige rivierdalen volgden en ze breder en dieper
maakten. Het ijs drukte het rivierzand en –grind als een enorme bulldozer opzij en omhoog tot
stuwwallen. De natuurkrachten waren enorm (het diepste punt vd tongbekkens op 125 m onder
NAP, hoogste stuwwallen 100 m hoog).
Aan het einde van fase 2 werd het warmer. Het ijs smolt af > de Noordzee liep weer vol. Deze
periode, het Eem-interglaciaal, lijkt sterk op het Holoceen (waarin we nu leven).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper timovanbreukelen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen