Samenvatting
samenvatting biologie circulatie en ademhaling
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
samenvatting 10voorbiologie hs 14 circulatie en hs 15 ademhaling
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
HS 14 CIRCULATIEcirculatiestelsel;
- bloedvatenstelsel; hart, bloedvaten, bloed
- lymfatisch stelsel: ondersteunt bloedvatenstelsel + rol verversing weefselvloeistof en afweer
functies:
- aan- en afvoer voedingsstoffen
- transport gassen, hormonen en beschermende stoffen
- verspreiding warmte
bloed: bloedcellen + bloedplasma
bloedplasma:
- water (91%); dient als warmtebuffer + oplosmiddel
- bloedeiwitten; bepalen viscositeit (stoperigheid) bloed + buffer van zuurgraad (houden pH
constant) + constant houden osmotische waarde
-> albuminen: langerekt, handhaving colloïd-osmotische waarde
-> globulinen: klein bolvormig, transportfunctie + antistoffen (immunoglobulinen)
-> fibrinogeen: groot, bloedstolling
- opgeloste zouten (1%): Na, K, Ca ionen -> houden osmotische waarde constant
- tijdelijk aanwezige stoffen, wisselende hoeveelheid (vervoerd door bloedplasma)
-> gassen: opgeloste zuurstof, koolstofdioxide, stikstof
-> voedings- en afvalstoffen
-> regulerende stoffen: hormonen + vitaminen
rode bloedcellen/electrocyten (95%): klein/rond/plat/ingedeukt schijfje
- indeuking (delle) -> cel soepel+vervormbaar+kleine diffusieafstand binnenste
- geen kern, mitochondriën, andere organellen
- veel hemoglobine: rode kleur, bevat ijzer, zuurstofbindend vermogen, bepalen bloedgroep
witte bloedcellen/leukocyten (5%): monocyten, lymfocyten, granulocyten
- groter dan rode, hebben kern + organellen, variabele levensduur, rol afweer lichaam
bloedplaatjes: celfragmenten + membraan
- geen kern+organellen, levensduur 7-8 dagen
- plaatjesfactor: belangrijke rol bloedstolling
stamcellen: in rode beenmerg, kunnen door mitose nieuwe bloedcellen leveren
-> nieuwgevormde cellen differentiëren tot een type bloedcel
blauwe plek; haarvaatjes vanbinnen kapot
kneuzing: aantal bloed- en lymfevaten (+spierweefsel) beschadigd
bloedvat kapot;
-> bloedplaatjes klonteren samen (propvorming) + bloedvatvernauwing
-> bloedstollingsproces (plaatjesfactor + stollingsfactoren nodig);
bloedplaatjes scheuren open -> vrij komen plaatjesfactor: zet protrombine om in trombine; zorgt
voor omzetting fibrinogeen in fibrine (draadvormige eiwitten): plakken aan elkaar tot draden +
hechten aan wondranden -> bloedcellen in dit netwerk gevangen -> netwerk krimpt; wondranden
naar elkaar toe getrokken + bloedcellen klem gezet -> korstje (bij huidwond); uit stolsel
wondvocht/serum geperst: bloedplasma zonder fibrinogeen
-> bloedvatverwijding (oiv histamine): extra aanvoer O2 + voedingsstoffen voor nieuwe celvorming
-> afbraak fibrinedraden -> verdwijnen korstje (huidwond)
opruiming weefsel- + bloedresten door witte bloedcellen (inwendige bloeding)
stollingscascade: kettingreactie bij stolling
, hemofilie (bloederziekte): stollingsfactor ontbreekt
trombose: bloedvaten verstopt (bloed stolt te snel)
hart: grote, holle spier
- rechterboezem -> onderste/bovenste holle ader (zuurstofarm in)
- rechterkamer -> longslagader (zuurstofarm nr longen)
- linkerboezem -> longader (zuurstofrijk uit longen)
- linkerkamer -> aorta (zuurstofrijk nr lichaam)
linker/rechterhartklep: stevige bindweefselvliezen tussen boezem-kamer, sluiten doorgang af
- aan papillairspiertjes bevestigd dmv pezen; verhinderen dat kleppen doorschieten nr boezems
slagaderkleppen (halve maan): tussen kamer-grote bloedvaten
hartwand; spierweefsel
- boezems vrij dun, rechterkamer dikker, linkerkamer dikst
- binnenbekleding -> inwendig dekweefsel (endotheel); 1 cellaag dun en glad
- buitenkant -> hartzakje; vlies, verbonden met middenrif + borstvlies
-> heft wrijvingskrachten op tussen hart + omringende weefsels
hartspierweefsel
- spiervezels in elk deel met elkaar in verbinding -> reactie als 1 geheel
- refractaire periode: rustperiode hartspiervezels
- impulsen door eigen prikkelsysteem
hartcirculatie: doorbloeding hartspier (onderdeel lichaamscirculatie)
- kransslagaders vertakken in uitgebreid haarvatennetwerk; voorzien alle hartspiercellen van bloed
dubbele bloedsomloop: grote (lichaamscirculatie) + kleine (longcirculatie)
prikkelgeleidingssysteem hart;
sinusknoop: vormt impulsen -> samentrekken boezems + prikkelen AV
AV-knoop: impulsen nr bundel van His
Bundel van His: bundel impulsgeleidende hartspiercellen in harttussenschot
- bundeltakken: dragen impulsen over op purkinjevezels
-> impulsen vanuit purkinje activeren hartspiercellen -> samentrekking kamers
zenuwstelsel + hormoonstelsel kunnen invloed uitoefenen op impulsfrequentie sinusknoop
- bloeddrukregulatiecentrum in verlengde merg hersenen (negatieve terugkoppeling)
- emoties -> hormonen (bv adrenaline)
elektrocardiogram (ECG): maakt elektrische hartdiagram zichtbaar dmv diagram
pieken standaard ECG;
- P-top: acitiveit sinusknoop + boezemwand = boezemsystole
- QRS-top: prikkelgeleiding door kamers (AV, His, wand kamers) = kamersystole
- T-top: ontspanning kamer, terug nr beginstoestand = diastole
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeetermaat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen