Wat is probleemgedrag?
• Gedrag waarbij je jou machteloos voelt als begeleider
• Een nood waar niet aan voldaan is
• Moeilijk begrijpbaar gedrag, dus moeilijk te hanteren gedrag
• Aanhoudende vraag om aandacht, ontstaan door verkeerde afstemming van de aanpak
Van ‘het is voor de aandacht’ naar ‘er is een onderliggende emotionele nood’
VERSUS
• Gedrag dat eigenlijk normaal is in functie van ontwikkeling, situatie, voorgeschiedenis?
• = betekenisvol gedrag
o Gezien en gehoord worden
o Boodschap
kijken achter het gedrag &
verbinding!
BASISPRINCIPES IN DE OMGANG
Kijken achter het gedrag
Een moeilijk kind is een kind met moeilijkheden
Het ijsbergmodel
Gedrag: bovenste dat je ziet boven
het wateroppervlakte
Gedachten en gevoelens
Vooral vanuit de behoeften: wat
heeft het kind nodig?
1
,Gedrag = communicatie
• Wat zeggen ze tegen ons met hun gedrag?
• Reageren op de onderliggende boodschap:
o Vanwaar komt die boosheid?
o Wat is er gebeurd?
o ….?
Buitenkant vs binnenkant
Neem de ruimte om stil te staan bij betekenis van gedrag
• Gedrags- en emotionele problemen (buitenkant) kan zicht op
onderliggende emotionele ontwikkelingsnoden en kwetsbaarheden
verduisteren
• Risico: begeleider schat gedrag van kind verkeerd in. Begeleider
staat minder open om de onderliggende en verborgen behoeften
van het kind of de jongere te begrijpen
• Belangrijk! Ruimte nemen om stil te staan bij betekenis van het
gedrag (binnenkant): wat wil dit kind me eigenlijk zeggen of tonen?
• Actie-reactiespiraal kan ontstaan: situatie escaleert of zorgfiguur
trekt zich terug uit de situatie onderliggende angst van het kind
wordt bevestigd: onveilig, in de steek gelaten en onbegrepen
Aanpak afstemmen op holistische benadering
Kijken naar de persoon in zijn geheel
Sociaal-emotionele ontwikkeling
= wat kan iemand aan
• Onze duik onder de oppervlakte
• Inschakeling emotionele ontwikkeling via de SEO-schaal
2
,Ontwikkelingsdynamisch kader (Dôsen)
Veiligheid rust
Hechting, vertrouwensband opbouwen, verbinding
Zelfstandigheid, ik-ontwikkeling in een helder kader
Doordat ze fase niet goed hebben ontwikkeld, blijven ze daar in
hangen. Ze kunnen zich daar wel nog verder in ontwikkelen.
• Kinderen en jongeren met gedragsproblemen maskeren hun onderliggende noden en behoeften
o Behoefte om hun eigen spanningen te reguleren
o Behoefte aan invulling van hun dag/leven
o Behoefte aan veilige relatie
• In kaart brengen van de onderliggende emotionele ontwikkelingsnoden en dynamieken
• Oorspronkelijk: mensen met een verstandelijke beperking. Nu meer en meer toepassing in diverse sectoren
van de jeugdhulpverlening
• Aandacht voor het vloeiende, dynamische en interactieve verloop van de ontwikkelingslijnen die de basis
vormen voor onze emotionele en sociale ontwikkeling
Regressie of stilstand
• Oorzaken: toegenomen stress, moeilijke levensomstandigheden, gebrek aan ondersteuning, zwaarte van de
ontwikkelingsopdracht
• Maken deel uit van de ontwikkeling
• Begeleider: alert zijn voor de noden van het kind voorkomen kinderen overvraagd of overschat worden
• Afstemmen op wat kind emotioneel aankan
Heb zicht op emotionele noden van het kind/jongere
• Eerste drie ontwikkelingslijnen = bepalend voor verdere levensloop
• Eerste drie centraal bij het ondersteunen van kinderen en jongeren met gedragsproblemen
• Meeste: deze thema’s kwetsbaar en onderliggend aan hun problemen
Onderliggende kwetsbaarheden:
• Beperkt vermogen om stress en emoties te reguleren (adaptatiefase)
• Moeilijkheden om andere mensen te vertrouwen (1 ste socialisatiefase)
• Problemen om een eigen verhaal en individualiteit te ontwikkelen (1 ste individuatiefase)
3
, Fase 1: adaptiefase (0-6 maand)
Homeostase vs deregulatie
Kinderen & jongeren die een kwetsbaarheid tonen binnen deze fase gelden volgende kenmerken…
• Super-gevoelig - prikkelgevoelig (aan smaken, geuren, geluiden) zijn
• Heel snel téveel of té weinig geprikkeld zijn (verveling, leegte)
• Snel lichamelijk ontregeld raken: slaapproblemen, eetproblemen,…
• Hun innerlijke spanningsniveau moeilijk zelf kunnen reguleren, hulp nodig van anderen om tot rust te
komen
• Meedeinen op spanning en emoties van omgeving
• Snel vermoeid zijn, moeilijkheden hebben om prikkels te verwerken, zich telkens opnieuw aan te passen
• Zich niet echt hechten aan een begeleider, begeleiders zijn voor hen makkelijk ‘inwisselbaar’
• Moeite hebben met het opbouwen van ritme & regelmaat (dagstructuur, dag-nacht)
• Voorbeelden Halima
o Bij honger ‘moet’ ze meteen eten hebben
o Roept in plaats van gewoon te praten
o Speeltijd vaak te druk voor haar: te veel prikkels, kan die niet zelf verwerken
o Extreme reacties op school
o Duimen
Wat hebben ze nodig?
• Jongeren met GES hebben nood aan hulp om hun spanningsniveau te reguleren
• Door beperkte aanwezigheid van een ‘veilige haven’/sensitieve responsiviteit in prille kinderjaren
• Escalatie herkennen, ik-boodschap geven en jongere ruimte geven om tot rust te komen
o Voorbeeld Halima (vuist op de muur)
Ik zie dat je boos bent
Ontladen (LSCI): tot rust komen buiten
• Nadien: wat zit er onderliggend aan de woedeaanval/uitbarsting?
o Praten komt later
Gesprek met Halima
• Indien rust onvoldoende hersteld: dreigt nieuwe escalatie
• Halima: heel veel stress op school bij H (school en thuis), nood aan rust, zelf door duimzuigen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper keylaacke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,19. Je zit daarna nergens aan vast.
