Gezondheid, zorg en wetenschap Hoorcollege 1
Geen aantekeningen, introductie college met alleen inhoud over praktische zaken.
Gezondheid, zorg en wetenschap Hoorcollege 2
Gastcollege: Paul van der Velpen (GGD)
Publieke gezondheid: Niet op geleide van het individu het gaat op
VOLKSgezondheid, het gaat over de maatschappij. Wet 22 → Wet voor publieke
gezondheid en gezondheidszorg. De overheid heeft de plicht om de overheid te
bevorderen. Deze wordt ongevraagd aangeboden.
Wet publieke gezondheid is taak van:
Rijk:
- Bevolkingsonderzoeken
- Rijksvaccinatieprogramma
Gemeenten:
- Infectieziektebestrijding
- Jeugdgezondheidszorg
- Etc.
25 GGD werken voor 352 gemeenten. GGD is een gemeenschappelijke regeling van een
gemeente. Dit met wethouders en burgemeesters in bestuur. GGD GHOR is een koepel.
,Gezondheid, zorg en wetenschap Hoorcollege 3
Gastcollege: Daniëlle Timmermans
RIVM en rol van het RIVM
Het RIVM was eerst belangrijk voor infectieziekten bestrijden. Hiervoor zijn de opgericht.
Wat is het RIVM. Het is een kennisinstituut voor beleid. Ze hebben nationale en
internationale opdrachtgevers.
Taken RIVM
Onderzoek, regie en coördinatietaken (infectieziekten) en regie en coördinatietaken voor
preventieprogramma's (rijksvaccinatie etc.). Ze hebben ook communicatie met en
voorlichting aan het publiek.
Domeinen
- Centrum infectieziektebestrijding, Rijksvaccinatieprogramma en alles wat onder
infectieziekten valt, richtlijnen etc. Nu is corona vaccinatie heel belangrijk, het
modelleren en het monitoren (rioolwater etc. hoe het virus zich verspreidt) Ze
voorspellen op basis daarvan hoe het gaat met het virus. Q-koorts
- Milieu en veiligheid, alles wat in onze leefomgeving is, lucht- en bodemkwaliteit,
water en drinkwater, schadelijke stoffen etc. Ook monitoren en rapporteren van hoe
schadelijk en ongezond onze leefomgeving is. Kunstgras, PFAS, straling,
hoogspanning,
- Volksgezondheid en zorg, landelijke bevolkingsonderzoeken, chronische ziekten,
voedsel,
Taken en onderwerpen veranderen afhankelijk van maatschappelijke gebeurtenissen en
veranderingen. Het gaat vaak om controversiële onderwerpen.
Hoe gaan mensen om met gezondheidsrisico’s (perceptie van gezondheidsrisico’s)
Corona virus is een virus wat qua doden redelijk meevalt in vergelijking tot spaanse griep
etc. Of roken malaria etc. Het ene risico is het andere risico niet. Mensen reageren er
verschillend op. Risico = Kans x Effect (epidemiologie en toxicologie)
Perspectieven van risico’s
Cognitie: welk beeld hebben mensen erbij
Gevoel: risico als gevaar
Waarde: in relatie tot vertrouwen
Risico als cognitie
Publiek maakt zich zorgen, maar experts vinden het wel veilig. Wat wij eng vinden zijn
dingen van buitenaf, infectieziekten, staling, astbest, onvrijwillig aan blootgesteld. Dingen
waarvoor je kiest (controleerbaar zijn) roken, te veel eten etc. vinden wij niet eng. Deze
dingen zijn echter wel veel risiovoller.
Risico is meer dan een getal → mentaal model
- Oorzaken
- gevolgen
- controle
, - grootte
- tijdspad
Risico als gevoel
Angst voor chemie, vaccinaties, kanker etc.
Risicoperceptie: analyse of gevoel
Rationeel - analyse
Intuitief - affectief
Als mensen binair denken is de mogelijkheid dat het kan gebeuren belangrijker is dan de
kans. Kans van iets kankerverwekkend. Het feit dat het kan gebeuren is bepalend van de
perceptie hoe mensen over iets denken. De emotie bepaalt de perceptie. Kans om de lotto
te winnen is heel klein maar toch doen mensen mee. Wat als jij de ene bent.
Risico als waarde
Vertrouwen is hierbij heel belangrijk. Als je dit vergeet in je communicatie krijg je al een groot
probleem. Verantwoording is de schuldige. Maar ook de overheid.. Complottheorieën,
argwaan, vertrouwen etc zijn woorden die bij dit vaak voorkomen.
- Cognitie - groter ervaren als ze onvrijwillig, oncontroleerbaar en onbekend
zijn → burgers hebben andere mentale modellen als experts
- Gevoel → In complexe en emotionele situaties verwerken mensen
gevoelens op een andere manier
- Waarde
risicocommunicatie
Inhoud: Mental modal approach: rekening houden met de opvattingen van het publiek, de
kennis, ideeën en gevoelens die mensen hebben over een risico.
Format: verbale en numerieke risico informatie
Technische en risico informatie. Het gaat in verbale termen, miniem, heel klein risico, nooit
uit te sluiten etc. Men wil exacte informatie hebben. Een lage kans wordt gevonden tussen
de 1 en 35 procent. Kan niet worden uitgesloten is van 1 tot 80 procent kan heel erg
onduidelijk zijn. Het ligt eraan hoe je iets vertelt.
Figuratieve risico informatie:
Door personen op de zoveel rood te kleuren. Hierbij is het duidelijk te zien wat het risico is.
Je ziet wie het wel krijgen en wie het niet krijgen. Bij bijwerkingen van vaccinatie kan dat niet
want dan is de kans zo klein dat het niet weergegeven kan worden met die poppetjes. Niet
bij HELE kleine risico’s.
Samenvatting risicocommunicatie:
Inhoud:
Effectieve risicocommunicatie houdt rekening met de denkbeelden van het publiek
Format:
Verbaal risico termen zijn vaag, leiden tot miscommunicatie, wel makkelijk
Numerieke termen hebben de voorkeur voor mensen maar zijn moeilijk te begrijpen
, - Figuratieve risico informatie bv. populatie diagrammen worden goed begrepen, maar
zijn niet altijd mogelijk
